stanąć
Polish
Etymology
From stać + -nąć, a reanalysis of forms such as stanę.[1][2] First attested in the 16th century.[3] Compare Kashubian stanąc, Silesian stanōńć, and Slovincian stanõc.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈsta.nɔɲt͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈsta.nɔ̃t͡ɕ/
Audio 1 (file) Audio 2 (file) - Rhymes: -anɔɲt͡ɕ
- Syllabification: sta‧nąć
Verb
stanąć pf (imperfective determinate stać, frequentative stawać)
- (intransitive, of people) to stand, to stand up (to take a vertical position on one's legs; to begin standing; to step up onto) [+instrumental = with what], [+ na (locative) = on what]
- Nie mogę się doczekać, kiedy stanę na szczycie tej góry. ― I can't wait to stand on the summit of that mountain.
- Stańcie tutaj i się nie ruszajcie! ― Stand here and don't move!
- Uważaj, żeby nie stanąć na luźnej desce. ― Watch out so you don't step on a loose board.
- Zobacz, czy podłoga jest czysta, zanim na niej staniesz. ― See if the floor is clean before stepping on it.
- (intransitive, of things) to stand, to stand up (to be placed vertically somewhere)
- (intransitive, of hair, etc.) to stand, to stand up (to take on a vertical position)
- (intransitive, of constructions) to stand (to be raised; to be built)
- (intransitive, of celestial bodies) to sit (to take a particular position in the sky)
- (intransitive) to stand (to arrive somewhere in some aim) [+ przed (instrumental) = before (in front of) whom]
- (intransitive) to stop (to cease moving)
- Synonym: zatrzymać się
- Maszyna zaskrzypiała i stanęła. ― The machine squeaked and stopped.
- (intransitive) to stop (to cease functioning)
- (intransitive) to stand; to be (to find oneself in some situation that requires action) [+ przed (instrumental) = in front of what], [+ wobec (genitive) = with regard to what]
- (intransitive) to stand (to take part in something that requires appearing at a specific place; i.e. on stage) [+ do (genitive) = (on/in)to what], [+ na (locative) = on what], [+ przy (locative) = at what], [+ za (instrumental) = behind what]
- (intransitive, colloquial) to arise; to come (to come to fruition)
- (intransitive) to come (i.e. of topics, issues, to be presented to a group of people for discussion)
- (intransitive, of water) to freeze (to stop flowing from having the surface freeze over)
- (intransitive, colloquial, of someone's penis) to become erect, to stand up (to become erect)
- Już ci stanął? ― You're already hard?
- (intransitive) to stand up (to resist)
- Synonym: przeciwstawić się
- (intransitive) to concentrate (to gather into a single, more dense mass)
- (intransitive, archaic) to stop (to cease travelling or moving somewhere for some sort of stay)
- (intransitive, archaic) to suffice (to be enough, to be valuable enough) [+ za (accusative) = for whom]
- Synonym: wystarczyć
- (intransitive, obsolete) to begin, to start (to start an action) [+infinitive = to do what]
- Synonym: zacząć
Conjugation
Conjugation of stanąć pf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | stanąć | ||||||||||||||||||
future tense | 1st | stanę | staniemy | ||||||||||||||||
2nd | staniesz | staniecie | |||||||||||||||||
3rd | stanie | staną | |||||||||||||||||
impersonal | stanie się | ||||||||||||||||||
past tense | 1st | stanąłem, -(e)m stanął |
stanęłam, -(e)m stanęła |
stanęłom, -(e)m stanęło |
stanęliśmy, -(e)śmy stanęli |
stanęłyśmy, -(e)śmy stanęły | |||||||||||||
2nd | stanąłeś, -(e)ś stanął |
stanęłaś, -(e)ś stanęła |
stanęłoś, -(e)ś stanęło |
stanęliście, -(e)ście stanęli |
stanęłyście, -(e)ście stanęły | ||||||||||||||
3rd | stanął | stanęła | stanęło | stanęli | stanęły | ||||||||||||||
impersonal | stanięto | ||||||||||||||||||
conditional | 1st | stanąłbym, bym stanął |
stanęłabym, bym stanęła |
stanęłobym, bym stanęło |
stanęlibyśmy, byśmy stanęli |
stanęłybyśmy, byśmy stanęły | |||||||||||||
2nd | stanąłbyś, byś stanął |
stanęłabyś, byś stanęła |
stanęłobyś, byś stanęło |
stanęlibyście, byście stanęli |
stanęłybyście, byście stanęły | ||||||||||||||
3rd | stanąłby, by stanął |
stanęłaby, by stanęła |
stanęłoby, by stanęło |
stanęliby, by stanęli |
stanęłyby, by stanęły | ||||||||||||||
