Komunikacja społeczna

KOMUNIKACJA SPOŁECZNA

Społeczeństwo- złożona struktura; historycznie ukształtowana zbiorowość, grupy społeczne, instytucje wzajemnie od siebie uzależnione
Zbiorowości te są zintegrowane przez instytucje, społeczności nadrzędnych (narodu, państwa, plemiona). Posiadają określone wspólne, obiektywne warunki bytu oraz kompleksy kultury.

3 główne składowe społeczeństwa
? Obiektywne warunki bytu społecznego (podłoże przyrodniczo-ekonomiczne)
? Struktura społeczna (jednostki społeczne pozostające w stosunku do siebie w układach hierarchi)
? Kultura społeczeństwa (wzory życia społecznego, krąg kulturalny, dorobek materilany i duchowy)

Kultura- ogół idei wytworów człowieka jako istoty społecznej. To podstawowy instrument przystosowania jednostki do życia w społeczeństwie. Składa się z zestawu (wartości, przekonań, norm społecznych, języka ze znakami, symbolami, kodami, sposobami zachowania się)
? Kultura materialna- konkretny obiektywny wymiar
? Kultura niematerialna- wartości i idee

Istotne cechy kultury
? Kultura jest systemem związanym z człowiekiem,
? Obejmuje zjawiska wyuczone, społeczne, powtarzalne
? Ma charakter czasowy i przestrzenny
? Umożliwia adaptację człowieka do życia w społeczeństwie
? Jest pośrednikiem między ludźmi a środowiskiem, które zamieszkują

Kultura jako system znaków
Kultura- określony zbiór elementów powiązanych ze sobą, które mają określone znaczenie dla ludzi, którzy się nimi posługują.

Kultura to system znaków służących międzyosobowej komunikacji. W znakach jakie są w niej stosowane w powiązaniu między nimi wyraża się kultura jednostki i grupy społeczne. Zjawisko kultury tworzy się w momencie powiązania znaku z osobą w trakcie posługiwania się znakiem.

Znaki i symbole kulturowe
Znaki są reprezentacjami, przedstawieniami zastępującymi coś innego niż one same.
? Znaki naturalne- mają wewnętrzny związek z tym co przedstawiają (pożar-dym)
? Symbole ? nie mają naturalnego pochodzenia (gesty, słowa, przedmioty) zostały stworzone w toku ewolucji społeczeństwa a zyskują znaczenie dzięki konwencji społecznej.

Znak kulturowy forma i treść
Element znaczony w znaku kulturowym tworzy jego formę, która pozwala go rozpoznać i przypisać do określonej kategorii (wygląd, sposób ubierania się, akcesoria). Może mieć charakter zmienny lub stały, wynikający z zasad komunikowania się ludzi w ramach interakcji społecznej.

Komunikowanie- (łac. Communico- uczynić wspólnym, połączyć, naradzić się)
Wzajemne przekazywanie informacji, umiejętności, pojęć, idei i uczuć za pomocą symboli, tworzonych przez słowa, dźwięki, obrazy, gesty, dotyk. Jest to najstarszy proces społeczny towarzyszący człowiekowi odkąd zaczął żyć w grupie oraz tworzyć pierwsze struktury społeczne.
Proces porozumiewania się jednostek, grup, instytucji, którego celem jest wymiana myśli, wiedzy, informacji. Proces odbywa się na różnych poziomach przy użyciu różnych środków i wywołuje określone skutki.
Rodzaje komunikowania:
1. Werbalne (słowne) mówienie, czytanie, pisanie
Język- zestaw słów, dźwięków. Określony sposób interpretowania rzeczywistości wypracowany przez pokolenia, które rozwinęły ten język. Pozwala na jedno lub wieloznaczność komunikatu w zależności od tego czy ujawniamy swoje myśli i emocje.
Używany w celu:
? przekazywania informacji o otaczającym nas świecie, uczuciach
? ocena rzeczy, ludzi zgodna z posiadanym systemem wartości i postaw
? definiowanie przedmiotów i doświadczeń w celu wymiany ich z innymi
? prezentowanie i dyskusja wyników własnych doświadczeń

2. Niewerbalne (pozasłowne) ruch, postawa ciała, gestykulacja, mimika, kontakt wzrokowy, ton głosu, dystans.
Komunikacja niewerbalna jest wzmocnieniem i uzupełnieniem przekazu werbalnego. Wszystkie formy i drogi dźwięku, którym ludzie komunikują się między sobą środkami odmiennymi od słów.

