Podróżnicy na kartach literatury - rozprawka

PODRÓŻNICY NA KARTACH LITERATURY ? ROZPRAWKA.

Podróż jest przemierzaniem pewnej drogi, często prowadzącej do jakiegoś celu. Może być też poszukiwaniem wartości doczesnego bytu. Wędrówka może mieć również metaforyczne znaczenie ? to synonim egzystencji, czyli ludzkiego życia na ziemi od chwili urodzenia aż do śmierci.
W mojej pracy chciałbym udowodnić, iż motyw podróży jest elementem bardzo często występującym w literaturze, zarówno tej starszej, jak i współczesnej. Celem moich rozważań jest też udowodnienie czytającym, że podróż jest jednym z najistotniejszych motywów literackich. Moją tezę pragnę poprzeć kilkoma przykładami.
Przypuszczalnie najstarszym tego przykładem może być przejście ludu izraelskiego z Egiptu do Ziemi Obiecanej. Czterdzieści lat tejże wędrówki oznaczało dla niego stopniowe odrzucenie pogaństwa, a także odrodzenie duchowe. Ponieważ opowieść ta jest jednocześnie przenośnią zawierającą treści ukryte, możemy utożsamiać ją z poszukiwaniem sensu istnienia, drogą poznania tego, co w życiu najważniejsze, a także głębokim doznaniem wewnętrznym.
Kolejnym przykładem popierającym moją tezę będzie powieść przygodowa Jonatana Swifta pt. ?Podróże Guliwera?. Główny i tytułowy bohater - Guliwer realizuje swoje marzenia o morskich wyprawach. Ze swych podróży wraca bogatszy w doświadczenie, wiedzę o sobie i świecie. Potrafi też docenić wartość kochającej rodziny i ciepłego domu. Możemy wysunąć także wniosek, iż jego podróż jest drogą odkrycia znaczenia miłości oraz ogniska domowego.
Następnym utworem, który przywołam będzie powieść Henryka Sienkiewicza ?W pustyni i w puszczy?. Jest to klasyczny przykład literatury podróżniczej. Główni bohaterowie, Staś i Nel, wbrew własnej woli przemierzają samotnie Afrykę wzdłuż i wszerz i pomimo przeciwności losu szukają drogi do domu. Tułaczka ta nauczyła dzieci samodzielnego życia oraz wprowadziła je w dorosłość. Z całą pewnością była ona też swego rodzaju walką z niedogodnościami i trudnościami piętrzącymi się na ich drodze. Myślę, że dobrym przykładem będzie też powieść Antoine?iego de Saint-Exupry?ego, która ukazuje międzyplanetarną wędrówkę małego mieszkańca planety B-612. Podróżowanie dostarcza Małemu Księciu powodów do zdziwienia i niezadowolenia. Dzięki niej poznaje, czym jest miłość, przyjaźń i śmierć. Wartości, jakim hołdują dorośli rozczarowują bohatera, który uosabia marzenia i poszukiwanie dziecka.
Warto także wspomnieć o dziele Juliusza Verne, ?W osiemdziesiąt dni dookoła świata?.
Autor opisuje w nim historię zakładu podjętego przez mister Folga, londyńskiego dżentelmena, który postanawia opłynąć świat w osiemdziesiąt dni. Wraz ze swoim sługą, korzystając z wszelkich dostępnych środków lokomocji, wygrywa zakład, a podczas obfitującej w liczne przygody wędrówki, poznaje przyszłą żonę. Jak zauważyłem, w tej książce zawarty jest szereg wartości, których nie możemy zrozumieć przy zwykłym przeczytaniu dzieła. Niewątpliwie, aby zrozumieć dwuznaczność tego utworu musimy poświęcić mu trochę czasu. Wytrwałość, a także walka o swe marzenia ? to cechy jej bohaterów. ?Kordian? Juliusza Słowackiego pokazuje nam podróż, jako źródło wiedzy o świecie, a dokładniej jego złych stronach, np. gonitwą za pieniądzem, jego większą wartością ponad uczucia; potem pojawia się motyw cudownej podróży do kraju na chmurze z Mont Blanc; kluczowe znaczenie ma mini podróż Kordiana po pałacu do komnaty cara, którego ma zabić, w czasie której wychodzi na jaw jego niezdecydowanie.
Motyw podróży daje się zauważyć także w poezji ? takim przykładem jest wiersz Cypriana Kamila Norwida ?Pielgrzym?. Jednak tutaj motyw wędrówki należy rozumieć w inny sposób. Jak wspomniałem na wstępie, wędrówka może niekiedy oznaczać życie człowieka. Tak jest właśnie w tym przypadku ? w kontekście tego wiersza wędrowanie jest nie tylko przemieszczaniem się z miejsca na miejsce, lecz również całym życiem. W życiu, tak jak i w podróży, spotykamy wielu ludzi i przeżywamy różne przygody.
Powołam się teraz na Alberta Camusa, twórcę ?Mitu o Syzyfie?, w którym to pisarz ukazuje nam wędrówkę w sposób inny. Autor twierdzi, że życie jest wędrówką, którą podejmujemy nie z własnej woli. Zostajemy skazani na istnienie. W drodze przez życie nie możemy powrócić do punktu wyjścia - do symbolicznego domu, gdyż nie jest możliwy powrót do łona matki. Daje nam do zrozumienia, że życie to ciągła walka o wartości ważniejsze od istnienia. Musimy pogodzić się z tym, że przychodząc na świat zobowiązujemy się do ciągłej walki o byt. Camus mówi też, że interesuje go Syzyf w czasie, gdy schodzi ze szczytu po głaz, aby znowu wtoczyć go na górę .
Syzyf jest najsilniejszy w momencie, w który schodzi po kamień, jest wówczas silniejszy nawet od swego losu. Wielkość Syzyfa polega na jego świadomości, która tym samym zaostrza karę. Bohater wie, że jego praca nigdy nie będzie miała końca, nie widzi żadnych nadziei.
Podróż jest często występującym motywem, mającym dość duże, a czasem kluczowe dla utworu znaczenie: w podróżującym dokonuje się jakaś przemiana, zachodzi jakiś proces psychologiczny, dzięki któremu poznajemy nową, przeobrażoną postać;
Przykładów takich jak moje jest wiele. Możemy zatem wysunąć wniosek, że motyw podróży w literaturze w istocie jest nierzadko wykorzystywany przez autorów wielu dzieł. W świetle przytoczonych argumentów, sądzę, iż udało mi się udowodnić słuszność tezy, postawionej przeze mnie na początku pracy.

Materiały, z których korzystałem:
? Biblia
? J. Swift ? ?Podróże Guliwera?
? H. Sienkiewicz ? ?W pustyni i w puszczy?
? de Saint-Exupry ? ?Mały książę?
? J. Verne ? ?W osiemdziesiąt dni dookoła świata?
? J. Słowacki ? ?Kordian?
? K. Norwid ? ?Pielgrzym?
? Camus ? ?Mit o Syzyfie?
? M. Cyganowicz - ?Podróże literackie?