Wos-ściąga II Kl Gimnazjum

Znaną instytucją praw człowieka jest INSTYTUCJA SKARGI KONSTYTUCUJNEJ Prawo do życia, nietykalność fizyczna, bezstronny sąd, prywatności, tajemnica korespondencji,nietykalność mieszkania, informacji o samym sobie, podróżowania po kraju, wyjazdu i wstępu do kraju, wybór miejsca zamieszkania, wolność sumienia i wyznania, zgromadzeń, zrzeszania sie, petycji, prawo wyborcze, zajmowanie stanowisk publicznych. Prawo własności, przedsiębiorczości, pracy i wyboru zawodu, zabezpieczenia społecznego, nauki w szkołach publicznych, opieki zdrowotnej, czystego środowiska, inne. Obowiązek wierności wobec RP i troska o dobro wspólne, przestrzegania prawa, obrony Ojczyzny, dbałości o stan środowiska, odpowiedzialność za jego stan. KONSTYTUCJA: ustawa zasadnicza, jest dokumentem posiadającym treść, moc, sposób uchwalania, sposób zmian. Trójpodział władz: ustawodawcza- parlament, wykonawcza- rząd i prezydent, sądownicza- sądy. Sejm i senat organy państwa w zakresie władzy ustawodawczej Sejm- składa się z 460 posłów Senat- składa się ze 100 senatorów wybieranych na okres kadencji sejmu SEJM: uchwala ustawy, uczestniczy w powoływaniu i odwoływaniu rządu, powołuje inne organy państwa, kontroluje działalność administracji państwowej, zarządza referendum, może upoważnić radę ministrów do wydawania rozporządzeń z mocą uchwał, może podjąć uchwałę o stanie wojny. SENAT: może wyrazić zgodę na referendum podjęte przez prezydenta, może podjąć zuchwałe o przyjęciu lub wprowadzeniu poprawek do ustawy budżetowej, bierze udział w powoływaniu prezesa NIK i rzecznika Praw Obywatelskich, jest organem doradczym, ma prawo inicjatywy ustawodawczej, razem z Sejmem stanowi Zgromadzenie Narodowe. Kompetencje Prezydenta: kompetencje jako reprezentanta narodu i głowy państwa: jest najwyższym przedstawicielem państwa w stosunkach wewnętrznych i międzynarodowych, ratyfikuje i wprowadza umowy między narodowe, mianuje i odwołuje ambasadorów, może zwołać pośniedzenie rady ministrów, nadaje lub zwalnia z obywatelstwa, stosuje prawo łaski i nadaje ordery i odznaczenia. Kompetencje w sprawach obronności i bezpieczeństwa: jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa, mianuje i zwalnia szefa sztabu generalnego wojska polskiego, na czas wojny mianuje i zwalnia naczelnego dowódce sił zbrojnych,, może wprowadzić stan wojenny lub stan wyjątkowy. Kompetencje związane z funkcjonowaniem sejmu i senatu: zarządza wybory, może rozwiązać sejm, ma prawo inicjatywy ustawodawczej, podpisuje i zarządza ogłoszenia ustaw, może zwrócić się z orędziem do sejmu i senatu, występuje do sejmu i senatu z wnioskiem o powołanie prezesa NBP. Kompetencje związane z funkcjonowaniem Rady Ministrów: może zwołać posiedzenie rady ministrów, akty prawne prezydenta wymagają kontrasygnaty prezesa rady m, desygnuje prezesa R M, przyjmuje dymisję R M. Prezydent RP jest wybierany przez naród w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym. Jest wybierany na okres pięcioletniej kadencji. Na prezydenta RP może być wybrany obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 35 lat i korzysta z pełni praw wyborczych do sejmu. Kandydat zgłasza co najmniej 100 000 obywateli. R M- główny element władzy wykonawczej, w jej skład wchodzi: premier, wicepremierzy i ministrowie. zapewnia wykonywanie ustaw, wydaje rozporządzenia, kontroluje prace administracji państwowej, chroni interesy skarbu państwa, uchwala projekt budżetu państwa, zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa, kieruje stosunkami z innymi państwami, zajmuje się umowami międzynarodowym, sprawuje ogólne kierownictwo dziedzinie obronności państwa. Demonstracja- publiczne okazanie zadowolenia lub niezadowolenia z jakiejś sprawy. Petycja- prośba, podanie, żądanie do władz w sprawach tyczących się ogółu. Referendum- odniesienie się parlamentu do ogółu obywateli, by ci przez głosowanie powszechne przyjęli lub odrzucili daną ustawę. Rada gminy, powiatu, sejmik wojewódzki: Są organami stanowiącymi i kontrolnymi, są wybierane na 4 lata, mogą być odwołane. Rada ( gminy, powiatu, miasta, a w województwie sejmik wojewódzki) Stanowi akty prawa miejscowego, uchwala statut i budżet, wybiera i odwołuje rząd, podejmuje uchwały. Zarząd (gminy, powiatu, województwa) Jest organem wykonawczym rady, przewodniczy mu w gminie wójt, w mieście burmistrz lub prezydent miasta, jest wybierany z pośród członków rady, wójt, burmistrz, prezydent są wybierani przez wyborców Zarząd wykonuje uchwały i zadania, przygotowuje projekt uchwały rady, gospodaruje mieniem komunalnym, zatrudnia i zwalnia kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, wykonuje zadania zlecone. Sejmik województwa i zarząd województwa są organami samorządu na terenie województwa. Sejmik jest organem stanowiącym i kontrolnym, w jego skład wchodzą radni, do sejmiku należy stanowienie aktów prawa miejscowego, uchwalanie strategii i uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego. Zarząd województwa jest organem wykonawczym, w jego skład wchodzi 5 osób, wykonuje uchwały sejmiku wojewódzkiego, gospodaruje mieniem woje... Partia polityczna- to dobrowolna organizacja skupiająca swych członków wokół programu i dążąca do jego realizacji po przez zdobycie władzy. Członkiem partii może być obywatel RP, który ukończył 18 lat.