Prawo cywilne - pochodzenie dziecka

Pochodzenie dziecka jest ważnym zagadnieniem ponieważ ustalenie faktu czy je jest dziecko może wywołać skutki prawne np. dochodzić alimentów, uzyskać stwierdzenie nabycia spadku. Żeby uznać dziecko musimy ustalić jego matkę i ojca.

Macierzyństwo - ustalenie macierzyństwa jest konieczna przesłanka ustalenia ojcostwa.

Za matkę uznaje się w znaczeniu prawnym kobietę która urodziła dziecko nawet gdy mamy do czynienia implantacji embrionu kobiecie która nie jest dawczynią komórek rozrodczych. Macierzyństwo jest ustalone trybie zwykłym zostaje prawnie ustalone z chwilą sporządzenia aktu urodzenia dziecka ze wpisem określonej kobiety, która dziecko urodziła, jako jego matki.

Sądowe ustalenie macierzyństwa wchodzi rachubę jeżeli:
- macierzyństwo zostało zaprzeczone przez sąd (wykreślone z aktu urodzenia dziecka)
- dziecko ma status dziecka nieznanych rodziców.

Ojcostwo: kodeks zna 3 sposoby ustalania ojcostwa
a) domniemanie ?art.62 Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.

2. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża.

3. Domniemania powyższe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa.
Okres 300 dni uznany jest za okres najdłuższej ciąży!
Art. 68. 1. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem sto osiemdziesiątego dnia od zawarcia małżeństwa, do obalenia domniemania ojcostwa wystarcza, jeżeli w procesie o zaprzeczenie ojcostwa mąż złoży oświadczenie, że nie jest ojcem dziecka.

2. Jeżeli jednak mąż obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka albo jeżeli zawierając małżeństwo wiedział, że żona jest w ciąży, obalenie domniemania ojcostwa może nastąpić tylko wtedy, gdy zachodzi niepodobieństwo, żeby mąż mógł być ojcem dziecka.
Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa może wytoczyć mąż matki dziecka, matka i samo dziecko po dojściu do pełnoletniości oraz prokurator.
Art. 69. 1. Matka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa swego męża w ciągu sześciu miesięcy od urodzenia dziecka.

2. Matka powinna wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko mężowi i dziecku, a jeżeli mąż nie żyje - przeciwko dziecku.

3. Obalenie domniemania ojcostwa może nastąpić tylko przez wykazanie niepodobieństwa, żeby mąż mógł być ojcem dziecka.

b) uznanie dziecka- jest sposobem ustalenia ojcostwa na podstawie oświadczenia mężczyzny przyznającego swoje ojcostwo w stosunku do dziecka nie mającego ojca prawnie ustalonego. Uznane może być dziecko poczęte lecz jeszcze nie urodzone dziecko zarówno małoletnie, jak i pełnoletnie. Uznanie natomiast dziecka po jego śmierci może nastąpić wyłącznie wtedy, gdy dziecko pozostawiło zstępnych. Dziecko uznane przed osiągnięciem pełnoletniości może w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletniości domagać się unieważnienia uznania na tej podstawie że mężczyzna, który je uznał, nie jest jego ojcem. Bezwzględna nieważność uznania- dziecka jest bezwzględnie nieważne na ogólnych zasadach prawa cywilnego dotyczących bezwzględnej nieważność czynności prawnych. Nie powoduje bezwzględnej nieważności to że uznający nie jest biologicznym ojcem.

Organ odbierający oświadczenia o znaniu na terenie kraju uznanie następuje przed kierownikiem USC albo przed sądem opiekuńczym za granicą zaś- przed polskim konsulem, gdy chodzi o dziecko którego rodzice są obywatelami polskimi. W szczególnych przypadkach przed notariuszem. Organ który odbiera oświadczenie o uznaniu dziecka nie bada czy uznający jest rzeczywiście ojcem dziecka.

c) sądowe ustalanie ojcostwa-postępowania o ustalenie ojcostwa toczy się w trybie procesu na zasadach rządzących sprawami o Pr stanu cywilnego. Sądowego ustalenia ojcostwa może żądac dziecko, jego matka oraz domniemany ojciec dziecka. Po osiągnięciu przez dziecko pełnoletniości ani matka i domniemany ojciec nie mogą wszcząć procesu o ustaleniu ojcostwa. Domniemywa się ze ojcem dziecka jest ten kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w 300dni a nie późno niż 181 dniu przed urodzeniem się dziecka czyli w tzw. Okresie koncepcyjnym.

Postępowanie dowodowe- mężczyzna musi wykazać nie istnieje podstawa domniemania

Tzn. że nie obcował fizycznie z matka dziecka w okresie koncepcyjnym np. Z powodu

Nieprzerwanego pobytu za granicą. Jeżeli zaś fakt pożycia z matką w okresie koncepcyjnym został udowodniony, pozwany może próbować obalić przemawiające przeciw niemu domniemanie ojcostwa przy pomocy dowodów biologicznych.

Dowody biologiczne: badania grupy krwi nie umożliwiają pozytywnego ustalenia ojcostwa lecz pozwala wykluczyć ojcostwo z dużym stopniem prawdopodobieństwa.
- badanie DNA: metody te opierają się na analizie szczególnego rodzaju elementów genetycznych DNA pozwala potwierdzić ojcostwo praktycznie 100%.

Dowody przyrodnicze - mogą ewentualnie zdecydowanie wykluczyć ojcostwo wskazanego mężczyzny:
- dowód z grupowego badania krwi dziecka i jego domniemanych rodziców
- dowód niezdolności płciowej
- z zestawienia udowodnionych dat: fizycznego obcowania domniemanego ojca i matki dziecka oraz urodzenia dziecka i stanem jego rozwoju w chwili urodzenia.