wracać

From wrócić +‎ -ać. First attested in the second half of the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vra(ː)t͡sat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /vrat͡sat͡ɕ/, /vrɒt͡sat͡ɕ/

wracać impf (perfective wrócić)

1. (reflexive with się) to come back, to go back, to return (to come or go back) [+ do (genitive) = to whom/what]
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 77, 38:

     Szukachø iego y wraczali se (revertebantur), y rano przichodzili k nemu

     [Szukachą jego i wracali sie (revertebantur), i rano przychodzili k niemu]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 8, 3:

     Wraczali szø (reversae sunt) wodi z zemye [idące]

     [Wracały się (reversae sunt) wody z ziemie [idące]]

   • 1930 [c. 1455], “Jos”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 6, 11:

     Wraczala syø do stanow (reversa in castra) y stala tam

     [Wracała się do stanow (reversa in castra), i stała tam]

2. (reflexive with się) to return, to go back (to go back in thought, narration, or argument) [+ ku (dative) = to whom/what]
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 703:

     Yze svyąthy Yan vypyszal nyektore rzeczy..., a myedzy tymy polozyl zaprzenye svyatego Pyotra... y vracza szye k svemv povyedanyv rzekącz: Przyvyedly ssą Iesucrista do Cayffasza

     [Iże święty Jan wypisał niektore rzeczy..., a miedzy tymi położył zaprzenie świętego Piotra... i wraca sie k swemu powiedaniu rzekąc: Przywiedli są Jesukrysta od Kaifasza]

3. to bring (back), to send (back) (to guide someone to a previous or different place)
   • 1967 [1427], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 1230, Kościan:

     Jaco my pan Janusch... nye opowyedal, kedy Pyantha czlowyeka panw Przybislawowy wraczal any my go dal

     [Jako mi pan Janusz... nie opowiedał, kiedy Pięta człowieka panu Przybysławowi wracał, ani mi go dał]

4. to return, to give back (to give something back to its original holder or owner)
   • 1856-1870 [1399], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki, volume VIII, number 8289:

     Czso pani myala Wantrobczina odzenya, to yest wrocyla a nye obwanzala sya ginego wraczacz

     [Cso pani miała Wątrobczyna odzienia, to jest wrociła a nie obwiązała się jinego wracać]

5. to compensate for damage; to give back [+ za (accusative) = for what], [+instrumental = with what]
   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 34, 7:

     Gensze wraczasz nyeprawoszcz ot oczczow synom (reddis iniquitatem... filiis)

     [Jenże wracasz nieprawość [ot] oćcow synom (reddis iniquitatem... filiis)]

   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 237:

     Mami syą strzecz, bichom... przecziwo ludzem slego za sle nye wraczali, ale zasyą dobre za sle

     [Mamy się strzec, bychom... przeciwo ludziem złego za złe nie wracali, ale zasię dobre za złe]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 647:

     Bo nam ludzye rzeką, yzeszmy sszmyerny lud a barzo mylosczyvy, yze on nass karze, a my yemv za to slym [nie] vraczamy

     [Bo nam ludzie rzeką, iżesmy śmierny lud a barzo miłościwy, iże on nas karze a my jemu za to złym [nie] wracamy]

6. to return, to restore (to bring something back to an original or previous state)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 226:

     Slepem wzrok vraczas (caecis visum reparas)

     [Ślepem wzrokwracasz (caecis visum reparas)]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 82:

     Thakim obyczayem pany swe opusczywszy... kv wlosthesczy szą wraczayą (ad propria revertuntur)

     [Takim obyczajem, pany swe opuściwszy... ku włost[n]ości się wracają (ad propria revertuntur)]

• Polish: wracać
• Silesian: wrŏcać

• Boryś, Wiesław (2005) “wrócić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “wracać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “wracać się”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Inherited from Old Polish wracać. By surface analysis, wrócić +‎ -ać. Compare Kashubian wracac.

• IPA^(key): /ˈvra.t͡sat͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈvra.t͡sat͡ɕ/, /ˈvrɒ.t͡sat͡ɕ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -at͡sat͡ɕ
• Syllabification: wra‧cać

wracać impf (perfective wrócić)

1. (intransitive) to come back, to go back, to return (to come or go back) [+ po (accusative) = for what]
2. (intransitive) to come back, to go back, to return; to turn back (not having reached one's destination, to go back to one's starting point)
3. (intransitive) to come back, to go back, to return (to reoccur in time)
4. (intransitive) to come back, to go back, to return (to go back in thought, narration, or argument)
5. (intransitive) to come back, to go back, to return (to begin engaging with something once again) [+ do (genitive) = to whom/what], [+ na (accusative)] or [+ pod (accusative) = for what]
6. (intransitive) to come back, to go back, to return (to become someone's property once again) [+ do (genitive)] or [+dative = to whom/what]
7. (intransitive) to come back, to go back, to return (to regain some lost trait) [+ do (genitive) = to what]
8. (transitive) to return (to cause someone to be engaged in something again or to be in a particular state, place in a hierarchy, arrangement or type of activity) [+dative = to whom]
9. (transitive) to return (to give something back to its original holder or owner) [+dative = to whom]
10. (transitive, colloquial) to turn back (to cause someone or something to stop moving in a particular direction and start moving in the opposite direction until it finds itself back where it was or was before)
11. (reflexive with się, expressive) to come back, to return (to come or go back) [+ po (accusative) = for what]
12. (reflexive with się) to come back, to return (to repeat in time)
13. (intransitive or reflexive with się) to be returned, to be given back [+dative = to whom]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), wracać is one of the most used words in Polish, appearing 3 times in scientific texts, 2 times in news, 5 times in essays, 34 times in fiction, and 30 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 74 times, making it the 875th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

• wracać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wracać się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wracać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wracać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wracać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Paweł Kupiszewski (07.12.2023) “WRACAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• “WRACAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.12.2023
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wracać”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “wracać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wracać”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 7, Warsaw, page 718
• wracać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego