Czasowniki modalne w języku angielskim – grupa czasowników występujących w standardowym zdaniu zawsze z czasownikiem głównym i wpływających na jego znaczenie. Przy ich użyciu mówiący może nadać wypowiedzi charakter życzenia, wątpliwości, przekonania o słuszności, a także przekazać rozmówcy swoje oczekiwania w związku z czynnością, którą modalizuje, wyrażając prośbę, nakaz, zakaz, przyzwolenie. Wszystkie angielskie czasowniki modalne są w zdaniu czasownikami posiłkowymi (zwanymi niekiedy przez polskich gramatyków „operatorami”), to znaczy tworzą pytania przez inwersję, a przeczenia przez zaprzeczenie samego czasownika, bez innych posiłkowych. Oprócz modalnych istnieje również niezbyt liczna grupa czasowników semimodalnych, które mogą się zachowywać zarówno jak czasowniki zwykłe, jak i modalne, w zależności od znaczenia.
W języku angielskim istnieją następujące czasowniki modalne i semimodalne:
Czasownik | Przeczenie | Czas przeszły | Przeczenie | Znaczenie[1] |
---|---|---|---|---|
Czasowniki modalne | ||||
can | cannot
can't |
could | could not
couldn't |
móc, umieć, potrafić oznacza zdolność, prawdopodobieństwo |
may | may not | might | might not
mightn't |
móc, oznacza prawdopodobieństwo, zezwolenie |
must | must not
mustn't |
must + perfect infinitve | must not + perfect infinitive
mustn't + perfect infitive |
musieć, oznacza przymus, głównie wewnętrzny |
will
'll |
will not
won't |
would
'd |
would not
woudn't |
wyraża chęć, używany do tworzenia czasu przyszłego |
shall
'll |
shall not
shan't |
should | should not
shouldn't |
wyraża ofertę, powinność, przypuszczenie |
ought | ought not
oughtn't |
ought + perfect infinitive | ought + perfect infinitive
oughtn't + perfect infitive |
mieć powinność |
Czasowniki semimodalne | ||||
used | usedn't | mieć w zwyczaju | ||
dare | daren't | dared | śmieć, mieć czelność, ważyć się | |
need | needn't | needed | potrzebować, (nie) musieć | |
Zasady czasowników modalnych
Same tworzą pytania, przeczenia, tagi i krótkie odpowiedzi, bez użycia "do" jako operatora:[2]
- Shall I open the window? → Czy mam otworzyć okno?
- You really oughtn't to drink so much. → Naprawdę nie powinieneś tyle pić.
Nie przyjmują żadnych końcówek:[2]
- She can play the piano. → Ona potrafi grać na pianinie.
Nie mają formy bezokolicznika:[2]
- I'd like to be able to turn water into champagne. → Chciałbym móc zamieniać wodę w szampan.
Używamy po nich bezokolicznika bez "to" innych (niemodalnych) czasowników (Wyjątek to "ought"):[2]
- You must save your work regularly. → Musisz regularnie zapisywać swoją pracę.
- Ought I to reflect on my values and beliefs? → Czy powinienem zastanowić się nad swoimi wartościami i przekonaniami?
W zdaniu twierdzącym czasownik modalny zajmuje drugie miejsce w zdaniu (natychmiast po podmiocie) pierwsze miejsce w grupie czasowników[3]
- You (1) must (2) leave (3) this place (4) p.d.q. (5) → Musisz natychmiast opuścić to miejsce.
W wyjątkowych przypadkach czasownik modalny może nie pociągać za sobą innego czasownika, pod warunkiem, że przekaz jest czytelny dla odbiorcy[3]:
- You know pretty well I must → Sam wiesz dobrze, że muszę.
