Insurekcja kościuszkowska i III rozbiór Polski

Większość działaczy obozu patriotycznego po akcesie Stanisława Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej udała się na emigrację, gdzie przygotowywali wybuch powstania zbrojnego. Wybuch powstania przyspieszyła decyzja rosyjska o zmniejszeniu stanu liczebnego armii polskiej o 50%. Powstanie wybuchło w marcu 1794 roku, a na jego czele stanął Tadeusz Kościuszko. Celem powstania było wyzwolenie ziem polskich i powrót państwa do poprzednich granic

Przebieg insurekcji kościuszkowskiej:
24 III 1794 roku – T. Kościuszko ogłasza w Krakowie Akt powstania,
4 IV 1794 roku – zwycięstwo wojsk powstańczych pod Racławicami,
17 IV 1794 roku – wybuch insurekcji w Warszawie,
22/23 IV 1794 roku – wybuch insurekcji na Litwie,
7 V 1794 roku – uniwersał połaniecki,
V 1794 roku – rozruchy ludowe w Warszawie,
6 VI 1794 roku – klęska wojsk powstańczych pod Szczekocinami,
VII-IX 1794 roku – oblężenie Warszawy przez wojska rosyjskie i pruskie,
10 X 1794 roku – klęska wojsk powstańczych pod Maciejowicami – T. Kościuszko dostaje się do niewoli rosyjskiej,
XI 1794 roku – ostateczna kapitulacja wojsk powstańczych.

Zdławienie powstania kościuszkowskiego stało się przyczyną III rozbioru Rzeczpospolitej. Konwencje rozbiorowe pomiędzy Prusami, Rosją i Austrią zostały podpisane w 1795roku

III rozbiór Polski:

W wyniku III rozbioru Rzeczpospolita utraciła 215 tys. km² oraz 3,7 miliona mieszkańców.

Ziemie polskie utracone podczas III kolejnych rozbiorów