Zastosowanie ziół w kosmetyce.

Aloes ( Aloe Vera )
Opis: Aloes jest wieloletnią rośliną z żółtym kwiatostanem. Ma twarde, mięsiste, podłużne liście dorastające 50 cm długości. Cała roślina osiąga do 120 cm wysokości. Do celów medycznych używa się wyłącznie liści, różne ich części są wykorzystywane do innych celów. Najczęściej stosowanym produktem z aloesu jest jasny, gęsty żel otrzymywany ze środkowej części liścia. Pomiędzy tym żelem a skórą liścia znajduje się warstwa komórek, które zawierają gorzki żółty sok. Po wysuszeniu z tego soku otrzymuje się lateks aloesowy.
Zastosowanie:
Żel aloesowy:

Zmniejsza ból i reakcje zapalną
Przyspiesza proces gojenia (rany skóry, owrzodzenia, oparzenia, odmrożenia, jest pomocny w gojeniu zarówno ran zewnętrznych jak i wewnętrznych)
Pobudza wzrost i naprawę skóry

Lateks aloesowy:

Działa jako silny środek przeczyszczający
Przeciwdziała powstawaniu kamieni nerkowych lub zmniejsza ich rozmiary
Bywa również stosowany miejscowo u osób z bolesnymi hemoroidami

Sok aloesowy :

Środek bakteriobójczy, stosowany w leczeniu bakteryjnych infekcji przewodu pokarmowego. Ma korzystny wpływ w terapii wrzodów trawiennych, ponieważ zmniejsza stężenie kwasu solnego, którego nadmiar powoduje powstawanie wrzodów.

Arnika górska ( Arnica montana L. )
Opis: Bylina o poziomym, prawie cylindrycznym kłączu i wielu korzeniach przybyszowych. Liście odziomkowe tworzą rozetę. Liście łodygowe nieliczne, naprzeciwległe, lancetowate. Łodyga wzniesiona, wysokości do 50 cm, z gruczołkowymi włoskami, prosta lub słabo rozgałęziona. Kwiaty duże, pomarańczowożółte, zebrane w koszyczki; kwitnie od czerwca do sierpnia. Owocem jest niełupka z kępką puszystych, jasnożółtych włosków. Cała roślina ma przyjemny zapach.
Zastosowanie w kosmetyce: Wyciąg z kwiatów jest stosowany w produkcji kremów przeciwzapalnych, regenerujących i oczyszczających, płynów do twarzy i do parówek wykonywanych przed nałożeniem maseczki kosmetycznej oraz kosmetyków do pielęgnacji włosów.

Babka lancetowata ( Plantago lanceolata L. )
Opis: Wieloletnia roślina o krótkim, ukośnym kłączu, z którego wyrasta rozeta długich, lancetowatych, często owłosionych liści o równoległym unerwieniu. Z rozety liściowej wyrasta kilka bezlistnych, dłuższych od liści pędów ( 10-15 cm wysokości ) zakończonych krótkim, cylindrycznym kłosem złożonym z drobniutkich, zielonkowatych kwiatów i brązowych przylistków. Kwitnie od maja do września. Owocem jest jajowata torebka, zawierająca 1-2 stosunkowo duże nasiona.
Zastosowanie w kosmetyce: Napar (50 g liści połową litra wrzącej wody i pozostawić na 30 minut ) wymieszany z równą ilością rozcieńczonego alkoholu jest doskonałym logionem do tłustej cery i cery trądzikowej. Rozgniecione świeże liście można stosować w maseczkach kosmetycznych. Świeżo wyciśnięty sok z liści można dodawać do kremów przeznaczonych dla przetłuszczającej się cery. Nasiona śródziemnomorskiego gatunku Plantago psyllium, który zawiera 10 % śluzów, wykorzystywane są do sporządzania maceratu w zimnej wodzie i używane do produkcji kremów oraz logionów odżywczych.


Bez czarny ( Sambucus nigra L. )
Opis: Krzew lub drzewo do 8 m wysokości, o jasnej, zielonkawobrązowej, pionowo popękanej koronie. Gałęzie są szarawobiałe z białym rdzeniem wewnątrz. Nieprzysto pierzaste liście składają się z podłużno-owalnym, ząbkowanych listków. Kremowobiałe kwiaty zebrane są w gęste, płaskie baldachogrona i pojawiają się od końca maja do lipca; wydzielają intensywny, słodkawy zapach. Owocem jest okrągły, lśniący, fioletowo czarny pestkowiec, zawierający dużo ciemnopurpurowego soku.
Zastosowanie w kosmetyce: Napar ( dwie garście kwiatów na litr gorącej wody, pozostawić do ostygnięcia) można stosować do mycia cery sprawiającej kłopoty i skłonnej do zapaleń. Dodaje się też do kąpieli działającej tonizująco, uspokajająco i pobudzająco. Kurację taką stosuje się przez tydzień, następnie tydzień przerwy i tak na przemian przez około dwa miesiące, najlepiej latem. Maseczka z kwiatów bzu czarnego, lipy i rumianku jest polecana do zmiękczania i oczyszczania skóry. Suszone kwiaty wymienionych trzech gatunków miesza się w równej ilości, zalewa się wrzącą wodą w porcelanowym naczyniu i rozgniata na pastę. Pastę należy zawinąć w gazę i nałożyć na twarz, przedtem umytą, i lekko przycisnąć, aby dotykała całej powierzchni skóry. Po 20 minutach maseczkę należy zdjąć, a twarz umyć w ciepłej wodzie i osuszyć, a następnie lekko posmarować kremem nawilżającym.

Bluszcz pospolity ( Hedra helix L. )
Opis: Wiecznie zielone pnącze, przyczepiające się do podpór za pomocą korzeni przybyszowych. Zdrewniały pęd jest mocno rozgałęziony, a liście wyraźnie dwupostaciowe: na pędach płonnych, płożących się, liście są naprzeciwległe, dłoniasto klapowane, skórzaste i błyszczące, o wyraźnym jasnym unerwieniu; wzniesione pędy kwiatowe mają liście wąskie, jajowate, wyrastające spiralnie, o niewidocznym unerwieniu. Na pędach kwiatowych nie występują korzenie przybyszowe. Kwiaty są żółtawozielone, zebrane w baldachy; pojawiają się od sierpnia do października. Owocem jest niebiesko czarna jagoda dojrzewająca zimą, trująca dla ludzi.
Zastosowanie w kosmetyce: Napar z liści może być używany do mycia w przypadku obrzęków, owrzodzeń, łupieżu i innych chorób skóry. Stabilizowany wyciąg stosowany jest do produkcji kremów i logionów. Bardzo skuteczna jest maseczka z bluszczu przygotowana z umytych, roztartych liści i położona na chore miejsce na maksimum 15 minut. Następnie należy skórę przemyć delikatnie wilgotną szmatką nasączoną etanolem. U osób wrażliwych może spowodować zapalenie skóry.

Chmiel zwyczajny ( Humulus lup ulus L. )
Opis: Silne wieloletnie pnącze o pełzającym, rozgałęzionym kłączu i licznych korzeniach. Pęd wyrasta do 6 m długości, jest sześciokątny, twardy, pokryty haczykowatymi włoskami czepnymi. Długoogonkowe liście mają zmienne kształty, od sercowatych do dłoniasto 3-5 klapowatych, od spodu są szorstkie, na brzegach ząbkowane. Chmiel jest rośliną dwupienną, kwitnie od maja do lipca. Żółte kwiaty męskie zebrane są w kątowe lub szczytowe wierzchołki. Kwiaty żeńskie bez okwiatu, w kątowych kwiatostanach kłosowatych, podobnych do szyszek, podczas kwitnienia jasnozielone, dojrzałe jasnożółte, zawierają złotożółte gruczołki wypełnione tzw. Lupuliną. Uprawia się wyłącznie rośliny żeńskie, ponieważ celem uprawy są szyszkowate kwiatostany chmielu, bez nasion.
Zastosowanie w kosmetyce: Hormonalne działanie chmielu znalazło zastosowanie w kosmetyce do zwalniania procesu starzenia się skóry. Odkrycie tej właściwości nie jest nowością, odpady z browarów już w średniowieczu wykorzystywano do kąpieli odmładzających ( źródła młodości ). Wyciąg z chmielu wykorzystywany jest w kremach, logionach i mleczkach do cery wrażliwej, zanieczyszczonej i zwiotczałej oraz jako składnik kąpieli łagodzących i regenerujących. Najważniejsze zastosowanie w kosmetyce to wykorzystanie chmielu do produkcji specjalnych szamponów nadających połysk włosom i chroniących przed jego utratą. Piwo może być z powodzeniem używane do płukania włosów.