Can
can | cannot | can't |
kæn | kæ'nɒt | Brytyjski: kɑ:nt
Amerykański: kænt |
Czasownik can ma następujące formy: przeczącą cannot (używaną częściej w języku oficjalnym) i can't (wymowa brytyjska /kɑ:nt/, amerykańska /kænt/[4]). Czasownik występuje zawsze przed innymi czasownikami, nie przybiera w bezokoliczniku to, jak też nie zmienia swej formy[5]. Używa się go w następujących sytuacjach:
w przeczniach - coś jest niemożliwe:[2]
- A triangle can't have four sides. → Trójkąt nie może mieć czterech boków.
w brytyjskim w przeczeniach - istnieją mocne dowody na to, że coś nie jest prawdą:[2]
- He cannot be the culprit because he has an alibi. → On nie może być sprawcą, ponieważ ma alibi.
w przeczeniach - mówimy że źle jest coś zrobić albo żeby czegoś nie robić:[2]
- You cannot touch the exhibits in the museum. → Nie można dotykać eksponatów w muzeum.
oferujemy zrobienie czegoś:[2]
- I can fix your bike if you want to. → Mogę naprawić twój rower, jeśli chcesz.
dajemy instrukcje lub składamy prośby:[2]
- Can you hold the door for me? → Możesz przytrzymać mi drzwi?
pytamy o pozwolenie:[2]
- Can I borrow your computer? → Czy mogę pożyczyć twój komputer?
dajemy pozwolenie:[2]
- Yes, you can. → Tak, możesz.
odmawiamy pozwolenia:[2]
- I'm afraid that you can't. → Obawiam się, że nie możesz
mówimy o zdolności lub niezdolności zrobienia czegoś z powodu wiedzy, umiejętności, zdolności:[2]
- She can swim. → Ona potrafi pływać.
mówimy o zdolności lub niezdolności zrobienia czegoś z powodu danych okoliczności:[2]
- I cannot attend tomorrow's meeting because I have a doctor's appointment. → Nie mogę uczestniczyć w jutrzejszym spotkaniu, ponieważ mam wizytę u lekarza.
dla stwierdzenia możliwości wystąpienia jakiegoś zdarzenia:
- The weather can be very hot in Taunton → Może być bardzo gorąco w Taunton.
- He can't have eaten all that cake → Nie mógł przecież zjeść całego tortu[5]
z czasownikami see, hear, smell, a także remember, imagine i understand oznacza natychmiastową zdolność odbierania bodźców[5]:
- I can smell something burning → Czuję, że coś się pali.
Could
could | could not | couldn't |
kʊd | kʊd'nɒt | kʊdnt |
Could jest czasem przeszłym i formą trybu warunkowego czasownika can. Często (choć nie zawsze) używa się go w podobnym kontekście co czasownika might[6]. Czasownik could ma formę przeczącą could not (w formie skróconej couldn't) i tworzy pytania przez inwersję. Uzywa się go w następujących znaczeniach:
- niewielkiego prawdopodobieństwa zajścia danej sytuacji[6]: It could rain tomorrow, but there are no clouds in the sky today → Jutro może padać, ale dziś jest bezchmurne niebo. Chances are small we could buy tickets for the match → Małe szanse, że dostaniemy bilety na mecz.
- Could używa się w pytaniach o pozwolenie[6]: Could I see that book, please? → Czy mógłbym zobaczyć tę książkę? W tej sytuacji rzadziej używa się might.
- Czasownika używa się również do czynienia uwag i wskazówek: Could you wait over there, please? → Czy mógłbyś zaczekać tam?[6]
- Z bezokolicznikiem przeszłym wyraża możliwość zaistniałą w przeszłości[6]: He could have passed that exam after all → Mimo wszystko mógł zdać tamten egzamin.
- Może oznaczać zdolność w przeszłości[6]: When he was seven, he could climb the highest trees in the neibourhood → Gdy miał 7 lat, potrafił wspinać się na najwyższe drzewa w okolicy.
May
may | may not |
meɪ | meɪ'nɒt |
May występuje zawsze przed innymi czasownikami. W bezokoliczniku występuje bez cechy to. Jedyną formą pochodną jest might[7]. Czasownik wyraża:
- Możliwość lub prawdopodobieństwo zaistnienia zdarzenia w teraźniejszości[7]: She may be sleeping → Może ona śpi. Często odnosi się do możliwości zajścia zdarzenia w przyszłości: It may rain tomorrow, but we hope it'll be sunny → Jutro może padać, ale mamy nadzieję, że będzie słonecznie.
- Przeczenie may not może oznaczać możliwość lub prawdopodobieństwo: You may not be able to go swimming today → Może nie będziesz w stanie dziś iść popływać.
