Twórczość Krzysztofa Kamila Baczyńskiego.

II wojna światowa pochłonęła miliony ofiar. Jej tragedię starało się oddać w swoich utworach wielu poetów i pisarzy. Ten "mroczny czas" stał się głównym tematem liryki poety-żołnierza Krzysztofa Kamila Baczyńskiego.
Mimo, iż twórca ten umarł jako 23-latek dorobek literacki jego nie został przerwany w połowie. Poeta osiągnął dojrzałość zdumiewająco szybko, a jego działalność została "doprowadzona do ostatecznej mety".
Podstawowy problem Baczyńskiego polegał na wyborze pomiędzy obowiązkiem wobec swojej ojczyzny a zadaniami artysty. Poeta zarówno wziął do ręki karabin, jak i zajął się obowiązkami szerszymi, bardziej urozmaiconymi - twórczością.
Dorobek literacki pisarza można podzielić na trzy nurty: patriotyczno-żołnierski, miłosny oraz pokazujący piękno świata rzeczywistego.
Poeta w sposób przejmujący utrwala w swoich wierszach zjawisko wojny totalnej. Przykładem takiego utworu jest "Elegia o... [chłopcu polskim]". Wojna odebrała ludziom marzenia, nie pozwoliła zrealizować im swoich planów. Pokolenie Kolumbów, mimo że wychowane do zupełnie innych czynów, musiało stanąć w obronie kraju i wbrew swojemu sumieniu - zabijać:

"I wyszedłeś, jasny synku, z czarną bronią w noc,
i poczułeś, jak się jeży w dźwięku minut zło"

Ciężaru wojny młodzi ludzie nie potrafili wytrzymać:

"Zanim padłeś, jeszcze ziemię przeżegnałeś ręką.
Czy to była kula, synku, czy to serce pękło?"

Baczyński w tym utworze doskonale przedstawił tragedię swojego pokolenia, które nie potrafiło poradzić sobie z rozdźwiękiem moralnym między wyniesionymi z domu zasadami, a okrucieństwem wojny.
Czy spacerując po lesie możemy "zostawiać nie ślady, lecz tropy?"
W kolejnym wierszu Baczyńskiego "Lasem" autor opisuje nam los człowieka, który "sapie w wąskiej norze oddechem włochatym", a jego "krok jest wiekiem" - jego spacer to ucieczka.
Jednak owy spacer po lesie można również traktować metaforycznie. Ludzie ciągle uciekający przed śmiercią z rąk wroga, nie mający szans na obronę - skazani są na śmierć. Taka była sytuacja społeczności słowiańskiej i żydowskiej podczas II wojny światowej. Ludzie czuli się jak zwierzęta, z trudem odnajdowali w sobie resztki człowieczeństwa:

"Czy to prawda, że żyłem rybą przed potopem
i że jestem dziś wilkiem kochającym kwiaty?"

Autor uświadamia nam jednak, że to nie tylko ofiary są porażone wojną:

"Gdzie las się kończy nagle fioletowym ostem -
- myśliwy z psem, który też był kiedyś człowiekiem"

Baczyński pod wpływem pisarzy romantycznych (Słowacki, Norwid) patrzył na wojnę przez pryzmat moralności - etyki - historii. Zauważał nie tylko tragedię swoich rodaków, ale również katów, których kodeks moralny pod wpływem wojny został odwrócony.
Poeta, mimo toczącej się wojny i obowiązków wobec niej, nie zapomina o swojej ukochanej. Dedykuje Barbarze - swojej żonie - wiele wierszy. Przykładem takiego utworu jest "Biała magia".
Jest to pełen namiętności erotyk, w którym podmiot liryczny zachwyca się pięknem Barbary:

"Więc ma Barbara srebrne
ciało. W nim pręży się miękko
biała łasica milczenia
pod niewidzialną ręką."

Autor używa w wierszy wielu przenośni oraz epitetów. Ciało Barbary jest "szklane", a głos jej "srebrny". Podmiot liryczny rysuje obraz swojej ukochanej w sposób metaforyczny.
Baczyński, starając się uciec od grozy historii, dostrzegał również piękno świata rzeczywistego. W wierszu "Wróble" zachwyca się wróbelkami, które żyją nie zważając na toczącą się walkę i rozlewaną krew:

"Dzień wróbli i jasności!
W dzbanuszkach drobnych ptaszków
Świat się ustał miłością,
Niefrasobliwą łaską."

Wiersz ten jest ponownie skierowany do Barbary. Podmiot liryczny porównuje ją z wróblami, nadaje jej cechy ptaków, czyniąc ją wolną od "takiego mrocznego czasu". Barbara jest dla niego ukojeniem:

"Nie zerwiesz się, nastroszysz
ciepło ptasiego futra,
odpowiesz wróblim głosem
w moją ciemność - malutka."

Utwór kończy się smutną refleksją:

"Bo na tym śniegu ludzie -
- my z ciemnymi sercami."

Podmiot liryczny "wraca" do szarej rzeczywistości. Beztroska ptaków i miłość dwojga ludzi nie znaczy nic wobec nieczystego sumienia ludzi zmuszonych do walki. Ostatnia zwrotka zamienia wiersz w modlitwę za tych "z ciemnymi sercami". Ludzi, którzy zostali porażeni wojną.
Baczyński zapisał się w historii polskiej literatury jako jeden z największych jej twórców. Poeta nie uchylił się od patriotycznego obowiązku - zginął jako żołnierz w Powstaniu Warszawskim. Mimo młodego wieku spełnił również swoje powołanie. Talent artystyczny zrealizował w pełni, stając się poetyckim kronikarzem II wojny światowej. Sam o sobie mówił:

"Ja, żołnierz, poeta, czasu kurz, śmierci się nie boję".