Małżeństwo dla pieniędzy

Inny typ wyrachowania prezentują kobiety, które pragną wyjść za mąż dla pieniędzy, a ślub traktują jako przepustkę do kariery, bogactwa, władzy bądź po prostu gwarancję spokojnej przyszłości. Jako drogę do bogactwa, władzy i kariery traktuje swój ślub z Kirkorem tytułowa bohaterka dramatu Juliusza Słowackiego, uboga dziewczyna Balladyna. By korzystnie rozwiązać problem, nie cofnie się przed niczym, nawet przed zabójstwem niezdecydowanej wprawdzie, ale stojącej jednak na drodze do szczęścia rywalki – łagodnej i dobrej siostry Aliny.
Gwarancją spokojnej, dostatniej przyszłości ma być małżeństwo bohaterki Pana Tadeusza Adama Mickiewicza – Telimeny. Równocześnie uwodzi ona dobrze urodzonego, zamożnego i wytwornego artystę Hrabiego i innych panów, np. Asesora i Rejenta oraz młodziutkiego, przeznaczonego jej podopiecznej Zosi, Tadeusza. Jako osoba wyrachowana uwodzi Hrabiego na piękne słówka i romantyczne westchnienia, gra przed nim sentymentalną i rozmiłowaną w sztuce heroinę rodem z romansów; dla Asesora i Rejenta zapewne przeznaczone są anegdotki o piesku i przychylności carskich urzędników. Będąc realistką,Telimena zna nikłą wartość romantycznego ślubowania potomka Horeszków,dlatego pod jego nieobecność obiecuje swą rękę Rejentowi. Dręczona potem wyrzutami Hrabiego, domaga się od niego jasnej deklaracji małżeństwa lub wycofania się z romansu. Jej zdecydowana postawa zaskakuje wytwornego kosmopolitę i uwodziciela, skłonnego raczej do romantycznych westchnień niż tworzenia realnego, opartego na małżeńskim sakramencie i finansowych zobowiązaniach związku. Telimenie zaś właśnie o taki związek chodzi.
Nie tylko o uczuciu, ale przede wszystkim o bezpiecznej starości marzy też bohaterka komedii Zemsta Aleksandra Fredry – Podstolina. Świadoma swych atutów niestarej jeszcze wdowy przebywa w domu Cześnika, oczekując na jego oświadczyny.Przyjmuje je wreszcie, zadowolona, że ma w ręku ewentualny majątek Raptusiewicza, który z kolei myśli, iż Podstolina posiada znaczny posag. Gdy otrzymuje jednak intratną i pod względem finansowym, i uczuciowym propozycję małżeństwa z wciąż kochanym synem Rejenta Wacławem, odstępuje od planów związanych z podstarzałym Raptusiewiczem. Zwłaszcza że Rejent gwarantuje,iż gdyby nowy narzeczony Podstoliny, jego syn Wacław, odstąpił od umowy, ta dostanie w ramach odszkodowania okrągłą sumkę. Pech chce, że wdowa nie wychodzi ani za Cześnika, ani za syna Rejenta (wskutek intrygi wściekłego na nią i sąsiada Raptusiewicza, żeniącego Wacława z Klarą). Na szczęście jednak kobieta ma otrzymać od Rejenta gwarantowaną sumę jako odszkodowanie za odstąpienie od umowy przez Milczków. Sumę tę obiecuje jej zresztą wypłacić szczęśliwa Klara, która jak się okazuje, ma duży posag, bowiem Podstolina dysponowała jedynie jej majątkiem, co zmyliło chytrego Cześnika... Ostatecznie więc przebiegła, namiętna wdówka osiąga swój cel: ma w ręku pieniądze zapewniające jej niezależność. Może wkrótce i miłość uśmiechnie się do niej? Choć nie wiadomo,czy wcześniejszych małżeństw nie zawarła z powodów finansowych, wszak prawdopodobnie jako mężatka romansowała z młodym Wacławem.
W pewnym sensie małżeństwo dla pieniędzy chce też zawrzeć bohaterka Lalki Bolesława Prusa – piękna arystokratka panna Łęcka. Ulegając podszeptom ustosunkowanych krewnych, chcąc spełnić wolę ojca, ale przede wszystkim zapewnić sobie dostatnie życie na odpowiednim poziomie, Izabela decyduje się na zaręczyny z człowiekiem, którego jeszcze nie tak dawno traktowała jak plenipotenta ojca, człowieka niższej klasy, godnego pogardy, gniewu lub co najwyżej strachu. Jako narzeczona pogardza Wokulskim i w jego obecności flirtuje z kuzynem Starskim, co wychodzi na jaw dzięki temu, że niedoceniany przez Łęcką pan Stanisław rozumie prowadzoną po angielsku rozmowę kochanków... Historia ta kończy się tragicznie, Wokulski porzuca narzeczoną i nie znane są dalsze koleje jego losu...
Małżeństwa zawierane dla zysku zdarzają się również wśród ludzi pochodzących z niższych klas społecznych. Wyrachowana matka Jagny Pacześ swata ją z najbogatszym gospodarzem we wsi, Maciejem Boryną. Namiętna i piękna Jagna ulega namowom matki oraz sile pieniędzy i prezentów (także zapisów) Macieja... Jak sie wkrótce okazuje, wyrachowanie kobiet nie jest wcale receptą na powodzenie i sukces w życiu osobistym: bohaterka Chłopów nie jest szczęśliwa w związku z Boryną i wciąż go zdradza, za niemoralne zachowanie musi opuścić gromadę...