Włosy to białko. A dokładnie zrogowaciałe białko – keratyna, której poszczególne włókna ściśle do siebie przylegają. Swą lepkość zawdzięczają zawartej w nich siarce. Najmniejsze cząstki składowe białek zwane są aminokwasami. W keratynie występują różne rodzaje aminokwasów: cystyna, arginina, glicyna, tyrozyna, fenyloalanina, lizyna oraz inne. W korze włosa dodatkowo znajdują się woda i tłuszcze, a także melanina, czyli pigment nadający kolor. Jest on wytwarzany przez melanocyty w opuszce włosa.
By przyjrzeć się wzrostowi włosa, trzeba zajrzeć pod powierzchnię skóry do mieszka włosowego, czyli zagłębienia, od którego wszystko się zaczyna. Tu, bowiem tkwi korzeń włosa. Jego pękate zakończenie zwane opuszką lub potocznie cebulką jest fabryką produkującą tzw. komórki macierzyste. Nie byłoby to oczywiście możliwe, gdyby nie naczynia krwionośne, które doprowadzają substancje odżywcze do każdej brodawki, na której osadzona jest cebulka. Mnożące się dzięki temu komórki wypychają się ku górze i rogowacieją, tworząc w ten to, co widzimy na zewnątrz – łodygę włosa.
Włosy ładne to przede wszystkim włosy zdrowe. Wielu z nas nie zdaje sobie sprawy, że ich wygląd i kondycja odzwierciedla stan naszego zdrowia i nastroju. Związane są one bezpośrednio z systemem krążenia. Jak podkreśla Juliusz Prandecki, lekarz, specjalista leczenia i przeszczepiania włosów, najważniejsza część włosa – cebulka – osadzona jest na głębokości kilku milimetrów, gdzie przebiegają nerwy i naczynia krwionośne. Jeśli nasza codzienna dieta nie jest wystarczająco bogata w witaminy i składniki odżywcze, w naszej krwi również będzie ich brakowało, co odbije się na wyglądzie włosów. Podobnie w przypadku nadmiernego stresu, przewlekłego zmęczenia, niedożywienia czy niezdiagnozowanych jeszcze chorób. Szczególny niepokój powinna wzbudzić gwałtowna i znaczna utrata włosów. Może być ona objawem niektórych chorób zakaźnych, nowotworowych, cukrzycy, zaburzeń hormonalnych, chorób wątroby czy nawet depresji. Często stopniowe pogarszanie się stanu włosów oraz ich wypadanie towarzyszy chorobom przewlekłym, takim jak nadczynność lub niedoczynność tarczycy. - Osoby cierpiące z powodu złej kondycji oraz wypadania włosów najczęściej bagatelizują problem i zamiast leczyć przyczyny, zajmują się wyłącznie łagodzeniem objawów. Tymczasem włosy to cenne źródło informacji o stanie zdrowia i domniemanych chorobach – podkreśla Juliusz Prandecki.
Ludzkie włosy są swoistym bankiem informacji. Pełne korzystanie z jego zasobów umożliwia coraz bardziej popularna analiza stężeń pierwiastków śladowych. Jest to najlepsza metoda oceny stanu mineralnego organizmu, alternatywna w stosunku do analizy krwi i moczu. Włosy, wyłączone są z procesów metabolicznych, nie ulegają biologicznym zmianom. Zewnętrzna otoczka włosa zapobiega utracie składników wewnętrznych, a także przedostawaniu się do środka zanieczyszczeń zewnętrznych. Wszystko to czyni z niego idealny materiał badawczy. Efektem analizy włosa jest określenie poziomu 37 pierwiastków w organizmie, co pozwala zobrazować ogólny stan zdrowia pacjenta. Dzięki temu możliwe jest podjęcie nie tylko odpowiedniego sposobu leczenia, ale także decyzji o ewentualnej zmianie diety i stylu życia.