Fenkuł pospolity ( koper włoski ) ( Foeniculum vulgare Mill. )
Opis: Roślina dwuletnia, czasem żyje 3-4 lat. Łodyga wysokości 1,5-2 m. Liście 3-krotnie pierzaste, o równowąskich, nitkowatych odcinkach, w długich błoniastych pochwach. Kwiaty drobne, żółte, w dużych, szczytowych baldachach; pojawiają się od lipca do października. Owocem jest podłużna, pięciożebrowa, podwójna rozłupnia, długości około 8 mm, szerokości 3 mm, zielona, zielonkawożółta lub brązowawa. Cała roślina ma ostry zapach i przyjemny, korzenny, nieco słodkawy smak.
Zastosowanie w kosmetyce: Napar z fenkułu ( 10 g na 100 cm3 przegotowanej wody pozostawić na 20 minut) jest doskonały do przemywania tłustej cery. Jednakże skóra wrażliwa może go nie tolerować i reagować uczuleniem. Napar z fenkułu jest też polecany do mycia przetłuszczających się włosów ( nadaje im połysk i przyjemny zapach ) oraz stanowi składnik toników do kąpieli. Olejek fenku łowy lub sam anetol stosowany jest w mieszankach zapachowych dodawanych do past do zębów, płynów do płukania ust, mydeł i kosmetyków po goleniu.

Fiołek wonny ( Viola Odorata L. )
Opis: Niska bylina, osiągająca 15 cm wysokości, o krótkim grubym kłączu, z cienkimi, ukorzeniającymi się rozłogami nadziemnymi, do 20 cm długości. Długoogonkowe liście odziomkowe są okrągławe, z sercowatą nasadą, owłosione, z pofałdowanymi brzegami. W marcu i kwietniu pojawiają się fioletowe kwiaty na długich szypułkach i są one zazwyczaj płonne. W maju natomiast zakwitają niepozorne, prawie bezbarwne kwiaty płodne, wyrastające tuż nad ziemią. Owocem jest kulista, owłosiona, pękająca torebka zawierająca nasiona.
Zastosowanie w kosmetyce: Delikatny zapach fiołków jest odpowiedni do perfumowania kremów, logionów, kosmetyków oczyszczających, szminek, pudrów i innych. Produkuje się też perfumy fiołkowe. Składają się one z 4 substancji podstawowych, 17 substancji dających odcień zapachu, 7 substancji czynnych i 6 utrwalaczy.

Kamelia chińska, herbata ( Camellia sinensis ( L ) O. Kuntze, syn. Thea sinensis L. )
Opis: Zimozielony, subtropikalny krzew, do 3 m wysokości, z licznymi odroślowymi pędami, dzięki którym roślina w sposób naturalny odmładza się. Skórzaste liście są ciemnozielone, ząbkowane. Kwiaty na szypułkach, korona 5-płatkowa, barwy białawej do zielonkawej, liczne pręciki o jasnożółtych pylnikach oraz słupek z trójdzielnym znamieniem. Owocem jest brązowa, skórzasta torebka zawierająca duże oleiste nasiona.
Zastosowanie w kosmetyce: Do celów kosmetycznych stosuje się napar zawierający garbniki- zamyka on pory i ogólnie wpływa tonizująco na skórę poprawiając jej wygląd. Herbata ma też działanie łagodzące i odkażające. Można ją stosować do zmywania maseczek ( zamiast mydła ). Substancja żywiczna uzyskiwana z nisko gatunkowej herbaty nie nadającej się do spożycia używana jest w niektórych męskich perfumach, jako że ma zapach przypominający aromat wschodniego tytoniu.

