Szpital psychiatryczny – miejscem izolacji i ostoją normalności

W domu obłąkanych znajdzie się też inna romantyczna bohaterka – żona hrabiego Henryka z Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego, śniąca o tym, że jest poetą...
W Mistrzu i Małgorzacie Bułhakowa opisane zostaje zamykanie zdrowych, ale niepokornych mieszkańców Moskwy w szpitalach psychiatrycznych jako normalna praktyka państwa totalitarnego. W tym sensie szpitale psychiatryczne stają się oazą normalności, miejscem przebywania ludzi niezależnych, myślących, zbuntowanych,niepokornych. Do takiego szpitala trafia np. mistrz, piszący antykomunistyczne w rozumieniu cenzury utwory (powieść o Poncjuszu Piłacie). Zgłasza się tam w depresji, przerażony atakami krytyki na jego powieść (wydrukował fragmenty w prasie), śledzeniem go (przestraszony, spalił niemal cały rękopis książki). Do szpitala trafia też Iwan Bezdomny, komunistyczny twórca, który zwariował (ale też zweryfikował swoje poglądy) po spotkaniu z szatanem... Zostaje on uczniem mistrza, który jest nawet zadowolony z pobytu w szpitalu psychiatrycznym, gdzie łatwiej i bez konsekwencji można wygłaszać swe poglądy (dopóki nie zostanie uratowany przez Małgorzatę i... diabelskie moce).
Metaforą każdego zniewolenia i totalitarnych metod staje się powieść Lot nad kukułczym gniazdem Kena Keseyas filmowana przez Miloša Formana (w roli zbuntowanego pacjenta Jack Nicholson).