- May często wyraża zezwolenie[7]: May I use your towel? → Czy mogę użyć twojego ręcznika? W tym znaczeniu can jest używane częściej, jednak wielu użytkowników języka uważa, że may jest uprzejmiejsze i poprawniejsze niż can[7].
Might
might | might not | mightn't |
maɪt | maɪt'nɒt | 'maɪtnt |
Znaczenie might jest obecnie zbliżone do could, niemniej jednak istnieje kilka różnic.
- Might jest częstsze w wyrażaniu prawdopodobieństwa bądź możliwości, could spotyka się częściej w pytaniu o pozwolenie[6].
- Might nie używa się w pytaniach, zastępuje je could[6]: Could you possibly lend me your bicycle? → Czy mógłbyś pożyczyć mi swój rower?
- Znaczenia could i might w przeczeniach są różne. W zwrocie could not przeczenie odnosi się do could, w zwrocie might not przeczenie odnosi się do następującego po nim czasownika[6]: You could not have met my grandfather because he died before you were born → Nie mogłeś spotkać się z moim dziadkiem, gdyż umarł, zanim się urodziłeś. You might not have met my grandfather → Być może nie widziałeś mojego dziadka.
- W zdaniach warunkowych znaczenie could i might jest różne[6]. If it should rain, the game could take place indoors → Jeśli będzie padać, będzie można zorganizować mecz w hali (w znaczeniu organizacji spotkania). If it should rain, the game might take place indoors → Jeśli będzie padać, mecz być może zostanie rozegrany w hali (prawdopodobieństwo).
Must
must | must not | mustn't |
mʌst | mʌst'nɒt | 'mʌsnt |
Must jest czasownikiem pojawiającym się zawsze przed czasownikiem głównym. Nigdy nie występuje z cechą bezokolicznika to, czasownik modalizowany również nie przyjmuje cechy to. Czasownik nie ma formy czasu przeszłego, a zaprzeczeniem jest must not (w formie skróconej mustn't[8]). Czasownik ma następujące znaczenia:
- Obowiązek, konieczność. Odpowiada polskiemu czasownikowi „musieć”: You must eat to live → Aby żyć, trzeba jeść. You must quit smoking and vaping if you want to lower your blood pressure → Musisz rzucić palenie i e-papierosy, jeśli chcesz zbić ciśnienie.
- Przeczenie must not oznacza zakaz[8] i odpowiada polskiemu zwrotowi „nie wolno”: You mustn't drink water from the river → Nie wolno pić wody z rzeki. Aby wykazać brak zobowiązania czy konieczności, używa się formy don't/doesn't have to[8]: You must not take these medicines, they do cause cancer → Nie wolno ci brać tamtych leków, one powodują raka. You don't have to take those medicines, all you need is carrot juice and much exercise → Nie musisz brać tamtych leków, potrzebujesz tylko soku z marchwi i dużo ruchu.
Shall
shall | 'll | shall not | shan't |
ʃæl | l | ʃæl'nɒt | ʃɑ:nt |
Czasownik shall pojawia się zawsze przed czasownikiem głównym, nigdy nie występuje z cechą bezokolicznika to, formą przeczącą jest shall not (w formie skróconej shan't). W większości przypadków nie używa się go w amerykańskiej odmianie języka angielskiego[9]. Shall jest nacechowane stylistycznie, do tworzenia czasu przyszłego zaleca się will[10]. Czasownik shall stosuje się w następujących sytuacjach:
- W brytyjskim angielskim w I osobie liczby pojedynczej i mnogiej czasu przyszłego prostego (Future simple) w miejsce will bez zmiany znaczenia[9]. Jest to forma uważana za część użytkowników języka za bardziej poprawną, zwłaszcza w formie pisanej. Przed rokiem 1950 była powszechna w literaturze publikowanej w Anglii[11]. We shall see → Zobaczymy.
- Czasownik shall wyraża obowiązek lub nakaz[9]: You shall wait for me in front of ASDA → Masz czekać na mnie przed marketem ASDA.
- Czasownik shall może wyrażać pewność co do wydarzeń w przyszłości, przy czym najczęściej w takich wyrażeniach, w których mówiący ma kontrolę nad sytuacją[12]: I shall be leaving as soon as I am ready → Wyjdę zaraz, jak będę gotowy.
