Bezokolicznik w języku angielskim – podstawowa forma nieokreślona czasownika, forma wyjściowa do tworzenia czasów, stron i trybów.
Formy bezokolicznika
Bezokolicznik angielskich czasowników ma trzy podstawowe formy: prostą to watch, postępującą złożoną z to be i gerundium danego czasownika (to be watching) i bierną, na którą składa się to be i imiesłów bierny czasu przeszłego (to be watched). Możliwe są formy złożone, np. to have been sitting[1]. Ich znaczenie odpowiada znaczeniu czasów i stron, w których są zbudowane[1]. Przykładowo: She is instructed by her tutor → Jest pouczana przez swojego opiekuna. She should be instructed by her tutor → Powinna być pouczona przez swego opiekuna.
Przegląd form bezokolicznikowych:
Bezokolicznik | Strona czynna | Strona bierna |
---|---|---|
czasu teraźniejszego | to watch | to be watched |
ciągły czasu teraźniejszego | to be watching | to be being watched |
przeszły | to have watched | to have been watched |
ciągły czasu przeszłego | to have been watching | to have been being watched |
Bezokolicznik ciągły czasu przeszłego w stronie biernej, mimo iż poprawny gramatycznie, nie jest używany[1].
Bezokolicznik w formie podstawowej
Składa się z cechy to i formy bezokolicznika: to watch, to see.
Bezokolicznik w formie ciągłej
Tworzy się go przy pomocy bezokolicznika czasownika to be i gerundium czasownika zasadniczego: to be sitting. Forma ta sugeruje trwanie czynności w danym momencie. It is nice to be sitting here with you. He seemed to be smoking a lot → Wydawało się, że on dużo pali (robił takie wrażenie).
Bezokolicznik w formie ciągłej służy do tworzenia czasów Future Continuous i Future in the Past Continuous[2]: Tomorrow at this time I'll be sunbathing in Southern France → Jutro o tej godzinie będę się opalał w południowej Francji.
Bezokolicznik ciągły z czasownikami modalnymi:
- must be sitting
- can be sitting
- could be sitting
- should be sitting
- may be sitting
- might be sitting
- would be sitting
Bezokolicznik przeszły
Tworzy się go przy użyciu bezokolicznika to have i imiesłowu biernego czasu przeszłego: to have come, Nice to have met you → Miło, że cię spotkałem.. Znaczenie tego bezokolicznika jest podobne, jak czasów perfect – sugerują uprzedniość[1]. Aby zaprzeczyć, używa się not na początku konstrukcji, przed to: You were silly not to have locked your car → byłeś niemądry nie zamykając samochodu.
Możliwa jest forma bezokolicznika w czasie przeszłym ciągłym[1]He could have been doing well → Może mu się dobrze powodziło.
Bezokolicznik występuje też w stronie biernej np. They were lucky, they could have been killed → Mieli szczęście, mogli być zabici.
Bezokolicznik bierny
Jest tworzony przy użyciu czasownika to be w bezokoliczniku (dowolnym) i imiesłowu biernego czasu przeszłego[1]. There's a lot of work to be done → Jest dużo (pracy) do zrobienia. Our car must be repaired tonight, otherwise we're grounded → Samochód musi być naprawiony dziś wieczorem, w przeciwnym razie jesteśmy uziemieni.
Forma ciągła bezokolicznika biernego również jest możliwa: I'd like to be being massaged → Lubię, jak jestem masowany[1].
Konstrukcje bezokolicznikowe
Ten typ konstrukcji zdaniowych jest bardzo rozpowszechniony w języku angielskim, nie tylko z okolicznikiem w swej podstawowej formie. Istnieje kilka typów konstrukcji z bezokolicznikiem[3]:
- Przymiotnik + bezokolicznik[3]: He is sure to win. → Jest pewny, że wygra. He is difficult to talk to. → Ciężko się z nim rozmawia. She is likely to have been hurt.→ Całkiem możliwe, że się zraniła. Konstrukcja występuje z takimi przymiotnikami jak difficult, hard, safe, dangerous, cheap, awful itp.
- Rzeczownik + bezokolicznik She's got a job to do. → Ona ma pracę do zrobienia. Do you have anything to say? → Czy masz coś do powiedzenia?
- Grupa czasownikowa + bezokolicznik[3]: We eat to live. → Jemy aby żyć. She got the gumption to go in.→ Miała na tyle oleju w głowie, by tam wejść.
- For + rzeczownik + bezokolicznik[3]: That is for you to decide. → Ty masz podjąć decyzję.
- Czasownik + rzeczownik + bezokolicznik, konstrukcja znana jako accusativus cum infinitivo: I want you to go hell. → Chcę byś poszedł sobie w cholerę. Konstrukcja występuje po czasownikach oznaczających życzenie: want, wish, hate, stan umysłu: think, expect, believe, oznaczających nakaz, prośbę zezwolenie: order, ask, recommend i niektórych innych[3].
- Czasownik + rzeczownik + bezokolicznik bez to, używane najczęściej po czasownikach wyrażających zmysły: see, hear, notice, a także po let i make: I`ll make you pay for this. → Zapłacisz mi za to.
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 Michael Swan: Practical English Usage. Oxford: Oxford University Press, 2015, s. 255. ISBN 978-0-19-442098-3.
- ↑ Michael Swan: Practical English Usage. Oxford: Oxford University Press, 2015, s. 195. ISBN 978-0-19-442098-3.
- 1 2 3 4 5 A. Prejbisz, R. Gozdawa Gołębiowski, B. Jasińska, S. Kryński: Nowa gramatyka angielska w ćwiczeniach. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 1997, s. 24=260. ISBN 83-7195-192-2.