Interpretację porównawcza "Boskiej komedii" oraz wiersza "Lucifer".

Interpretację porównawczą fragmentu "Boskiej komedii" Dantego Alighieri oraz wiersza Tadeusza Micińskiego "Lucifer" uczyń punktem wyjścia do rozważań na temat przedstawionego w obu utworach motywu buntu przeciw Bogu.

Bunt to niezwykle popularny motyw w literaturze. Szczególnym jego rodzajem jest bunt przeciwko Bogu, który odnajdujemy już w najstarszych utworach, jak choćby w biblii czy mitologii. Motyw ten pojawił się również w dwóch innych, o wiele późniejszych utworach: ?Boskiej komedii? Dantego i wierszu "Lucifer" Tadeusza Micińskiego.

Pierwszy tekst jest to fragment wybitnego dzieła początków renesansu: ?Boskiej komedii? [opisujący piekło], w której to sam autor jako bohater oprowadzany jest po zaświatach. W podanym fragmencie przedstawiony została wizyta Dantego w piekle. Zaprowadzony przez Mistrza [którym notabene jest Wergiliusz] widzi cały obraz krainy ciemności, a w niej szatana. Jest on zachwycony potęgą i wielkością Diabła. Uważa go za pięknego, za cud natury. Mówi również, że słuszne jest, że to właśnie on jest panem zła. Dante opisuje również stan swojego umysłu i ciała. Bohater boi się, doznaje uczuć, jakich nigdy wcześniej nie znał, nie jest pewien, w jakim stanie się znajduje. Jednocześnie opisuje wygląd szatana z zachwytem i podziwem. Dostrzega on zło, jakie tkwi już w samym wyglądzie diabła. Porównuje jego skrzydła do skrzydeł nietoperza ? ptaka nocy, przez co dodatkowo podkreśla jego złą naturę. Dante widzi również grzeszników. Ludzi, którzy tak jak dawniej szatan przeciwstawili się Bogu, Jego woli i zasadom. Ale mimo iż w swym buncie i grzechu podobni są do szatana, poddawani SA okrutnym torturom ze strony Lucyfera. Sam Dante wyraża pewien bunt przeciw Bogu, wyrażając zachwyt nad pięknem Diabła: ?Jakiej był piękności, /Gdy przeciw Stwórcy stroszył brew do góry.

Drugi tekst to wiersz "Lucifer" Tadeusza Micińskiego, młodopolskiego poety, niejednokrotnie podejrzewanego o skłonności satanistyczne. Chociaż nie był jedynym artystą poruszającym motyw diabła w epoce fin de? siece?u , Miciński w swym wierszu uczynił Szatana podmiotem lirycznym, który mówiąc w pierwszej osobie mówi o sobie i swoich odczuciach, emocjach. Możemy więc powiedzieć o utworze, iż jest to niewątpliwie liryka bezpośrednia, czyli inaczej liryka wyznania. Lucyfer mówi o sobie, iż jest ?ciemnym wśród wichrów płomieniem bożym?, co oznacza, że zdaje sobie sprawę z faktu, iż to Bóg go stworzył. On jednak zbuntował się przeciwko Stwórcy, ale teraz jest samotny, odczuwa ból, użala się nad sobą. W pewien sposób żałuje swych czynów, zła jakie wyrządził, a może nawet tego, że zbuntował się i przeciwstawił Bogu. Miciński za pomocą kontrastów pokazuje, jak ciąży szatanowi jego potęga, na ile zdaje mu się tak ogromna moc, podczas gdy on czuje się samotny, opuszczony: ?jak pył pustyni w zwiewną piramidę-/ja piorun burz-a od grobowca cichszy?. Szatan dostrzega również wspaniałość Boskiego stworzenia. Widzi Słońce, które nawet wschodząc o poranku Wielbi swego Stwórcę. Trzy pierwsze strofy rozpoczynają się od anafory ?Jam? , ?ja?. Oznacza to, iż szatan jest bardzo skupiony na sobie i swoim bólu i cierpieniu.

Oba teksty: ?Boska komedia? Dantego i "Lucifer" Micińskiego mówią o postaci Szatana. Każdy jednak przedstawia go w zupełnie innym świetle. Dante ukazuje jego siłę, moc i potęgę. Miciński natomiast czyni Szatana silnym, ale jednocześnie strapionym, pełnym żalu i cierpienia. Diabeł przedstawiony przez Alighieriego jest cudem natury budzącym w człowieku grozę, przestrach, a może i szacunek, ze względu na swą wielkość. W wierszu młodopolskiego poety, mimo całego zła i Mozy, jakie tkwią w szatanie, jest on bliższy ludziom w swoim bólu i cierpieniu. Dante w swym utworze mówi jak wielka i potężna postać sprzeciwiła się Bogu, jak piękny był szatan w swoim buncie, być może nawet silniejszy od samego stwórcy. Miciński natomiast mówi o żalu i cierpieniu diabła , jaki tkwi w nim z powodu odwrócenia się od boga. Cóż z tego, że ma moc, że tworzy zło na świecie, kiedy zewsząd otacza go dobro, jakie uczynił Bóg. Przedstawia go jako całkowicie bezradnego wobec potęgi boskiego stworzenia.

Motyw Szatana i buntu wobec Boga był obecny w utworach wielu epok. Każda z nich jednak przedstawiała go w zupełnie inny sposób. Tak też jest właśnie w przypadku tych dwu tekstów: renesansowego "Boskiej komedii" Dantego i młodopolskiego ? "Lucifer" Tadeusza Micińskiego. Są to zupełnie dwa kontrastowe obrazy, przedstawiające z jednej strony siłę Szatana i słuszność jego buntu, a z drugiej jego słabość i bezradność wobec Boga.