profil

Król, władca

poleca 17% 6 głosów

– To jest król!
– Na Boga żywego! – zawołał Kmicic.
Lecz w tejże chwili król się podniósł, bo ksiądz zaczął właśnie czytać ewangelię.
Pan Andrzej ujrzał twarz wymizerowaną, żółtą i przezroczystą jak wosk kościelny. Oczy królewskie były wilgotne, a powieki zaczerwienione. Rzekłbyś, całe losy kraju odbiły się na tej szlachetnej twarzy, tyle w niej było bólu, cierpienia, troski. Noce bezsenne, rozdzielane między modlitwę a zmartwienie, zawody okrutne, tułactwo, opuszczenie, upokorzony majestat tego syna, wnuka i prawnuka potężnych królów, gorycz, którą tak obficie napawali go właśni poddani, niewdzięczność kraju, dla którego gotów był krew i życie poświęcić, wszystko to można było jak w księdze w tym obliczu wyczytać. A jednak biła z niego nie tylko rezygnacja zdobyta przez wiarę i modlitwę,nie tylko majestat króla i bożego pomazańca, ale taka dobroć wielka, niewyczerpana, iż widać było, że dość będzie największym odstępcom, najbardziej winnym wyciągnąć tylko ręce do tego ojca, a ten ojciec przyjmie, przebaczy i krzywd własnych zapomni.
Kmicicowi na jego widok zdawało się, że ktoś mu żelazną dłonią ścisnął serce (...).
– To nasz pan! Nasz pan nieszczęsny! – powtarzał sobie, jakby ustami chciał dać świadectwo temu, co widziały jego oczy, a czuło serce.
Tymczasem Jan Kazimierz po ewangelii klęknął znowu, ręce rozłożył, oczy wzniósł ku górze i pogrążył się w modlitwie.

(Henryk Sienkiewicz, Potop)

A jak poszedł król na wojnę,
Grały jemu surmy zbrojne,
Grały jemu surmy złote
Na zwycięstwo, na ochotę...
(...)
A na wojnie świszczą kule,
Lud się wali jako snopy,
A najdzielniej biją króle,
A najgęściej giną chłopy.

(Maria Konopnicka, A jak poszedł król na wojnę...)

Postaci królów wypełniają nie tylko baśnie dla dzieci, ale także liczne poważne teksty kultury – od starożytności po dzień dzisiejszy. Są wśród nich wizerunki władców rycerzy, władców dobroczyńców, tyranów i świętych.

poleca 19% 16 głosów

Władcy mitologiczni

Władców mitologicznych spotykają liczne ludzkie nieszczęścia. Król Priam – bohater Iliady , przeżywa śmierć swego ukochanego syna Hektora (w pojedynku z Achillesem) oraz zapowiedź zbezczeszczenia zwłok syna.Jako zbolały ojciec przybywa do obozu wroga błagać zabójcę syna – Achillesa,o zwrot drogich starcowi zwłok. Achilles, przez szacunek dla siwej głowy i litość dla cierpiącego, wydaje ciało Hektora, mimo iż wcześniej nienawidził przeciwnika, który zabił mu przyjaciela – Patroklosa...

poleca 25% 24 głosów

Królowie biblijni

Nieco inaczej przedstawieni są królowie biblijni. Uosobieniem mądrości jest ukazany w księgach Starego Testamentu król Salomon, który potrafił sprawiedliwie sądzić nawet w sprawach niemożliwych. Podobno podczas sporu dwu kobiet o dziecko udawał, że każe rozciąć je mieczem na pół, aby w ten sposób poznać prawdziwe ich uczucia: zorientował się, która jest gotowa poświęcić życie dziecka, a która naprawdę je kocha i woli z niego zrezygnować, byle żyło, z całą pewnością jest więc jego matką...

poleca 27% 46 głosów

Królowie średniowieczni

W literaturze średniowiecza znajdujemy liczne portrety dobrych władców. Król bywa często wcieleniem cech najdoskonalszego rycerza i władcy sprawiedliwego,walecznego i, oczywiście, w odróżnieniu od godnych pogardy pogan,chrześcijańskiego. Taki jest król Artur – bajeczny król Celtów, bohater legendo królu Arturze i ry cerzach Okrągłego Stołu. Taki jest też król Marek – bohater cyklu arturiańskiego, postać znana z Dziejów Tristana i Izoldy : jest on władcą sprawiedliwym i litościwym. Choć...

poleca b/d

Inni Sienkiewiczowscy władcy

Nie jedyna to postać króla naszkicowana przez Sienkiewicza. W powieści Potop odnajdujemy portret zbolałego, pobożnego króla banity Jana Kazimierza, zasłanianego własną piersią przez Babinicza (Kmicica) i innych żołnierzy oraz poddanych górali w czasie zasadzki w pienińskim wąwozie. Ów prawowity władca powraca do kraju, by po wyzwoleniu go od Szwedó w panować sprawiedliwie. Portret króla wojownika, w powieści jeszcze hetmana, kreśli Henryk Sienkiewicz w Panu Wołodyjowskim . Hetman Jan...

