Ziołolecznictwo- zastosowanie w kosmetyce

ZIOŁOLECZNICTWO

Stosowanie leków pochodzenia naturalnego jest tak stare jak ludzkość. Praźródłem wszystkich leków jest przyroda - ożywiona i nie ożywiona - w szczególności zaś królestwo roślin. W ciągu kilku tysięcy lat walki z chorobami wraz z rozwojem wiedzy medycznej zmieniały się zasadnicze kryteria stosowania surowców i substancji roślinnych w celach terapeutycznych.
Początki stosowania roślin - jak również innych surowców pochodzących z otaczającego człowieka środowiska - jako środków leczniczych owiane są mgłą historii. Nikt nie jest w stanie dziś jednoznacznie nakreślić genezy terapeutycznej większości roślin, minerałów czy substancji zwierzęcych. Kwestia ta pozostaje już dzisiaj w kręgu domysłów, mitów i legend - a przy tym jest sprawą względną. Względną gdyż to, co dla jednych było znanym i powszechnie używanym lekiem, innym było dane poznać setki a nawet tysiące lat po nich. Ziołolecznictwo z łaciny tophytoterapia//gr. fyton - roślina, therapeo - leczę/ czyli oznacza leczenie przy pomocy roślin.
Lek roślinny to produkty otrzymywane ze świata roślinnego obdarzone aktywnością fizjologiczną i stosowane w terapii.Dzielone są one na cztery grupy:
Surowce roślinne (najdawniej znane):
stosowane do receptury, jako wysuszone części roślin oraz ich kompozycje - mieszanki ziołowe, granulaty, gumy, żywice, wysuszone soki i in. produkty roślinne.
Preparaty galenowe:
wyciągi, alkoholatury, nalewki, intrakty, soki, syropy, olejki i ich mieszaniny; ich ewolucję stanowią tabletki, drażetki, pasty, aerozole i in. postacie leków.Zawartość związku istotnego dla działania preparatu jest najczęściej normowana.W niektórych przypadkach wiadomym jest jedynie, że preparat zawiera zespół substancji, których ogólna natura chemiczna i zasadniczy kierunek działania farmakologicznego są znane ale nie udało się ich otrzymać w postaci czystej i wyjaśnić budowy chemicznej.
Jednorodne związki chemiczne wyodrębnione w skali przemysłowej z roślin o dokładnie poznanej budowie i działaniu farmakologicznym (np. liczne alkaloidy, glikozydy, terpeny i in.)
Produkty metabolizmu drobnoustrojów (bakterii, promieniowców, grzybów) otrzymane w drodze hodowli na sztucznych podłożach dla swoich właściwości antybiotycznych. Związki o podobnych właściwościach występują też wśród roślin, a ponieważ wiele drobnoustrojów jest; podobnie jak rośliny, samowystarczalna, grupę tę zalicza się także do leków roślinnych.
W zakresie ziołolecznictwa można dziś mówić o trzech metodach leczenia:
Fitoterapia w której stosuje się całe kompleksy związków występujących w roślinach.Ma ona szczególnie silne tradycje w Europie Środkowej i zachodniej (Niemcy, Austria, Francja) - nawiązywała bowiem do mających tam wysoką rangę dawnych zielników i metod stosowanych w medycynie ludowej.Wykazanie nowoczesnymi metodami analitycznymi dużej zmienności składu roślin leczniczych, przyczyniło się do standaryzowania leków roślinnych.
Terapia za pomocą substancji czynnych wyizolowanych z roślin w postaci związków jednorodnych chemicznie określonych.
Homeopatia - w której o wskazaniu leczniczym decyduje zasada podobieństw.
Zastosowanie ziołolecznictwa we współczesnej terapi jest bardzo popularne z wielu powodów.Po pierwsze cena tych leków roślinnych jest niedroga. Po drugie istnieje możliwości długotrwałego stosowania, bardzo często bez działań niepożądanych i równie często ze znaczną efektywnością leczniczą.Również dlatego,iż słyną z dużej skuteczności terapeutycznej w tzw. chorobach cywilizacyjnych - metabolicznych i tzw. samoistnych, jako leków zasadniczych lub pomocniczych stosowanych równolegle z chemioterapeutykami.Wielość ziół i środków ziołowych daje możliwość stosowania terapii naturalnej w przypadkach niemalże wszystkich chorób. Oczywiście stosowanie ziół jest szczególnie skuteczne i bezpieczne, jeśli jest dokonywane w konsultacji z lekarzem i za jego zgodą.Obecnie można dokonać następującego podziału chorób, które skutecznie da się leczyć ziołami i preparatami ziołowymi:Choroby serca i naczyń,choroby układu oddechowego,choroby przewodu pokarmowego,choroby wątroby, dróg żółciowych i trzustki,choroby układu moczowego,choroby przemiany materii,choroby narządu ruchu,choroby alergiczne,choroby kobiece,choroby wieku starczego,choroby skóry,choroby gardła, nosa, krtani i uszu,choroby jamy ustnej,choroby oczu i choroby neurologiczne.