- Rzadko spotyka się shall w składaniu obietnic bądź przyrzeczeń i jest raczej formalne[12]: One day I shall make a lot of money → Kiedyś zrobię duże pieniądze.
- W pytaniach o decyzje, instrukcje, przy oferowaniu pomocy lub przysługi. To zastosowanie shall spotyka się również w amerykańskiej odmianie języka angielskiego[9]: Shall I open the window? → Czy mam otworzyć okno?
- W starszej angielszczyźnie shall używany był do wyrażania gróźb i obietnic. W takich sytuacjach jest używany ze wszystkimi osobami[13]: He shall regret this → Jeszcze tego pożałuje. You shall be given what you deserve → Dostaniesz to, na co zasługujesz. W tym kontekście shall pojawia się w tekście dziesięciu przykazań: You shall not kill → Nie zabijaj.
- Jako końcówka pytająca (question tag) do trybu rozkazującego w I os. l. mn.: Let's buy icecreams, shall we? → Kupmy lody, dobrze?
- Może wyrażać intencje mówiącego co do przyszłości[14]: I shall be leaving soon → Zaraz pójdę. I shall make some enquiries and call you back → Popytam trochę i oddzwonię.
- Shall jest bardziej emfatyczne niż will[14]: I shan't go back there → Już nigdy tam więcej nie pójdę. I shall not disclose his name → Nie wyjawię jego nazwiska.
Should
should | 'd | should not | shouldn't |
ʃʊd | d | ʃʊd'nɒt | 'ʃʊdnt |
Should jest czasownikiem pojawiającym się zawsze przed czasownikiem głównym. Nigdy nie występuje z cechą bezokolicznika to, czasownik modalizowany również nie przyjmuje cechy to. Formalnie jest formą czasu przeszłego czasownika shall, choć obecnie nie ma między nimi większych związków[15]. Forma przecząca to should not (w wersji zredukowanej shouldn't. Should stosuje się w następujących kontekstach:
- Przekonanie, że coś jest słuszne[15]: The government should lower taxes → Rząd powinien obniżyć podatki. Children should be seen, not heard → Dzieci powinno być widać, nie słychać.
- Do formułowania zasad i instrukcji[15]: Protective shoes and hi-viz jackets should be worn on the premises → Na terenie zakładu należy nosić buty ochronne i kamizelki wysokiej widoczności.
- Przeczenie oznacza czynność naganną bądź nieodwracalną[15]: You shouldn't smoke so much.
- Może oznaczać zdarzenie o wysokim stopniu prawdopodobieństwa bądź prawie pewne[15]: The plane should be landing at Stockholm right now → Samolot powinien właśnie lądować w Sztokholmie. You should win three no trump, you've got four aces and four kings → Powinieneś wygrać to trzy bez atu, masz cztery asy i cztery króle.
- Przeczenie oznacza zdarzenie o małym prawdopodobieństwie zajścia[15]: There shouldn't be any problem with the cats, I left them more food than they're able to tuck in → Nie powinno być problemu z kotami, zostawiłem im więcej żarcia, niż są w stanie wsunąć.
- Użycie should z imiesłowem czasu przeszłego implikuje, że dane zdarzenie nie miało miejsca[15]. You should've sent these letters. Why didn't you do it? → Powinieneś był wysłać te listy, dlaczego tego nie zrobiłeś?
- Użyte w I trybie warunkowym w zdaniu podrzędnym oznacza mało prawdopodobny warunek[15]: Should there be a problem, call me immediately → Jeśli wystąpi jakiś problem, proszę natychmiast mnie wezwać (mówiący jest przekonany, że nie wystąpi).
- Niektóre przymiotniki, czasowniki i rzeczowniki bywają użyte w zdaniach złożonych typu that-clause zawierające should. Użecie w zdaniach tego typu should oznacza, że mówiący jest zainteresowany zdarzeniem w zdaniu podrzędnym, a nie, że ono zaszło[15]: It's a pity that the neighbours should object → Szkoda, że sąsiedzi będą mieli pretensje. I was sorry/glad that they should think like that → Było mi przykro/byłem zadowolony, że tak pomyśleli.
- Niektóre zdania podrzędnie złożone typu subjunctive zawierają should w zdaniu podrzędnym. Oznacza ono powinność w przyszłości. W takim zdaniu should można pominąć, zostawiając bezokolicznik[15]: It's essential that the law (should) be enforced → Jest absolutnie konieczne, aby było wymuszane przestrzeganie prawa. It's important you (should) be obedient → Ważne, byś był posłuszny. I insist you (should) study law → Żądam, byś studiował prawo.
- W pytaniach should może oznaczać zaskoczenie, niedowierzanie lub protest[15]: Why should you move to Finland? → Dlaczego miałbyś wyprowadzać się do Finlandii?
Ought
ought | ought not | oughtn't |
ɔ:t | ɔ:t nɒt | ˈɔː.t(ə)nt |
Ought jest czasownikiem pojawiającym się zawsze przed czasownikiem głównym. Występuje z cechą bezokolicznika to, czasownik modalizowany nie przyjmuje cechy to. W końcówkach pytających to zanika[15]. Przeczeniem jest ought not, skracane zwłaszcza w języku mówionym do oughtn't[16]: We ought to leave early, oughtn't we? W amerykańskiej odmianie języka angielskiego forma pytająca i przecząca są rzadkie, zamiast nich występuje should. W niektórych brytyjskich dialektach spotyka się pytania i przeczenia tworzone przy użyciu operatorów do i does[16]. Ought używa się w następujących sytuacjach:
- Nakładanie zobowiązań i udzielanie rad, jak również podkreślenia moralnego zobowiązania[17]. Siła czasownika jest podobna do should (które jest częstsze w tym zastosowaniu) i nie tak mocna jak must[16]: You really ought to ring your mother → Naprawdę powinieneś zadzwonić do swojej matki.
- Wyciąganie wniosków, zwłaszcza jeśli zdarzenie jest logicznym następstwem bądź nie jest odstępstwem od normy[16]: The weather ought to improve after the weekend → Pogoda powinna się poprawić na początku przyszłego tygodnia.
- Użycie ought w pytaniach ma charakter formalny; w mowie potocznej formalności tej unika się stosując pytanie do you think[16]: Do you think we ought to visit our uncle? → Nie sądzisz, że powinniśmy odwiedzić wujka?
- Ought w użyciu z bezokolicznikiem przeszłym informuje, iż dane zdarzenie nie zaszło[16]: It's ten o'clock; she ought to have arrived by nine → Jest dziesiąta. Powinna była dotrzeć tu przed dziewiątą.
- Przysłówki takie jak always, never, really mogą występować zarówno przed jak i po czasowniku ought[16]: You always ought to carry a bob or two = You ought to always carry a bob or two → Zawsze powinieneś mieć przy sobie kilka groszy.
- W question tags cząstkę to się pomija: You ought to learn more, oughtn't you? → Powinieneś się więcej uczyć, prawda?
Will
will | will not | won't |
wɪl | wɪl'nɒt | 'wəʊnt |
Will jest czasownikiem pojawiającym się zawsze przed czasownikiem głównym, nigdy z cechą bezokolicznika to, czasownik modalizowany również nie przyjmuje cechy to. Czasem przeszłym czasownika will jest would[18]. Czasownika will używa się w następujących sytuacjach:
- Do tworzenia czasu przyszłego[18]: Susan will be here in an hour → Susan będzie tu za godzinę.
- Do spekulowania o możliwości zaistnienia zdarzeń czasie teraźniejszym bądź najbliższej przyszłości[18]: It's ten o'clock, Sheila will be in bed by now → Jest dziesiąta, Sheila powinna być już w łóżku.
- Do tworzenia pierwszego (rzeczywistego) trybu warunkowego; will występuje w zdaniach nadrzędnych[18]: If you sit by fire, you'll feel warmer → Jeśli usiądziesz przy ogniu, będzie ci cieplej.
- Will opisuje zwyczaje bądź przewidywalne zachowania[18]: A lion will never attack an elephant → Lew nigdy nie zaatakuje słonia.
- Do decydowania w czasie obecnym o przyszłości[18] Which shirt do you want? I'll take the blue one → Którą koszulę chcesz? Wezmę tę niebieską.
- Will not nie zawsze odnosi się do przyszłości, a oznacza niechęć, odmowę, brak zgody[18]: My children will never do anything I say → Moje dzieci nigdy nie chcą robić, co każę.
- Może oznaczać nacisk bądź upór, choć to użycie jest obecnie rzadkie. Przy tym użyciu czasownik will jest zawsze akcentowany[18]: James will go out without a coat. He'll catch his death of cold one day → James musi koniecznie wyjść bez płaszcza. Pewnego dnia zaziębi się na śmierć.
- W I trybie warunkowym (rzeczywistym) w zdaniu warunkowym podrzędnym will najczęściej nie występuje. Jeśli wystąpi, może znaczyć: rezultat (We'll go home if it will make you better → Pójdziemy do domu, jeśli to ma ci pomóc), pytania nie wprost (I don't know if I'll be on time), uprzejme prośby (If you will come this way... → Gdybyś tak poszedł tędy, z łaski swojej), założenie, że warunek jest prawdziwy (If prices will really come down, I'm not going to buy a new flat now → Jeśli ceny naprawdę mają spaść, to nie kupuję mieszkania teraz) oraz silny nacisk (If you will eat so much, it's not surprising you feel ill → Jeśli faktycznie tyle jesz, to nic dziwnego, że się źle czujesz)[19].
Would
would | 'd | would not | wouldn't |
wʊd | d | wʊd'nɒt | 'wʊdnt |
Would to formalnie forma czasu przeszłego czasownika will. Jest czasownikiem pojawiającym się zawsze przed czasownikiem głównym, nigdy z cechą bezokolicznika to, czasownik modalizowany również nie przyjmuje cechy to. W formie krótkiej występuje jako 'd[20]. Znaczenia czasownika would:
- Would z bezokolicznikiem prostym występuje w zdaniu nadrzędnym II trybu warunkowego i oznacza konsekwencję nierzeczywistego warunku[20]: If I were rich, I'd travel around the world → Gdybym był bogaty, podróżowałbym po całym świecie.
- Would z bezokolicznikiem czasu przeszłego oznacza nierzeczywistą konsekwencję warunku osadzonego w przeszłości[20]: If I had lived in the 19 century, I wouldn't have driven a car → Gdybym żył w XIX wieku, nie kierowałbym samochodem.
- Would nie występuje po if, z wyjątkiem sytuacji, gdy oznacza zamiar: I'd be grateful, if you would look after these books → Byłbym wdzięczny, gdybyś popilnował tych książek.
- Występuje w prośbach formułowanych w sposób grzeczny[20]: Would you, please, unlock the door? → Czy mógłbyś otworzyć te drzwi?
- Jako forma czasu przeszłego czasownika will oznacza odmowę: He wouldn't help, even if I begged him → Odmówił mi pomocy, choć go błagalem.
- Zastępuje will w mowie zależnej, gdy zdanie nadrzędne jest w czasie przeszłym[20]: He said he would buy a cat → Powiedział, że kupi kota.
- Oznacza zwyczajową czynność w przeszłości: Before they got married, Simon would wait for her every evening → Zanim się pobrali, Simon czekał na nią każdego wieczoru.
Czasowniki semimodalne
Istnieje grupa czasowników, które tylko w niektórych sytuacjach zachowują się jak modalne. Są to: used to, dare i need[3].
Used to
used to | did you used to | usedn't to |
ju:st | dɪdjə'ju:stə | 'ju:sntə |
Czasownik modalny (wymowa: /ju:st/), występujący wyłącznie w czasie przeszłym i nie posiada żadnych innych form. W pytaniach nie traci końcówki d, choć forma use jest również poprawna: What did people use(d) to do when there was no TV? → Co ludzie robili, gdy nie było telewizji? I didn't use(d) to like heavy metal music, but now I do → Kiedyś nie lubiłem muzyki heavymetalowej, ale teraz tak. Pytania można również tworzyć przez inwersję: Used you to drive a car when you were in the States? → Czy jeździłeś samochodem, jak byłeś w Stanach?
W zdaniu przeczącym możliwa jest forma usedn't[21]: I usedn't to watch football matches → Nie oglądałem meczów piłkarskich. Możliwe jest również zaprzeczenie czasownika głównego zamiast used i jest to spotykane głównie w stylu formalnym[21]: I used not to like opera when I was in secondary school → Nie lubiłem opery, kiedy byłem w szkole średniej.