poleca b/d

Pogańscy władcy

Nie tylko Neron został ukazany jako władca odrażający, niesprawiedliwy i tchórzliwy. Także inni pogańscy władcy w utworach literackich ukazywani są podobnie. W Pieśni o Rolandzie Marsyl – król pogan rządzący w Saragossie – wydaje się słaby, podstępny, zły, skłonny do przekupstwa. Autor nie kryje pogardy, pisząc o nim. Bez sympatii charakteryzuje też Sienkiewicz Tuhaj-beja czy wspomina o Karolu Gustawie (protestancie). W parze z niechęcią do obcych władców idzie często niechęć do ich...

poleca b/d

Życie króla – kontrast z egzystencją ubogich

Często spotykamy w literaturze sielankowe obrazy z życia władców tego świata. Panujący, w odróżnieniu od poddanych, nie muszą walczyć ani pracować, korzystają z bogactw, owoców cudzej pracy, a innych wysyłają na śmierć. Mówi o tym stylizowany na ludową piosenkę utwór Marii Konopnickiej A jak poszedł król na wojnę . Przypomina on starą prawdę, charakteryzuje świat jako miejsce niesprawiedliwych podziałów społecznych i wynikających stąd zależności: „a najdzielniej biją króle,/A najgęściej...

poleca 58% 14 głosów

„Z chłopa król” – marzenie o królewskiej koronie

W marzeniach chłopów jawi się nieraz korona i beztroskie życie władcy. Do motywu „z chłopa król” nawiązuje Juliusz Słowacki w Balladynie . Goplana ofiaruje koronę Popielów swemu prymitywnemu kochankowi Grabcowi.Zarozumiały i szczęśliwy chłop próbuje zaprowadzić tyrańskie rządy w lesie– nałożyć podatki na rośliny i zwierzęta; zgłosiwszy się na zamek, zostaje uznany za króla – szczęście jego nie trwa jednak długo, we śnie zabija go żądna korony Balladyna.

poleca 100% 5 głosów

Królobójcy

Niekiedy marzeniom o królewskiej koronie pomaga krew, trucizna, sztylet.Liczne zbrodnie królobójstwa rejestrują tragedie Williama Szekspira. W Makbecie tan Kawdoru namawiany przez żonę zabija goszczącego w jego zamku króla Dunkana, by zostać władcą i spełnić przepowiednię czarownic. Dalsza droga Makbeta jest drogą kolejnych mordów, usuwaniem kolejnych przeciwników politycznych i świadków zbrodni. O królobójstwie traktuje też Hamlet . Książę Danii próbuje pomścić śmierć swego ojca –...

poleca 28% 11 głosów

Ostatni królowie Polski i Francji

Postaci ostatnich królów Polski i Francji szkicują twórcy polskiego oświecenia. Krąży anonimowy wierszyk o tym, iż poddani chcieliby, żeby „Staś skamieniał, a Jan Trzeci ożył” (to aluzja do budowanego z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego pomnika Sobieskiego w Łazienkach). W wierszu pada też groźba: Król zjednał sobie naród i był znakomity, A że naród swój zdradził, więc będzie zabity. ( Na króla ) Podobne echa pobrzmiewają w innym anonimowym utworze: Wy, godne...

poleca 75% 8 głosów

Car – złodziej korony

Ważny w literaturze polskiej jest także motyw cara – złodzieja korony. Pojawia się on w Reducie Ordona Adama Mickiewicza, w której mowa o tym, że carowi należy odebrać koronę „Kazimierzów, Chrobrych”, bo ją „ukradł i skrwawił”. Podczas koronacji cara na króla Polski w Kordianie Juliusza Słowackiego żołnierz zuchwale śpiewa: „Boże, pochowaj nam króla”. Skądinąd wiemy o spisku, który szykują Kordian i inni opozycjoniści. Tytułowy bohater ma zabić cara, jednak, zbyt słaby, aby dokonać...

poleca 29% 7 głosów

Portrety królowych

Odrębny rozdział stanowią postaci królowych. Opisywana w licznych legendach królowa Jadwiga jest pobożna i piękna .Jej portret odnajdziemy też w Krzyżakach Sienkiewicza. Utrwalona w legendzie (o stópce królowej Jadwigi) jawi się jako kobieta, która ulitowała się nad biedakiem i dała mu złotą sprzączkę od swego buta – stopa królowej odbiła się wówczas na kamieniu... Choć piękna i pobożna, nie jest jednak Jadwiga ascetką, krążą też legendy o miłości do przeznaczonego jej w młodości...

poleca 25% 12 głosów

Książę, cesarz, faraon...

Wśród licznych władców utrwalanych w utworach literackich są nie tylko królowie, cesarze, carowie, ale także książęta i faraoni. Wszyscy oni sprawują władzę niemal absolutną w swych państwach i państewkach. Warto wspomnieć chociażby o księciu tyranie, bohaterze Pustelni parmeńskiej Stendhala, cesarzu Napoleonie, o którym wielokrotnie mowa w Lalce Bolesława Prusa i którego wojska entuzjastycznie wita szlachta polska na Litwie w Panu Tadeuszu , czy też o faraonie Ramzesie XIII– głównym...

Podoba się? Tak Nie
Podobne teksty: