Teoretyczne podstawy wychowania i opieki

Nagradzanie - polega na tworzeniu atrakcyjnych dla jednostki zdarzeń (dostarczaniu nagród ) w następstwie jej określonych czynności. nagroda staje się rodzajem stymulacji sprzężonej zwrotnie z zachowaniem jednostki.
Należy nagradzać wszelkie objawy życzliwości, udzielania pomocy i dzielenia się tym co same posiadają.

Karanie - Każda działalność wychowawczą polegającą na tworzeniu awersyjnych dla wychowanka zdarzeń pozostających w czasowym związku z jego określonym zachowaniem się. Karanie może być stosowane w celu osiągnięcia dwóch rodzajów zmian wychowawczych
- Zmianą główną jest eliminacja czynności z repertuaru odpowiedzi jednostki na pewną sytuację -
- drugim rodzajem zmiany jest intensyfikacja czynności.
Skuteczność karania
jest tym większa, im silniejsze są więzi pomiędzy dzieckiem, a rodzicami
obustronne zaufanie między rodzicami a dzieckiem.
czy dziecko akceptuje (uznaje) słuszność stawianych mu wymagań i norm ustalonych przez rodziców, czy też ich nie rozumie (wówczas kara staje się mało skuteczna).
atmosfera w jakiej dziecko jest karane. Niedopuszczalne jest karanie w gniewie lub w przypływie złego humoru
stosować kary wyłącznie wobec dziecka, które wyraźnie sobie na nie zasłużyło
aby były to kary sprawiedliwe, dostosowane do warunków psychofizycznych dziecka.


Modelowanie - przybliżone odtworzenie wybranych cech oryginału. Podstawowym celem modelowania jest uproszczenie obrazu złożonej rzeczywistości, pozwalające na poddanie jej badaniom. Model jest z jednej strony obiektem eksperymentalnego badania, zastępuje oryginał, z drugiej zaś strony w nauczaniu jest narzędziem, środkiem poznania. W eksperymencie modelowym ze względu na prostotę i poglądowość modelu teoria spełnia wszystkie swoje funkcje występujące w zwykłym eksperymencie jak wysuwanie i ocena hipotezy, planowanie eksperymentu ocena oraz interpretacje rezultatów.
Czynniki wpływające na skuteczność modelowania:
- Cechy modela:
1.starsi bywają naśladowani przez młodszych
2.wyżsi w pozycji socjalnej są naśladowani przez stojących niżej
3.przerastający inteligencją – przez mniej inteligentnych
4.sprawniejsi technicznie – przez mniej sprawnych
-Autorytet modela jego pozycja społeczna i atrakcyjność
-Podobieństwo modela do osoby przejmującej jego zachowania
-Ilość modeli

Interakcja społeczna - wzajemne oddziaływanie na siebie jednostek społecznych, najczęściej przy użyciu języka i innych kodów kulturowych. Jest to jedno z podstawowych pojęć w socjologii.
Ze względu na sytuację, sposób interpretacji, partnera interakcji i cel interakcji wyróżnić można:
interakcję zogniskowaną
interakcję niezogniskowaną
interakcję symboliczną
interakcję transakcyjną
Interakcja zachodzi wówczas, gdy:
- jeden organizm wysyła znaki, wykazując aktywność w swoim środowisku
- inny organizm widzi te znaki i reagując na nie, zmienia swój sposób postępowania, wysyłając zarazem swoje sygnały
- pierwszy organizm rozpoznaje owe sygnały i zmienia pod ich wpływem swoje działanie.
Spostrzeganie społeczne- jest badaniem, jak powstają wyobrażenia i w jaki sposób ludzie wnioskują o innych.

Teoria atrybucji dotyczy tego w jaki sposób człowiek stara się doszukiwać związków przyczynowo-skutkowych związanych ze swoim zachowaniem lub zachowaniem innych osób. Istnieją dwie drogi poszukiwania przyczyn. Pierwsza z nich odbywa się poprzez dokonanie atrybucji wewnętrznej zwanej też dyspozycyjną. Polega na szybkim i nierzadko błędnym wyciąganiu wniosków o osobie i przypisywaniu jej odpowiednich cech charakteru. Zbyt pochopna ocena wynikająca tylko z atrybucji wewnętrznej jest nazywana "podstawowym błędem atrybucji". Druga droga to atrybucja zewnętrzna, inaczej sytuacyjna i związana jest z wydarzeniami, które mogły mieć wpływ na działalność jednostki. Często używamy tutaj pytań: w jaki sposób..., dlaczego, co się stało, że... . Atrybucja zewnętrzna jest przejawem pewnego rodzaju wytrwałości w doszukiwaniu się przyczyn, wewnętrzna ogranicza się niekiedy tylko do nadania etykiety osobie np. leniwy, głupi, agresywny itp.
Błędy w spostrzeganiu społecznym – powszechne ludzkie tendencje do deformowania obrazu zjawisk społecznych, własnej osoby i innych ludzi.

Komunikacja niewerbalna - To zespół niewerbalnych komunikatów nadawanych i odbieranych przez ludzi na wszystkich niewerbalnych kanałach jednocześnie. Informują one o podstawowych stanach emocjonalnych, intencjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy, pozycji społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, samoocenie, cechach temperamentu
Rodzaje: gestykulacja, dotyk, mimika, kontakt wzrokowy, dystans między rozmówcami, pozycja ciała