Odbiór informacji

Wzrok 83 %
Słuch 11 %
Węch 3,5 %
Dotyk 1,5 %
Smak 1 %
Przekaz za pomocą słów 7 %
Sposób mówienia 38 %
Mowa ciała 55 %
(mimika, gesty, postawa, dystans)

Proces komunikowania odnosi się co najmniej do dwóch jednostek i przebiega zawsze w środowisku społecznym. Zachodzi w kontekście społecznym; zdeterminowany przez ludzi i charakter uczestników procesu. Jest to proces symboliczny; posługuje się znakami i symbolami; niezbędna jest wspólnota semiotyczna czyli operowanie tymi samymi znakami.

Cechy procesu komunikacji:
? Charakter interakcyjny- wytwarzają się stosunki partnerskie (komunikacja symetryczna) lub dominacja i podporządkowanie (komunikacja niesymetryczna)
? Kreatywny
? Dynamiczny
? Celowy i świadomy
? Ciągły
? Nieuchronny
? Złożony- wieloelementowy, wielofazowy, werbalny, niewerbalny, bezpośredni, pośredni, medialny

Funkcje procesu komunikacji:
? Zaspokojenie potrzeby kontaktu z innymi
? Tworzenie więzi społecznych
? Możliwość wywierania wpływu na innych, ich postępowanie
? Umożliwia samodoskonalenie człowieka, lepsze zrozumienie siebie, innych oraz otaczającego świata.

Konteksty komunikacyjne:
? Interpersonalny ( między dwoma osobami)
? Grupowy
? Organizacyjny
? Publiczny ( masowy odbiorca)
? Masowy (media)
? Międzykulturowy

Akt komunikowania musi spełniać warunki :
? Informacja przekazana jest w języku zrozumiałym dla obu stron
? Skuteczny nośnik informacji
? Przekaz informacji jest czysty, bez zakłóceń
? Przekaz spotyka się z odbiorem
? Informacja przekazana jest dla danego odbiorcy

Komunikacja masowa
Komunikacja organizacyjna

Komunikacja międzygrupowa

Komunikacja grupowa

Komunikacja interpersonalna
Stałe elementy procesu komunikacji:
? Kontekst- warunki w jakich odbywa się proces komunikacji
*aspekt fizyczny- czas, miejsce, warunki pogodowe
*aspekt historyczny
*aspekt psychologiczny- postrzeganie rozmówcy
*aspekt kulturowy- wartości, symbole
? Uczestnicy pełniący funkcje nadawców i odbiorców
? Komunikat ? składa się ze znaczeń, symboli, kodowania i dekodowania oraz formy organizacji
? Kanał- sposób i droga przekazu za pomocą której przekaz pokonuje droge od nadawcy do odbiorcy
*kanał bezpośredni
*kanał pośredni
? Szumy, zakłócenia , bariery
* zewnętrzne ( hałas)
*wewnętrzne (emocje, uczucia, zmęczenie)
? Sprzężenie zwrotne- reakcja odbiorcy na komunikat

Zakłócenia w procesie komunikowania:
? Fizyczne (szum, hałas)
? Sematyczne ( za dużo informacji, niezrozumienie)
? Psychologiczne ( negatywne nastawienie, cechy osobowości)
? Społeczne (różnice w statusie, pochodzeniu, wykształceniu)
? Semiotyczne ( brak wspólnoty znaczeń, symboli)

Znaczenie komunikowania dla społeczeństwa:
? Koordynacja wszystkich działań ludzkich
? Budowanie modelu wyjaśnienia świata
? Przekaz informacji i doświadczeń
? Porównywanie idei, pomysłów
? Kształtowanie przekonań, postaw
? Kontakty i związki z innymi
? Rozwój własny jednostki

Modele procesu komunikowania
1)
KANAŁ


Szum informacyjny

SPRZĘŻENIE ZWROTNE (NATYCHMIASTOWE)
2)

NADAWCA
(intencja, myśl, zamiar)

kodowanie

informacja nadana
ZACHOWANIE

Kanał komunikacyjny


Informacja odebrana

dekodowanie

ODBIORCA
(interpretacja)

3)
Komunikacja niewerbalna- zespół niewerbalnych komunikatów zwykle nadawanych nieświadomie, odbierany przez ludzi na wszystkich niewerbalnych kanałach jednocześnie. Komunikaty niewerbalne informują o stanach emocjonalnych, intencjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy.