Krwawnik pospolity ( Achillea millefolium L. )
Opis: Wieloletnia roślina zielna ( bylina ), o mocnym kłączu z podziemnymi rozłogami, z których wyrastają pędy kwiatowe i płonne rozetki liściowe. Łodygi wysokości około 50 cm, wzniesione, gęsto ulistnione, owłosione, górą często rozgałęzione. Liście 2-3 krotnie pierzaste. Kwiaty najczęściej białe, czasem różowe. Kwitnie od czerwca do września. Ma przyjemny, lekko gorzkawy zapach.
Zastosowanie w kosmetyce: Wyciąg z krwawnika łagodzi zapalenie skóry i ułatwia usuwanie martwych komórek z jej powierzchni, ponadto ułatwia zamykanie się porów. W związku z tym wyciąg ten dodawany jest do regenerujących i łagodzących kremów, płynów do twarzy i maseczek, past do zębów i płynów do płukania ust oraz szamponów o odżywek do włosów. Świetnie na skórę działa wywar z krwawnika ( 5 łyżek suszonego ziela zaparzać przez 30 minut w 0,5 l wody ). Może być również stosowany do płukania przetłuszczających się włosów i przeciw łupieżowi. Przeciw chronicznym egzemom można stosować ten wywar jako dodatek do kąpieli ( 1 : 10 ).

Lipia trójlistna, cukrownica ( Aloysia triphylla ( L?Herit ) Britt. Syn. Lippia citriodora ( Ort. ) H.B.K. )
Opis: Krzew, wysokości do 3 m, o długich, szorstkich gałęziach. Liście na krótkich ogonkach, długości 50-80 mm, gładkie, od spodu z wieloma gruczołkami widocznymi jako kropki. Wszystkie części rośliny po rozgnieceniu w palcach wydają zapach cytrynowy. Kwiaty małe, białe, z gęsto owłosionym kielichem, zebrane w długie wiechy. Rozmnaża się przez nasiona lub sadzonki. Kwitnie zazwyczaj dwa razy do roku, latem i jesienią.
Zastosowanie w kosmetyce: Olejek werwenowy ma odświeżający, cytrynowy zapach i służy do perfumowania mydeł, szminek do ust, olejków do włosów, brylantyny itp. Jest również składnikiem wielu perfum. Jako trudno dostępny i drogi bywa często mieszany lub zastępowany tańszym olejkiem lemongrasowym, zwanym wschodnioindyjskim olejkiem werwenowym.

Macierzanka piaskowa ( Thymus serpyllum L. )
Opis: Niewielki półkrzew o licznych pędach, nieco zdrewniałych u podstawy, częściowo płożących się, częściowo wzniesionych. Łodygi o długości 10-30 cm i średnicy do 1 mm, czerwonawo nabiegłe i mocno owłosione. Małe liście, na krótkich ogonkach, są owalne do równowąskich. Purpurowe do jasnoróżowych lub białe kwiaty zebrane są w małe główki i pojawiają się od czerwca do września. Owocem jest rozłupnia. Cała roślina wydziela przyjemną woń. Istnieje wiele gatunków macierzanki o wielu formach lub podgatunkach, niektóre z nich mają specyficzny pokrój i można je łatwo rozpoznać, inne natomiast rozróżnia się z trudnością.
Zastosowanie w kosmetyce: Napar z ziela ( 100 g na litr gorącej wody, pozostawić do ostygnięcia) jest stosowany do kąpieli tonizujących, odkażających i poprawiających ukrwienie skóry. Jest też składnikiem niektórych kosmetyków przeznaczonych dla szorstkiej i tłustej cery, o rozszerzonych porach, oraz płukanek do przetłuszczających się włosów. Olejek lotny stosuje się w płynach do ust i pastach do zębów oraz do perfumowania mydeł i dodatków do kąpieli. Znajduje również zastosowanie w logionach i kremach, szamponach i kosmetykach męskich.