impersonal | stanięto by | ||||||||||||||||||
imperative | 1st | niech stanę | stanijmy | ||||||||||||||||
2nd | stanij | stanijcie | |||||||||||||||||
3rd | niech stanie | niech staną | |||||||||||||||||
anterior adverbial participle | stanąwszy | ||||||||||||||||||
verbal noun | stanięcie |
Verb
stanąć pf (frequentative stawać)
- (impersonal, archaic) to suffice (to be in a large enough amount)
- Synonym: wystarczyć
Conjugation
Conjugation of stanąć | |
---|---|
infinitive | stanąć |
future indicative | stanie |
past indicative | stanęło |
conditional | stanęłoby by stanęło |
imperative | niech stanie |
Derived terms
phrases
- stanąć na tym, że
- stopa ludzka nie stanęła
verbs
- przystanąć pf, przystawać impf
verbs
- całe życie stanęło przed oczami pf, całe życie stanęło przed oczami impf
- czas stanął pf, czas staje impf
- język stanął kołkiem pf, język staje kołkiem impf
- łzy stanęły w oczach pf, łzy stają w oczach impf
- oczy stanęły w słup pf, oczy stają w słup impf
- stanąć dęba pf, stawać dęba impf
- stanąć do raportu pf, stawać do raportu impf
- stanąć jak wryty pf, stawać jak wryty impf
- stanąć kością w gardle pf, stawać kością w gardle impf
- stanąć murem pf, stawać murem impf
- stanąć na czatach pf
- stanąć na czele pf, stawać na czele impf
- stanąć na drodze pf, stawać na drodze impf
- stanąć na głowie pf, stawać na głowie impf
- stanąć na głowie pf, stawać na głowie impf
- stanąć na gruncie pf, stawać na gruncie impf
- stanąć na nogi pf, stawać na nogi impf
- stanąć na nogi pf, stawać na nogi impf
- stanąć na porządku dziennym pf, stawać na porządku dziennym impf
- stanąć na przeszkodzie pf, stawać na przeszkodzie impf
- stanąć na stanowisku pf, stać na stanowisku impf
- stanąć na straży pf, stawać na straży impf
- stanąć na ślubnym kobiercu pf, stawać na ślubnym kobiercu impf
- stanąć na twardym gruncie pf, stawać na twardym gruncie impf
- stanąć na własnych nogach pf, stawać na własnych nogach impf
- stanąć na wysokości zadania pf, stawać na wysokości zadania impf
- stanąć nad przepaścią pf, stawać nad przepaścią impf
- stanąć okoniem pf, stawać okoniem impf
- stanąć otworem pf, stawać otworem impf
- stanąć po stronie pf, stawać po stronie impf
- stanąć pod pręgierzem pf, stawać pod pręgierzem impf
- stanąć pod zarzutem pf, stawać pod zarzutem impf
- stanąć pod znakiem zapytania pf, stawać pod znakiem zapytania impf
- stanąć ponad prawem pf, stać ponad prawem impf
- stanąć przed oczami pf, stawać przed oczami impf
- stanąć przed sądem pf, stawać przed sądem impf
- stanąć słupka pf, stawać słupka impf
- stanąć w obronie pf, stawać w obronie impf
- stanąć w płomieniach pf, stawać w płomieniach impf
- stanąć w poprzek pf, stawać w poprzek impf
- stanąć w prawdzie pf, stawać w prawdzie impf
- stanąć w sprzeczności pf, stać w sprzeczności impf
- stanąć w szranki pf, stawać w szranki impf
- stanąć z boku pf, stawać z boku impf
- stanąć za kamerą pf, stawać za kamerą impf
- świeczki stanęły w oczach pf, świeczki stają w oczach impf
- włosy stanęły dęba na głowie pf, włosy stają dęba na głowie impf
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), stanąć is one of the most used words in Polish, appearing 9 times in scientific texts, 7 times in news, 5 times in essays, 36 times in fiction, and 22 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 79 times, making it the 817th most common word in a corpus of 500,000 words.[4]
References
- Boryś, Wiesław (2005) “stanąć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “stanąć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “stanąć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Ida Kurcz (1990) “stanąć”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 557
Further reading
- stanąć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- stanąć in Polish dictionaries at PWN
- “STANĄĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 05.06.2023
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “stanąć”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “stanąć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “stanąć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 388
- stanąć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.