Zbrodnia w Janówce

Państwo	Polska (okupowana przez III Rzeszę - Komisariat Rzeszy Ukraina)
Miejsce	Janówka
Data	25 grudnia 1943
Liczba zabitych	44–45
Typ ataku	ludobójstwo
Sprawca	Ukraińska Powstańcza Armia ludność ukraińska
Położenie na mapie Polski w 1939 Zbrodnia w Janówce
51°06′06″N 24°41′20″E/51,101667 24,688889

Zbrodnia w Janówce – zbrodnia dokonana w Boże Narodzenie 25 grudnia 1943 podczas rzezi wołyńskiej na ludności polskiej przez oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii wspomagany przez uzbrojonych chłopów ukraińskich. Miejscem zbrodni była kolonia Janówka, gmina Lubitów, powiat kowelski, w województwie wołyńskim. Wskutek tej zbrodni zginęło ponad 40 Polaków.

Tablica Pomnika ofiar zbrodni dokonanej na obywatelach polskich przez OUN-UPA wymieniająca Janówkę

Atak UPA na kolonię był fragmentem tzw. „krwawego świętowania” – szeroko zakrojonego ataku UPA na 5 polskich osiedli: Janówkę, Radomle, Stanisławówkę, Batyń i Lublatyn.

Samoobrona Janówki spodziewała się ataku w noc wigilijną. 25 grudnia nad ranem, uznając, że zagrożenie minęło, członkowie samoobrony rozeszli się do domów na świąteczne śniadanie. Ponadto, na skutek rozpuszczenia przez Ukraińców fałszywych pogłosek o zbliżaniu się Niemców, Polacy ukryli broń palną.

Wówczas na kolonię napadli upowcy wspierani przez chłopów ukraińskich, paląc zabudowania i mordując ludność cywilną, która rzuciła się do ucieczki w stronę ośrodka samoobrony w Zasmykach. Członkowie samoobrony stawili zaimprowizowany opór, jednak musieli ustąpić w wyniku przewagi przeciwnika. Ukraińców wyparł z Janówki dopiero kontratak kompanii AK z Kupiczowa pod dowództwem por. Stanisława Kądzielawy „Kani”.

Wskutek napadu zginęły 42–43 osoby cywilne oraz poległo w walce 2 członków samoobrony.

Bibliografia

• Władysław Filar, Wołyń 1939–1944, Toruń 2003.
• Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942–1960, Warszawa 2006 Wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, ISBN 83-88490-58-3 (ISP PAN), ISBN 83-7399-163-8 (Rytm), ISBN 978-83-88490-58-3.
• WładysławW. Siemaszko WładysławW., EwaE. Siemaszko EwaE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885 .
• Janówka na wolyn.ovh.org. wolyn.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-29)].