Oczar wirginijski ( Hamamelis virginiana L. )
Opis: Krzew lub małe drzewo, do 5 m wysokości, o łuszczącej się korze. Liście podobne do liści leszczyny, ostro ząbkowane, z 5-7 parami nerwów, delikatnie owłosione od spodu, w jesieni jaskrawożółte. Jasnożółte kwiaty mają wąskie, taśmowate płatki korony i wyrastają w gronach z kątów liści. Pąki zwinięte są w spiralę. Kwitnie jesienią i zimą, czasem aż do lutego, kiedy liście już pożółkną. Kwitnienie trwa dopóty, aż wszystkie liście odpadną. Owocem jest okrągła torebka zawierająca dwa czarne nasiona.
Zastosowanie w kosmetyce: Wyciąg sporządza się głównie dla jego właściwości ściągających i jest on dodawany do wielu kosmetyków. Poza działaniem ściągającym, oczar doskonale wpływa na nieładną, zanieczyszczoną cerę o zatkanych porach, znacznie ograniczając wydzielanie łoju. Wyciąg z ziela dodawany jest więc do kremów na dzień i na noc, kosmetyków przeciwpotowych, pudrów do twarzy, dodatków do kąpieli i maseczek kosmetycznych. Do mycia zalecana jest lecznicza woda otrzymywana przez destylację z parą wodną świeżych liści, kory i młodych pędów.

Orzech włoski ( Juglans regia L. )
Opis: Duże szeroko rozgałęzione drzewo do 45 m wysokości. Korowina brązowawoszara, podłużnie popękana. Liście duże, nieparzysto pierzaste, o specyficznym przyjemnym zapachu, opadają na zimę. Listki jajowate, całobrzegie. Kwiaty żeńskie i męskie wyrastają na tym samym drzewie, męskie w gęstych, zwisających wielokwiatowych kotkach, tworzących zakończenie zeszłorocznych pędów, żeńskie osadzone pojedynczo lub po 2-3 na końcach rocznych pędów. Owocem jest pestkowiec kulisty lub nieco podłużny, niesłusznie zwany orzechem. Zewnętrzna łupina zielona, mięsista, wewnętrzna-twarda, okrywa jadalne nasiona.
Zastosowanie w kosmetyce: Barwiące właściwości juglonu wykorzystywane są w produkcji kremów i olejków do opalania oraz szamponów i płukanek do włosów nadających im piękny brązowy odcień. Płukankę do włosów można też przygotować w domu ze świeżego soku z zielonych łupin. W tym celu około 20 g utartych zielonych łupin miesza się z 50 cm3 wody, 25 g ałunu i 75 g oleju jadalnego. Mieszankę podgrzewa się lekko, aż osiągnie pożądany odcień i nakłada na włosy. Sok musi być świeży, ponieważ bardzo szybko traci swe właściwości barwiące. Można również stosować nalewkę alkoholową: 10 g zielonych łupin zalać 100 cm3 60 % alkoholu etylowego.

