Budowa komórki

Jest podstawową jednostką strukturalną i funkcjonalną. Komórka stanowi żywy organizm sam w sobie.
Składa się z ciała komórki i wypustek. Każda komórka zawiera specyficzne organelle. Komórkę otacza błona komórkowa o grubości 5-10 nm. Bardzo wiele organelli komórkowych jest otoczone błonami. Błona komórkowa stanowi barierę ochronną dla organelli i komórki.
Błona komórkowa składa się z:

a) 2 warstwy lipidów;
- model Darsona i Daniellego;
- model zozaikowy;
- model płynny;

Model płynny zakłada isnienie dwóch grup białek: białka wewnętrzne (integralne), które stanowią trzon błony i penetrują do nieciągłej płynnej warswy lipidów. Białka powierzchniowe (białka peryferyjne lub zewnętrzne) tylko w pewnym stopniu ograniczonym zanurzone są we wnętrzu lipidowym. Model Singera i Nicolsona zakłada tzw. koncepcję nośników białkowych, które mają znaczenie w aktywnym transporcie przez błony. Ten model zakłada możliwość swobodnego "pływania" nośników w błonie. Te nośniki przenoszą substraty przez błonę.

Siateczka śródplazmatyczna - zwana retikulum endoplazmatyczne, składa się z systemu błon
tworzących w cytoplaźmie układ kanalików, pęcherzyków i jamek.
Błonę siateczki śródplazmatycznej o grubości ok. 5 nm mogą pokrywać rybosomy, które nadają tej siateczce wygląd ziarnisty. Inną odmianę stanowi * siateczka śródplazmatyczna gładka *. Przyjmuje się, że funkcja układu siateczki śródplazmatycznej polega na wyworzeniu odrębnego środowiska w cytoplaźmie, ponadto pofałdowana błona siateczki powoduje zwiększenie czynnej enzymatycznie powierzchni błony. W odrębie siateczki śródplazmatycznej ziarnistej i rybosomów, w których występuje kwas rybonukleinowy (RNA) zachodzi synteza białka, natomiast siateczka śródplazmatyczna gładka uważana jest za miejsce procesów biosyntetycznych związanych z wytwarzaniem połączeń wielocząsteczkowych takich jak: białka, lipidy kompleksowe oraz polisacharydy.

Mitochondria - są otoczone podwójną błoną i ta błona wewnętrzna jest błoną bardzo silnie
pofałdowaną noszącą nazwę " grzebieni mitochondrialnych". Te przedziały w
mitochondrium oddzielone od siebie grzebieniami zwierają bezpostaciowy lub lekko ziarnisty materiał zwany "macierzą (Matrix)".
Nowoczne techniki analityczne wykazały obecność w mitochondriach enzymów cyklu kwasów trójkarbolsylowych, enzymy łańcucha oddechowego oraz enzymy monoaminooksydazowe (MAO - monoaminooksydazy). Ponadto w macierzy mitochondrialnej stwierdzono obecność DNA. Mitochondria biorą podstawowy udział w procesie przetwarzania tzw. energii swobodnej zawartej w substancjach odżywczych w energię chemiczną wysoko energetycznych związków fosforowych. W mitochondriach w wyniku tlenowej fosforylacji zachodzi syteza adenozynotrójfosforanu i adenozynomonofosforanu. Kolejnejne organellum to "aparat Golgiego", który składa się z woreczków lub pęchzerzyków i niezwykle trudne jest oddzielenie aparatu Golgiego od siateczki śródplazmatycznej. Aparat ten jest układem wydzielniczym komórki.

Funkcje aparatu Golgiego:

- udział w przygotowywaniu wydzieliny poprzez kondensację;
- odseparowanie wydzieliny przez zamknięcie w pęcherzyku;
- wytwarzanie błon komórkowych, które uległy zniszczeniu w skutek opróżnienia pęcherzyków;


* LIZOSOMY *

Są to pęrzyki o średnicy ok 40nm, w których są zmagazynowane enzymy hydrolityczne w liczbie około kilkudziesięciu. Są otoczone błoną, która zapobiega wydostawaniu się enzymów na zewnątrz do komórki. Uszkodzenie lizosomów (błony otaczajacej) pewnymi czynnikami : niedotlenienie, ultradźwięki, powoduje wyjście enzymów hydrolitycznych do światła komórki i spowodowanie jej samoistnienia. Wśród tych kilkudziesięciu enzymów mamy takie, które trawią białka, które trawią kwasy nukleinowe, cukry wchłonięte przez komórkę. Do funkcji lizosomów należy też w miarę potrzeb trawienie elementów komórki macierzystej.


* JĄDRO KOMÓRKOWE *

O kształcie kulistym lub owalnym jest ono oddzielone od reszty komórki błoną jądrową. Błony jądrowe nie są strukturami ciągłymi, występują w nich pory, które zapewniają kontakt jądra z cytoplazmą. Jądro komórkowe może występować w jednej z 2 faz:

I - interfaza - jest to faza między podziałami.

II - faza w podziale - Strukturę jądra (interfazowego) stanowią chromosomy, u człowieka występuje
46 chromosomów ułożonych w 23 pary. Chromosomy są nośnikiem cech
dziedzicznych i w czasie podziału komórki następuje podwojenie liczby chromosomów. W taki sposób iż nowa komórka otrzymuje taki sam garnitur chromosomowy. W opszarze jądra występuje jeszcze jedna struktura zwana "jąderkiem" i główną czynnością jąderka jest wytwarzanie kwasu RNA (rybonukleinowego) przyjmuje się też, iż w jąderku zachodzi synteza białek.