- Used to używa się do opisu czynności i stanów powtarzalnych w przeszłości, które obecnie nie mają miejsca[21]: I used to smoke, but I stopped → Kiedyś paliłem, ale przestałem.
- Used to używane jest do opisu wydarzeń we wcześniejszym stadium życia osoby lub rzeczy będącej podmiotem i wskazuje, że w międzyczasie zmieniły się warunki i dlatego dana czynność lub stan nie zachodzi. Nie używa się go, aby po prostu powiedzieć, że coś zdarzyło się w przeszłości:
I used to work hard last monthjest niepoprawne, w takich wypadkach używa się Past Simple: I worked hard last month → Ciężko pracowałem w zeszłym miesiącu[21].
Dare
dare | daren't | don't dare | dare you? | do you dare? |
dɛə | 'dɛənt | dɒnt'dɛə | dɛəjə | dʊjə'dɛə |
Czasownik dare jest zarówno zwykłym czasownikiem, jak i modalnym[22]. Obecnie jest rzadki i niemal nie występuje w mowie potocznej, poza niektórymi zwrotami: Don't you dare! → Ani mi się waż!, How dare you? → Jak śmiesz? I daren't look → Nie śmiem patrzeć[23].
Jego podstawowe znaczenie to „wyzwać kogoś” i w tym znaczeniu jest czasownikiem przechodnim, konotującym dopełnienie bliższe[22]: Go on, I dare you → No dalej, rzucam ci wyzwanie. Dare oznacza również: „śmieć”, „ośmielać się”, „ważyć się”, „mieć czelność” i w tym znaczeniu może być użyty jako czasownik zwykły lub, rzadziej, modalny[22]: Does anyone dare (to) go there? = Dare anyone go there? → Czy ktoś ośmiela się tam iść? Daren't he go there? → Czyżby nie śmiał tam iść?
Need
need | needn't | don't need | need you? | do you need? |
ni:d | 'ni:dnt | dɒnt'n:id | ni:djə | dʊjə'ni:d |
Czasownik need jest zarówno zwykłym czasownikiem, jak i modalnym[24]. Need jest najczęściej zwykłym czasownikiem przechodnim z formą needs w III os. liczby pojedynczej i najczęściej następuje po nim bezokolicznik z to[25]: Everybody needs to rest sometimes → Każdy musi kiedyś odpocząć.
Need może zachowywać się w czasie teraźniejszym jak czasownik modalny: bez -s w III os. l.poj. i tworzyć pytania przez inwersję[25]: She needn't reserve a seat, there'll be plenty of room → Ona nie musi rezerwować miejsca, będzie masa miejsca. Forma ta jest używana głównie w przeczeniach, ale jest również możliwa w pytaniach i w zdaniach podrzędnych[25]: I wonder if I need fill in a form → Ciekawe czy będę potrzebował wypełnić formularz, This is the only form you need fill in i To jedyny formularz, który musisz wypełnić.
Formy modalne czasownika need odnoszą się do natychmiastowej konieczności. Często są używane w prośbach o zezwolenie albo wydawaniu pozwolenia, zwykle zezwolenia, by czegoś nie robić. It's OK, you needn't/don't need to pay for that call → W porządku, nie musisz płacić za tę rozmowę. Ale: You don't need to pay for emergency calls in most countries → Nie trzeba płacić za rozmowy na numery alarmowe w większości krajów.
Konstrukcja needn't have done oznacza, że dana czynność lub zdarzenie zaszło, choć było niepotrzebne, stratą czasu[25]: You needn't have woken me up, I'm not working today → Nie musiałeś mnie budzić, dziś nie pracuję. Struktura didn't need to oznacza, że nie zaszła konieczność i dana czynność nie została wykonana[25]: I didn't need to water my garden, it was raining all day yesterday → Nie musiałem podlewać ogródka, wczoraj padało cały dzień.
Needn't oznacza brak przymusu w przeciwieństwie do must not, które oznacza przymus nierobienia czegoś[25]: You needn't tell Jenny, she already knows → Nie musisz mówić tego Jenny, ona już to wie. Ale: You mustn't tell Jenny, I don't want her to know → Nie wolno ci mówić Jenny, nie chcę, aby wiedziała.
