„Horacjańska filozofia życia - Carpe diem”

Horacy był antycznym poetą żyjącym w I w p.n.e. Tworzył on w złotym okresie kultury rzymskiej, za czasów Oktawiana Augusta. Był synem wyzwolonego niewolnika, więc nie stać go było na pobieranie nauk, jednak przyjaciel cesarza-Mecenas postanowił go uczyć. Horacy był zdolnym uczniem i szybko zaczął pisywać satyry oraz liryczne pieśni. Ja chciałbym oprzeć swoje rozważania na sentencji z pieśni „Wybudowałem pomnik” –„Carpe diem”, co oznacza „chwytaj dzień”.

Sentencja „Carpe diem” wyraża przekonanie poety o tym, iż trzeba korzystać z życia i jego przyjemności zarówno w sensie fizycznym jak i duchowym. Cechy człowieka podążającego za tą myślą to mądrość, wytrwałość docenianie własnego szczęścia oraz uśmiech nawet w najtrudniejszych chwilach. .Jest to odwzorowanie filozofii epikurejskiej, którą zapoczątkował Epikur z Samos.

Horacy umiejętnie łączył filozofię stoicką ze wspomnianą już wcześniej epikurejską. Otóż stosował zasadę „złotego środka”, czyli wypośrodkował wartości filozofii epikurejskiej. Myślę że to szukanie „złotego środka” odzwierciedlają jego pieśni, z których każda jest inna, aczkolwiek dąży do tego samego celu. Horacy stworzył jakby własną filozofię, którą oparł na podwalinach epikureizmu i stoicyzmu.

Typowymi pieśniami tych filozoficznymi są pieśni „Wybudowałem pomnik”, „Do Deliusza” i „Do Leukone”. Chociaż ich tematyka jest inna, w wierszu „Wybudowałem pomnik” Horacy mówi o ponadczasowości swoich dzieł, w „Do Deliusza” o przemijaniu każdego człowieka, a w „Do Leukone” o cieszeniu się każdą chwilą, to łączy je jedna wspólna myśl, a mianowicie, że nie wolno żałować życie, tylko cieszyć się nim.

Wszystkie pieśni Horacego oddają jego filozofię, więc chciałbym je teraz opisać pod tym względem:
„Do Leukone” to pieśń, w której Horacy namawia do życia dniem dzisiejszym, cieszenia się każdą wolną chwilą. Według poety nie należy myśleć o przyszłości, ponieważ tę znają jedynie bogowie i los każdego z nas jest już gdzieś zapisany. Temu stwierdzeniu w pełni odpowiada sentencja: „Co ma być niech będzie”

W pieśni „Do Deliusza” Horacy mówi o przemijaniu. Zaznacza, iż śmierć jest nieuchronna i nikogo nie ominie, ponieważ w oczach boga śmierci – Korusa, wszyscy jesteśmy tacy sami, bez względu na pozycje społeczną, stan materialny czy duchowy.

Wiersz „Do Postuma” mówi o śmierci, o tym, iż nikt nie jest w stanie ubłagać Plutona, aby ten dał mu życie wieczne. Śmierć odnajdzie wszystkich tych, którzy żyją na Ziemi. Horacy stwierdza, że niepotrzebnie boimy się życia, bo i tak wszyscy będziemy zmuszeni do oglądania Hadesu. Tak więc powinniśmy dbać o to, co dzieje się teraz, a nie zajmować się przyszłością.

Pieśń Horacego „Wybudowałem pomnik” jest świadectwem jego wiary w wyjątkowe znaczenie poezji oraz jej twórcy, o którym pamięć przetrwa kolejne pokolenia ludzkości. Twórczość poety to „pomnik trwalszy niż ze spiżu/ strzelający nad ogrom królewskich piramid...”, tak więc to, co autor tworzy zapewnia mu nieśmiertelność, przedłuża jego życia: „Nie wszystek umrę wiem, że uniknie pogrzebu/ cząstka nie byle jaka...”. W ostatniej zwrotce Horacy zwraca się w formie apostrofy do Melpomeny-muzy tragedii, aby ta doceniła jego zasługi i „delfickim laurem/Melpomeno łaskawie opleć moje siwe włosy”, czym podkreśla swoją boskość i doskonałość twórczości, bowiem laur delficki wręczano tylko zwycięzcom konkursów poetyckich.

Podsumowując mogę stwierdzić, iż Horacy wyznawał filozofię życia wypośrodkowaną między radością epikurejczyków a spokojem stoików. Myślę, że taki tok myślenia mógłby być dobry i w naszych czasach, lecz niestety inni ludzie tak nie myślą i niepotrzebnie ciągle pracują dla pieniędzy, których i tak nie mają czasu wydać..