Symbolika

SYMBOL
obrazowe przedstawienie pojęcia abstrakcyjnego

Symbolem posługuje się koncepcja w sztuce – symbolizm, który rozwijał się na
przełomie XIX i XX wielu.

Symbolika w „Weselu” jest bardzo bogata.
Tworzą ja:
-postacie dramatu
-przedmioty
-słowa (aforyzmy)
-Symboliczne znaczenie przedmiotów:
-złoty róg -symbol działania jedności narodowej, wyzwolenia, ducha narodu, jest
siłą jednoczącą, sygnałem, który miał wzywać do walki
-czapka z piór -symbol próżności, egoizmu, pragnienia o bogatym życiu jakie wiedli
panowie, przywiązania chłopów do dóbr materialnych. Jasiek schylał się czapkę
z pawim piórem, wówczas złoty róg gdzieś się zapodział, wyciągając ręce „po swoje”
zaprzepaścił szanse sprawy narodowej

Złota podkowa szczęście odłożone na przyszłość, chciwość gubi ją koń Wernyhory,podkowę odnajduje Gospodyni i chowa do skrzyni „na zaś”, gest ten jest zapowiedzią zwycięstwa powstania za jakiś czas

sznur – symbol niewoli
dzwon Zygmunta – wielkość Polski, jej potęga i siła
kosy osadzone na sztorc- symbol gotowości do walki, nawiązanie do walki pod Racławicami,
kosy osadzone na sztorc trzyma lud zgromadzony pod kaplica, świadcząc tym samym przynależność do tej tradycji i chęci walki

bronowicka chata-symbol Polski, symbol życia, ocalenia ducha, arka – symbol polskiej sceny narodowej

Chochoł – przegrana sprawa narodowa, niemoc, niewola

krzak róży bez życia, „zamrożony”, ukryty w słomie oznacza martwice, niemożność, brak pełnego życia, życie w niewoli, pół życie, zaledwie egzystencja symbol nadziei na przebudzenie narodu, na odzyskanie wolności, krzak ożywa, zakwita na wiosnę – tak sprawa narodowa ożyje
jeśli opadnie słoma – niemoc narodu

Symboliczne znaczenie postaci:
O północy, podczas wesela, jako pierwszy zjawia się Chochoł. Słowami „co się komu w duszy gra, co kto w swoich widzi snach” zapowiada pojawienie się kolejnych gości.

Stańczyk – błazen Zygmunta Starego (postać z obrazu Jana Matejki) objawia się Dziennikarzowi – Rudolf Starzewski (redaktor konserwatywnego „Czasu” – czasopisma krakowskiego stronnictwa
Stańczyków)

Stańczyk jest dla Dziennikarza symbolem wyrzutów sumienia, że źle wykorzystuje swoją władzę,nie chce już nic zmieniać, bo uważa że jest za stary. Jest wyrazem niepokoju, niepewności,wątpliwości. Stańczyk krytykuje działalność dziennikarska Rudolfa Starzewskiego za potępienie
przeszłości i teraźniejszości, za odwracanie uwagi społeczeństwa od walki narodowowyzwoleńczej.

Rycerz – Zawisza Czarny, słynny rycerz polski z XV wieku, bohater spod Grunwaldu, objawia się Poecie – Kazimierz Przerwa – Tetmajer, poeta – dekadent.Rycerz jest dla Poety symbolem siły, męstwa, energii, zdolności do wiecznego czynu, tęsknoty za siłą i potęgą. Uświadamia sobie swoją
bezużyteczność w czasach, kiedy jest potrzebna poezja nawołująca do zbrojnego czynu.

Hetman – hetman Branicki (uczestnik Targowicy, zdrajca) ukazuje się Panu Młodemu – Lucjan Rydel (poeta królewski, autor dramatu o hetmanie Branickim „Zaczarowane koło”) Hetman jest dla Pana Młodego symbolem rozdarcia społecznego, jakie przeżywa Pan Młody z racji małżeństwa z chłopką, niepokoju czy podjął dobra decyzję, czy nie zdradził własnej warstwy społecznej

Wernyhora (wróżbita, wieszcz ukraiński, rzecznik szlachecko – chłopskiego pojednania w trakcie jednego z buntów chłopskich na Ukrainie objawia się Gospodarzowi – Włodzimierz Przerwa – Tetmajer (krakowski malarz).Wernyhora jest dla Gospodarza uosobieniem jego marzeń, Gospodarz marzył o prawdziwym zbrataniu się z ludem i przewodzeniu mu, wierzył w odrodzenie ojczyzny.

Upiór – Jakub Szela (przywódca rzezi galicyjskiej 1846) objawia się Dziadowi – uczestnikowi rabacji. Upiór jest dla Dziada symbolem wspomnienia, dowodem że pamięta o tamtych wydarzeniach z 1846 r. Pamięta o tym, że jeszcze nie może być mowy o braterstwie chłopów i panów. Ponieważ chłop nie ma jeszcze zaufania do inteligencji.

Widmo – malarz Ludwik de Laveaux (narzeczony Marysi, który zmarł na gruźlicę) objawia się Marysi (siostra Hanny i Jadwigi Mikołajczykówny
Widmo jest symbolem przeżycia, tęsknoty za romantyczna miłością, tęsknoty Marysi do zmarłego narzeczonego, ale jednocześnie Marysia odpycha Widmo tzn. że nie chce już jego miłości, ponieważ odnalazła już szczęście w innym człowieku, choć już nie tak romantycznym. Ważniejsze staje się dla niej poczucie bezpieczeństwa.

Symboliczne znaczenie słów, które stały się aforyzmami, przysłowiami, używanymi do dzisiaj
„A to Polska właśnie” – Polska jest w sercu każdego Polaka
„A tu pospolitość skrzeczy’ – w realnych działaniach Polacy potrafią wszystko zniszczyć

„bo to chwila osobliwa’ – noc, gdy pojawiają się zjawy
„chłop potęgą jest i basta”
„a to polska właśnie”
„Polska to jest wielka rzecz”
„miła szkoda, krótki żal”
„z biegiem lat, z biegiem dni”
„świętości nie szargać, bo trza żeby święte były”
„tajemnica jest kobieta”
„sami swoi”
„Chopin, gdyby jeszcze żył, to by pił”

„Wesele” jest zatem dramatem symbolicznym, którego symbolika wyraża się w trzech aspektach:
postaci, słowa, przedmiotów.