Przypisy
- ↑ Geoffrey Leech: An A – Z of English Grammar and Usage. Harlow: Longman, 2001, s. 288. ISBN 0-582-40574-2.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Michael Swan , Practical English usage, Fully revised Fourth edition, Oxford (GB): Oxford university press, 2016, ISBN 978-0-19-420243-5 [dostęp 2024-02-20] .
- 1 2 3 Modality – English Grammar Today. [w:] The Cambridge Dictionary [on-line]. [dostęp 2017-05-23].
- ↑ Collins Cobuild Advanced Learner's Dictionary 8th Edition. Harlow: Longman Pearson, 2014, s. 218. ISBN 978-0-00-758058-3.
- 1 2 3 Geoffrey Leech: An A – Z of English Grammar and Usage. Harlow: Longman, 2001, s. 74-78. ISBN 0-582-40574-2.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Geoffrey Leech: An A – Z of English Grammar and Usage. Harlow: Longman, 2001, s. 109. ISBN 0-582-40574-2.
- 1 2 3 4 Geoffrey Leech: An A – Z of English Grammar and Usage. Harlow: Longman, 2001, s. 282-283. ISBN 0-582-40574-2.
- 1 2 3 Geoffrey Leech: An A – Z of English Grammar and Usage. Harlow: Longman, 2001, s. 299-301. ISBN 0-582-40574-2.
- 1 2 3 4 Michael Swan: Practical English Usage. Oxford: Oxford University Press, 2015, s. 81. ISBN 978-0-19-442098-3.
- ↑ Pam Peters: The Cambridge Guide to English Usage. Cambridge: Cambridge University Press, 2004, s. 495. ISBN 0-521-62181-X.
- ↑ Geoffrey Leech: An A – Z of English Grammar and Usage. Harlow: Longman, 2001, s. 466-467. ISBN 0-582-40574-2.
- 1 2 John (editor) Sinclair: Collins Cobuild English Grammar. Glasgow: Harper Collins, 2011, s. 276-277. ISBN 978-0-00-739364-0.
- ↑ Michael Swan: Practical English Usage. Oxford: Oxford University Press, 2015, s. 192. ISBN 978-0-19-442098-3.
- 1 2 John (editor) Sinclair: Collins Cobuild English Grammar. Glasgow: Harper Collins, 2011, s. 286-287. ISBN 978-0-00-739364-0.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Geoffrey Leech: An A – Z of English Grammar and Usage. Harlow: Longman, 2001, s. 469-473. ISBN 0-582-40574-2.
- 1 2 3 4 5 6 7 Michael Swan: Practical English Usage. Oxford: Oxford University Press, 2015, s. 375. ISBN 978-0-19-442098-3.
- ↑ A. Prejbisz, R. Gozdawa Gołębiowski, B. Jasińska, S. Kryński: Nowa gramatyka angielska w ćwiczeniach. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 1997, s. 178. ISBN 83-7195-192-2.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Geoffrey Leech: An A – Z of English Grammar and Usage. Harlow: Longman, 2001, s. 592-594. ISBN 0-582-40574-2.
- ↑ Michael Swan: Practical English Usage. Oxford: Oxford University Press, 2015, s. 260-261. ISBN 978-0-19-442098-3.
- 1 2 3 4 5 Geoffrey Leech: An A – Z of English Grammar and Usage. Harlow: Longman, 2001, s. 61. ISBN 0-582-40574-2.
- 1 2 3 4 Michael Swan: Practical English Usage. Oxford: Oxford University Press, 2015, s. 595-596. ISBN 978-0-19-442098-3.
- 1 2 3 Dare - fom English Grammar Today. [w:] The Cambridge Dictionary [on-line]. [dostęp 2017-05-23].
- ↑ Michael Swan: Practical English Usage. Oxford: Oxford University Press, 2015, s. 152. ISBN 978-0-19-442098-3.
- ↑ Need - fom English Grammar Today. [w:] The Cambridge Dictionary [on-line]. [dostęp 2017-05-23].
- 1 2 3 4 5 6 Michael Swan: Practical English Usage. Oxford: Oxford University Press, 2015, s. 342-343. ISBN 978-0-19-442098-3.