Rozmaryn lekarski ( Rosmarinus officinalis L. )
Opis: Wieloletni, wiecznie zielony krzew, wysokości 0,75-2 m, o wijących się pędach oraz równowąskich, skórzastych liściach, podłużnie zwiniętych, ciemnozielonych z wierzchu, szaro owłosionych od spodu. Kwiaty jasnofioletowe do niebieskich, wyrastają z kątów liści i kwitną od czerwca do sierpnia. Owocem jest rozłupnia.
Zastosowanie w kosmetyce: Rozmaryn jest stosowany w połączeniu z innymi ziołami jako odświeżający i dezynfekujący dodatek do kąpieli oraz w mieszankach ziołowych do włosów. Rozmarynowy wyciąg lub olejek używane są do perfumowania mydeł, płynów po goleniu, logionów, szamponów oraz jako składnik niektórych odświeżających perfum. Nie poleca się go do maseczek kosmetycznych, ponieważ dłuższe stosowanie może spowodować podrażnienia, opuchliznę lub zaczerwienienia skóry.

Rumianek pospolity ( Chamomilla recutita L. Rauschert syn. Matricaria chamomilla L. )
Opis: Roślina jednoroczna, o cienkich, wrzecionowatych korzeniach i wzniesionym rozgałęzionym pędzie. W uprawie może osiągnąć ponad 50 cm wysokości. Liście głęboko wcinane, siedzące. Szczytowe koszyczki kwiatowe mają zewnętrzne kwiaty języczkowate, białe, i żółte kwiaty rurkowate wypełniające środek kwiatu. Dno kwiatowe jest puste, inaczej niż u pozostałych pokrewnych gatunków. W Europie kwitnie od maja do września.
Zastosowanie w kosmetyce: Wyciąg, jak i czysty olejek lotny stosowane są prawie we wszystkich typach kosmetyków ? kremach, mydłach, płynach do twarzy, maseczkach kosmetycznych, płynach do kąpieli, szamponach itp. ? dzięki doskonałemu wpływowi na skórę oraz właściwościom gojącym, oczyszczającym i regenerującym. Zioło to stosuje się w maseczkach kosmetycznych, jak również do zmywania twarzy przed i po maseczce. Płukanka do włosów z naparu rumianku rozjaśnia ciemne włosy, w wzmacnia kolor jasnych, zwiększa ich elastyczność i nadaje połysk. Napar z rumianku dodany do kąpieli pomaga oczyścić skórę, a szczególnie jest użyteczny do usuwania wysypek i owrzodzeń; 10 g ziela zalewa się 100 cm3 gotującej się wody i parzy przez 10 minut.

Skrzyp polny ( Equisetum arvense L. )
Opis: Roślina wieloletnia o sznurkowatych, podzielonych na węzły rozłogach rosnących głęboko pod ziemią. Z nich wyrastają pędy nadziemne dwojakiego typu. Wiosną pojawiają się pędy płodne, wysokości ok. 15 cm, nierozgałęzione, brunatnawe do czerwonobrązowych, zakończone cylindrycznym szczytowym kłosem ze sporofilami. Pędy te rosną w marcu i kwietniu i po uwolnieniu się zarodników giną, a na ich miejsce wyrastają płonne pędy zielone letnie, wysokości ok. 20 cm, z okółkami cienkich, szorstkich, rowkowanych gałązek.
Zastosowanie w kosmetyce: Letni napar może być używany do mycia zmęczonej, starzejącej się cery, trudnej do pielęgnowania. Korzystnie działa kąpiel z dodatkiem skrzypu każdego wieczora przed pójściem do łóżka lub przynajmniej raz w tygodniu. Po kąpieli należy zastosować krem odżywczy. Kąpiel taką można brać również rano. Zamyka ona pory i pojędrnia skórę. Aby przygotować lotion ze skrzypu należy zmieszać 60 części naparu z 35 częściami rozcieńczonego alkoholu lub wody kolońskiej i 5 częściami 8% octu lub kwasu bornego rozcieńczonego wodą. Wyciąg ze skrzypu jest stosowany w preparatach do oczyszczania tłustej cery skłonnej do wyprysków, trądziku, czyraków. Wywar ze skrzypu wchodzi w skład płukanek do włosów i pieniących się toników do kąpieli.



BIBLIOGRAFIA:
? ABC ziół
? Atlas ziół stosowanych w kosmetyce
? Encyklopedia PWN