"Powrót posła" Juliana Ursyna Niemcewicza jako komedia polityczna.

Julian Ursyn Niemcewicz pozostawił po sobie bogatą spuściznę literacką, której znaczna część przypada jeszcze na okres przed rozbiorowy. Jego działalność z tych czasów obejmuje oprócz utworów dramatycznych wiersze okolicznościowe, bajki o charakterze politycznym, pamflety. Do najgłośniejszych z jego ówczesnych utworów należy komedia pl. "Powrót posła" związana treściowo z działalnością Sejmu Czteroletniego. Niemcewicz przedstawił w niej dwa przeciwne sobie obozy szlacheckie: działaczy stronnictwa patriotycznego, Podkomorzego i jego syna Walerego, posła na sejm oraz obrońców starych porządków feudalnych w osobie starosty Gadulskiego , jego żony i Szarmanckiego, typowego "kawalera modnego", w którym zepsucie moralne łączy się z konserwatyzmem społecznym. Wątła intryga miłosna stanowi tu jedynie wątek poboczny, główna bowiem treść kryje się w warstwie społeczno-politycznej komedii, która znajduje swój wyraz w dialogach, jakie się toczą między głównymi postaciami. Do sztuki weszły żywe, aktualne problemy polityczne dyskutowane na debatach sejmowych, a ze sceny rozległ się głos wzywający do naprawy państwa, zniesienia liberum veto i wolnej elekcji oraz polepszenia doli chłopów. Znaczenie "Powrotu posła" polega na tym, że jego treść satyryczna nie ogranicz się jedyne do strefy życia obyczajowego, ale krytykuje zacofanie polityczne, a wiec tych wszystkich, którzy sprzeciwiali się wszelkim reformom postępowym.