Kierunki literackie w oświeceniu.

Klasycyzm - (od lac. clasicus) czyli wzorowy, doskonały, a za taki uważano kanon sztuki starożytnej. Klasycyzm polegal na nawrocie do wzorow kultury antycznej z pewnymi modyfikacjami. W dziełach klasycystycznych obowiazywala harmonia estetyczne, zachowania proporcji, umiaru w sposobie obrazowania, jasnosci stylu, zgodnosc z zasadami retoryki, troska o piekne, starannie dobrane slowo. Wykluczano mieszanie stylow i gatunkow. Sztuka miala realizowac zasadę prawdy i piękna a jej istotną kategoria było mimesis czyli wierne nasladowanie rzeczywistosci. Tworcy idealow i pogladow filozoficznych, a za podstawowy wyznacznik przyjmowano racjonalizm. Za rodzaj podrecznika dla tworcow uznano teraz "Sztukę poetycką" Mikołaja Boileau w 1674 r. , która zastąpiła dotychczasową poetykę Arystotelesa. Klasycyzm wyznaczał tez w literaturze cele utylitarne i dydaktyczne. Był to kierunek dominujący w literaturze i w sztuce oświecenia.

Sentymentalizm - prąd literacki w oświeceniu, który w przeciwieństwie do racjonalizmu dawał czułości serca. Lubował się w nastrojach melancholijnych, sielankowych, odwoływał się do pojęcia "natury" i do poglądów J. J. Rousseau. W przyrodzonych zaletach człowieka szukał sposobów do przezwycięzania szerzonego sie w swiecie zła, nawoływał do życia harmonii z natura. Sentymentalizm odwołuje się do psychicznych stref człowieka idąc w parze z sentymentalizmem jako metodą poznawania świata. Charakteryzuje go tkliwość, prostota, głęboka emocjonalność, wrażliwość na piękno natury. Ulubioną formą gatunkową jesttu sielanka i powieść sentymentalna. W Polsce kierunek ten reprezentuje Franciszek Karpiński.

Rokoko - kierunek artystyczny, uważany za ostatnią fazę baroku, przyjęty z Francji. Wnosił do barokowej ociężałości i przesady - swobodę, lekkość, wykwint i subtelność formy. Najważniejsza kategorią stylu jest piękno. W dużej mierze pełnił też funkcje sztuki rozrywkowej np. w formie komedii, opery, operetki. Rozumienie piękna w stylu rokokowym było nie tylko naczelną wartością ale zapewniało uczucie przyjemności w obcowaniu ze sztuką. Pełniło też funkcje dydaktyczną i moralizatorską (bawić i uczyć w dobrym stylu). Rokoko odwoływało się też do epikureimzu i miłości zmyslowej. W literaturze rokoko znalazło odbicie w formach teatralnych a krótkich utworach wierszowanych o charakterze epidramatów, erotyków. Elegancja formy, lekkość, dowcip- to cechy twórczości rokokowej. Kierunek ten prezentuje w Polsce m.in. Stanisław Trembecki i Jan Potocki.