Komunikacja niewerbalna może być prawidłowo odbierana:
? W określonym kontekście społeczno- ulturowym
? W określonym kontekście czasu i przestrzeni
? Przy założeniu wspólnoty semiotycznej
? Przy braku zasadniczych barier społecznych i psychologicznych

Komunikacja niewerbalna tworzy kilka grup sygnałów:
? Kinestyka- badania języka ciała głównie gestykulacją, mimiką twarzy, typów spojrzeń, pozycji głowy i ruchy całego ciała. Jedna z funkcji mimiki jest komunikowanie stanów emocjonalnych, postaw (sympatia, wrogość) oraz reakcje na wypowiedzi innych i komentarze.
? Parajęzyk- cechy wokalne głosu wyrażające emocje (smutek, radość, złość). Mowa i ton głosu w różnym stopniu wpływają na całą rozmowę i nastawienie rozmówcy. Do niewerbalnych aspektów rozmowy należy również milczenie.
? Okulestyka- badanie sposobu w jaki posługujemy się oczami w trakcie rozmowy, kontakt wzrokowy z rozmówcą, długość spojrzenia. Średni kontakt wzrokowy powinien być utrzymywany przez 60-70% czasu rozmowy.
? Proksenika- zakłada, że człowiek żyje w pewnej przestrzeni jest uwarunkowana emocjonalnie, społecznie, kulturowo. Jednym z warunków poprawy relacji w komunikowaniu jest zachowanie dystansu.
? Dystans fizyczny- sygnał dotyczący relacji między ludźmi, skracanie go to psychiczne zbliżenie oddalanie się to oznaka utrata kontaktu.
Odległości ustalone kulturowo:
15- 45 cm strefa intymna
45- 120 cm strefa osobista
120- 360 cm strefa społeczna
powyżej 360 cm strefa publiczna
? Haptyka- zachowania dotykowe podczas konwersacji. Dotyk to pierwotny rodzaj zachowania społecznego z którym człowiek ma do czynienia od urodzenia. Jest ważnym sygnałem wyrażonym w dotyku, uścisku dłoni, poklepywaniu lub obejmowaniu. Świadczy to o stosunku emocjonalnym i zależy od wychowania, kultury i kontekstu kulturowego. Ekspresja dotykowa jest składnikiem stosunku interpersonalnego we wszystkich kulturach.
? Chronomika- obejmuje użycie i waloryzację czasu przez ludzi. Wykorzystuje czas jako sygnał komunikacyjny. Sposób w jaki traktujemy czas ujawnia nasze intencjonalne i nieintencjonalne komunikaty. Chronomika odnosi się do oczekiwania, spóźnienia i punktualności.
? Elementy otoczenia takie jak temperatura, oświetlenie, kolor
? Autoprezentacja- badania nad rolą jaką w komunikacji spełniają czynniki tworzące image osoby: budowa ciała, wygląd fizyczny, fryzura, makijaż, ubranie.

Funkcje środków komunikacji niewerbalnej:
? Zastępowania (gesty zastępują słowa lub zdania)
? Uzupełniająca komunikaty werbalne
? Kontroli i regulacji płynności konwersacji (kontakt wzrokowy, ruchy głowy)
? Łagodzenia napięcia emocjonalnego i redukcji stresu wywołanego rozmową (drapanie po głowie, ściskanie dłoni)
? Ekspozycji gesty pozwalają na wyrażanie uczuć, emocji w mocniejszym stopniu niż w rzeczywistości.

Komunikowanie postaw i emocji wspomaga komunikację językową, zastępuje mowę, gdy utrudniony jest kontakt językowy.

Rola społeczna- zespół oczekiwań społeczeństwa związanych ze statusem społecznym. Oczekiwania uwarunkowane kulturowo.

Norma społeczna- system zasad i reguł występujących w społeczeństwie; normy prawne, moralne, religijne, obyczajowe.

Autoprezentacja- sposób przedstawiania siebie by stworzyć pewne wyobrażenie. Świadome kierowanie wizerunkiem jakie wywieramy na innych czyli próba pokazania się takim jakim chce żeby mnie inni zobaczyli i przez to wpływanie na zachowania innych względem siebie.
? zjawisko korzystne (myślenie o tym, co ludzie o nas myślą)
? odruch społecznego przystosowania się
? niewiele ludzkich zachowań ma motywy autoprezentacyjne
? w wielu sytuacjach autoprezentacja ma drugorzędne znaczenie a jednak zachowujemy się zgodnie z kanonami

Działania prezentacyjne zależą od:
? sytuacji- w stanie silnych emocji trudno jest kontrolować wrażenie jakie wywieramy
? konsekwencji- ważne jest pierwsze wrażenie
? cech indywidualnych- potrzeba aprobaty, lęk społeczny


Najlepsze wrażenie można wywrzeć dzięki:
? powszechnie posiadane cechy (miły, kompetentny)
? posiadanie oczekiwanych kompetencji
? cechy wynikające z roli jaką zamierza się pełnić
? normy kulturowe danej organizacji i kraju pochodzenia

AUTOPREZENTACJA A OKŁAMYWANIE

Czasem ludzie kłamią świadomie na swój temat (relacja taktyczna nie kłamstwo)
Wiele ról i typów zależnych jest od danej sytuacji.
Generalnie rzadko ludzie decydują się na fałszywy wizerunek.