Sztuka XX wieku

Impresjonizm - kierunek w sztuce, który rozwinął się we Francji, ogarniając z czasem inne kraje, w drugiej połowie XIX w. i trwał przez pierwszą ćwierć XX w. Kierunek ten wypracował "system malowania polegający na odtwarzaniu w sposób czysty i bezpośredni doznanego materialnie wrażenia".

Modernizm - sztuka nowoczesna - umowny okres w dziejach sztuki, którego ramy czasowe wyznacza się od lat 60. XIX wieku (w związku z impresjonizmem) do lat 70. XX wieku. Sztuka modernistyczna opiera się na postawach o oświeceniowym rodowodzie, a więc na racjonalizmie, liberalizmie i wspomnianej już idei postępu.

Symbolizm - kierunek w poezji i sztukach plastycznych, powstały we Francji i Belgii w drugiej połowie XIX wieku, jako reakcja na naturalizm. W poezji symboliści dążyli do wywołania nastroju nie poprzez efekty malarskie, jak parnasiści, ale poprzez rytm i muzykę wiersza.

Egzystencjalizm - współczesny kierunek filozoficzny (znajdujący wyraz także w literaturze), według którego przedmiotem badań są indywidualne losy jednostki ludzkiej, wolnej ("skazanej na wolność") i odpowiedzialnej, co stwarza poczucie "lęku i beznadziei istnienia" (pesymizm).

Futuryzm - awangardowy kierunek w kulturze (zwłaszcza w literaturze), który narodził się we Włoszech na początku XX wieku. Założeniem futuryzmu było "patrzenie w przyszłość", odrzucanie przeszłości i tradycji.

Abstrakcjonizm jest to kierunek we współczesnych sztukach plastycznych , który charakteryzuje się wyeliminowaniem wszelkich przedstawień mających bezpośrednie odniesienie do form lub przedmiotów obserwowanych w naturze. Jest to sztuka abstrakcyjna, bezprzedmiotowa

Dadaizm to awangardowy ruch literacko-artystyczny powstały w wieku XX (lata 1916-1923) i rozwijający się głównie w Niemczech, Szwajcarii, Francji oraz USA. Promował on przede wszystkim zerwanie z tradycją, co wyrażało się pełną dowolnością przekazu, a tym samym oparciem sztuki o chaos i absurd

Imażynizm - kierunek w poezji rosyjskiej w latach 20. XX wieku, wywodzący się z futuryzmu i nawiązujący do angielskiego i amerykańskiego imagizmu. Imażynizm głosił postulaty obrazowości i intuicyjności w sztuce, za podstawę poezji uznawał tzw. czysty obraz.

Fowizm - kierunek w malarstwie francuskim początku XX wieku o bardzo żywej i oderwanej od rzeczywistości kolorystyce dzieł.

Kubizm - Kierunek w sztukach plastycznych, głównie malarstwie i rzeźbie, który rozwinął się we Francji na początku XX wieku.

Surrealizm (zwany także nadrealizmem) – kierunek w sztuce powstały w 1924 we Francji, początkowo występujący wyłącznie w literaturze, później w sztukach plastycznych, filmie i teatrze. Termin ten stworzył w 1917 roku Guillaume Apollinaire.

Turpizm - nazywa się zabieg polegający na wprowadzeniu do utworu elementów brzydoty w celu wywołania szoku estetycznego. Tendencja występująca w niektórych kierunkach poetyckich 2. połowy XX wieku, której cechą jest antyestetyzm i swoisty kult brzydoty.

Dywizjonizm - metoda malarska zapoczątkowana przez twórców impresjonizmu, rozwinięta przez neoimpresjonistów w tzw. pointylizm. Powstanie metody dywizjonizmu wiąże się z artystycznymi poszukiwaniami Claude'a Moneta.

Pop-art - prąd artystyczny w sztuce po II wojnie światowej, wywodzący się z ekspresjonizmu abstrakcyjnego. Termin pop-art został po raz pierwszy użyty przez angielskiego krytyka sztuki Lawrence’a Allowaya w "Przeglądzie Architektonicznym" ("Architectural Digest") z 1952 roku do opisania tych obrazów, które ilustrowały powojenny konsumpcjonizm i czerpały z dóbr materializmu.

Socrealizm (realizm socjalistyczny) - kierunek w sztuce, określany jako metoda twórcza, istniejący od 1934 w sztuce radzieckiej, a następnie w pozostałych krajach socjalistycznych

Instalacja - wieloelementowa realizacja artystyczna w konkretnej przestrzeni (miejscu, obiekcie itp.) zastanej, lub konstruująca taką przestrzeń.

Happening - zorganizowane wydarzenie o charakterze artystycznym, ograniczone czasowo, nie posiadające logicznie powiązanej akcji.