W historii pielęgnacji ciała najważniejsze miejsca zajmują rośliny lecznicze. Współczesny człowiek nie wyobraża sobie życia bez kosmetyków. Jesteśmy istotami społecznymi. Nasz wygląd jest ważnym czynnikiem w kontaktach międzyludzkich, od tego bowiem zależy nasze samopoczucie, sukcesy towarzyskie, rodzinne czy zawodowe. Już starożytni Egipcjanie wykorzystywali wyciągi z ziół do podkreślenia swoich oczu, czerwienienia ust i policzków, jak również namaszczali i perfumowali swoje ciała.Dzięki odpowiednim substancjom roślinnym możemy:walczyć z pękającymi naczynkami, leczyć trądzik,rozjaśnić lub przyciemnić ceręlikwidować stany zapalne oczu, skóry głowy oraz łupież, likwidować szorstkość skóry, nadmierną potliwość i grzybicę, nawilżać odwodnioną skórę, wzmacniać paznokcie,działać przeciwzmarszczkowo.
Istnieje wiele sposobów na zastosowanie ziół. Najłatwiejszym sposobem jest oczywiście ich spożywanie, co większość z nas robi codziennie (pietruszkę używamy do sałatek, koperek podajemy z ziemniakami, majeranek z pizzą oraz oczywiście czosnek, z którym można zjeść prawie wszystko). Wartościowe substancje pochodzące z ziół krążą dookoła naszego organizmu. Oprócz użycia w kuchni, zioła przygotowuje się jako:
-wyciągi ? przetwory otrzymywane przez wytrawienie surowca roślinnego odpowiednim rozpuszczalnikiem i częściowe lub całkowite usunięcie rozpuszczalnika. Rozróżnia się wyciągi suche oraz płynne.
-napary ? jedyna z najczęściej stosowanych form wyciągów z ziół. Odpowiednią ilość suszonych ziół zalewamy wrzątkiem i odstawiamy w naczyniu pod przykryciem na kilkanaście minut. Można je podgrzewać, ale nie powinny się gotować. Są nietrwałą postacią leków i powinny być spożyte w dniu przygotowania.
-wywary ? są podobne do naparów. Twarde części ziół rozbić, połamać lub jeśli są świeże pokroić. Następnie umieścić w głębokiej patelni z wodą, zagotować, przykryć, gotować przez 10 minut i odcedzić. W czasie gotowania część wody odparowywuje, dlatego też należy ją uzupełniać.
-odwary ? odpowiednią ilość ziół zalać wodą i podgrzać, aż do wrzenia, a następnie gotować jeszcze 3 ? 5 minut. W przypadku roślin zawierających trudno rozpuszczalne substancje czas gotowania należy wydłużyć do 10 i więcej minut. Odstawić odwar na kilkanaście minut i po przecedzeniu można je spożywać.
-maceraty ? są to wodne wyciągi na zimno. Zioła zalać zimną wodą i odstawić na kilka godzin w temperaturze pokojowej.
-nalewki ? są to skoncentrowane wyciągi z ziół. Zioła umieścić w dużym słoju, zalać miksturą alkoholu z wodą, pozostawić do maceracji na okres 2 tygodni, potrząsając codziennie. Następnie odcedzić płyn i wyrzucić zioła. Płyn można przechowywać około 2 lat w podpisanym, ciemnym szklanym słoju, z dala od ciepła i światła.
Zioła od dawna były związane również z pielęgnacją włosów, jako składniki w produkcji szamponów, odżywek oraz płukanek.
Istnieje także kolejne zastosowanie ziół, mianowicie do pielęgnacji cer różnego rodzaju. Ziołówką, której podstawą są zioła o działaniu śluzorodnym (siemię lniane, len, lipa, otręby pszenne, płatki owsiane, korzeń prawoślazu), zawierającym gumy i klajstry roślinne, ze względu na długość utrzymania ciepła, wilgoci i konsystencji jest kataplazma (okład). Rozdrobnione zioła zalewa się taką ilością wody, aż powstanie gęsta papka. Następnie doprowadza się do wrzenia, zawija w gazę i przykłada na chore miejsce, dodatkowo przykrywając folią. W zależności od rodzaju dodanych ziół, może mieć działanie bakteriobójcze, przeciwzapalne, przeciwłojotokowe, pobudzające oraz ściągające.
Nasza skóra z łatwością absorbuje ziołowe składniki, dlatego m.in. kąpiele ziołowe to bardzo prosty sposób na zrelaksowanie ciała. Wystarczy namoczyć suszone zioła w wodzie przeznaczonej do kąpieli, Należy jednak pamiętać, aby zioła umieszczone były w szczelnie związanej torebce, gdyż to uniemożliwi wydostawanie się ziół i zapchanie ścieku. Innym sposobem użycia ziół podczas kąpieli jest sporządzenie z nich ziołowych mydeł przez roztopienie zwykłego mydła dodając ziołowy składnik. Nasze ręce i stopy to bardzo wrażliwe części ciała, z dużą ilością zakończeń nerwowych, dlatego kąpiele ziołowe są również przepisem na leczenie np. przeziębień, czy też słabego krążenia.
Zioła wpływają na metabolizm człowieka. Niestety niewiele osób wie, za co które rośliny są odpowiedzialne i w czym mogą pomóc. Dlatego też należy pamiętać, że większość roślin leczniczych jest również roślinami trującymi. Ich stosowanie wymaga konsultacji z lekarzem. Zioła nie tylko leczą, ale także pielęgnują skórę, odmładzają, zmniejszają łojotok. Są składnikami wielu kremów kosmetycznych, balsamów, toników, szamponów. Dzięki ziołom, możemy sami pomóc urodzie i pielęgnować ciało.


Bibliografia:
1.Joanna Dylewska-Grzelakowska, Kosmetyka stosowana, WSiP, Warszawa, 2007
2.Ziołolecznictwo [online] 16.10.2008 .Dostępny w World Wide Web
3. Ziołolecznictwo [online] 16.10.2008 .Dostępny w World Wide Web