Budowa włosa i jego zamknięta struktura sprzyjają magazynowaniu danych. Z tego powodu jest niezwykle użytecznym materiałem badawczym dla ekspertów kryminalistyki i często stanowi istotny dowód w wielu sprawach sądowych. Próbki włosów znalezione na miejscu zbrodni są porównywane z tymi pobranymi od podejrzanego w celu potwierdzenia bądź wyeliminowania jego udziału w zdarzeniu. Analiza włosa jest również wykorzystywana w celu wykrycia w organizmie obecności rozmaitych farmaceutyków i narkotyków takich jak kokaina, heroina, amfetamina oraz narkotyki na bazie Valium. W ten sposób ustala się, czy określone środki medyczne przyjmowane były zgodnie z zaleceniami i czy mogły być przyczyną śmierci. Jednak najbardziej powszechną i użyteczną techniką, w której wykorzystuje się włosy, jest badanie próbek DNA. Jej główną zaletą jest niewątpliwie niezawodność oraz fakt, iż pobrany czy znaleziony materiał biologiczny może być bardzo zniszczony lub stary, a do wykonania badania wystarczą jego śladowe ilości. Co ciekawe, metoda ta szczyt swej popularności osiągnęła po tragedii World Trade Center w Nowym Jorku w 2002 roku. Wiele ofiar zostało wówczas zidentyfikowanych po dostarczeniu przez rodziny ich włosów, na podstawie, których dokonano porównania zgromadzonego w ten sposób materiału DNA ze znalezionymi szczątkami ofiar.
Włos składa się z:
- łodygi,
- korzenia,
- opuszka (cebulki),
- ujścia torebki włosowej (por skórny),
- gruczołu łojowego,
- otoczki włosa,
- mięśnia przywłośnego,
- część łączno-tkankowa torebki włosowej,
- brodawki włosa.
Kolor włosów zależy od:
- czynników dziedzicznych,
- barwnika,
- klimatu,
- rasy.
Kształt włosów
Wyróżniamy włosy
- proste,
- falowane
- skręcone,
- bardzo skręcone,
- lokowate,
- kędzierzawe,
- spiralne.
Szybkość wzrostu włosa
- ok. 0,35 mm dziennie
- ok. 1 cm miesięcznie
- ok. 12 cm rocznie
Włosy - Występują na całej powierzchni skóry ale nie na śluzówkach, wewnętrznych stronach dłoni, podeszwach i bocznych powierzchniach palców i między palcami.
Budowa włosa
Korzeń włosa – osadzony w torebce włosowej
Łodyga włosa – ponad powierzchnią skóry
W przekroju poprzecznym we włosie wyróżniamy rdzeń (wypełniający się powietrzem po obumarciu włosa), korę (jej komórki zawierają barwnik, od koncentracji jego ziarenek zależy intensywność zabarwienia włosa), oskórek - ochronna otoczka włosa – zbudowana z silnie do siebie przylegających zrogowaciałych komórek o trzech rodzajach ułożenia: pierścieniowym (włosy podszyciowe) – zatrzymuje wodę, ale sprzyja spilśnieniu, dachówkowatym (włosy pokrywowe) – nadaje włosom połysk tworząc gładką powierzchnię i spotykanym na włosach czuciowych brukowym
Budowa przekroju włosa:
- Warstwa środkowa to rdzeń, zbudowana jest z wielobocznych i spłaszczonych luźno ze sobą związanych komórek
- Warstwa korowa - kora stanowi podstawową masę włosa, zbudowana jest z komórek wrzecionowatych, całkowicie zrogowaciałych w górnej części włosa, w warstwie korowej odkłada się melanina
- Osłonka włosa- składa się z 1 warstwy prostokątnych komórek o dachówkowatym układzie zwróconych długą osią ukośnie do włosa
Włosy są to giętkie włókna zrogowaciałe, które powstają z komórek naskórka. Włosy są to twory martwe i zrogowaciałe a po całkowitym wykształceniu nie podlegają już wpływom fizjologicznym. Na wzrost włosów wpływają wiek człowieka, klimat, temperatura, stan zdrowia, czynniki chemiczne, uwarunkowania genetyczne oraz dieta (rodzaj odżywiania).
Przez okres około sześciu lat włosy stale rosną, potem zatrzymują się, odpoczywają i w końcu wypadają. Gdy włosy wypadną to na ich miejscu pojawiają się nowe włosy. Jeśli włosy nie są zastąpione wtedy mamy do czynienia z łysieniem. Włosy na głowie są w różnych fazach wzrostu. Niektóre aktywnie rosną a inni w tym czasie już odpoczywają.
Fazy życia włosa:
- ANAGEN (wzrostu) - aktywny wzrost włosa. Trwa od kilku miesięcy aż prawie do kilku lat. W tej fazie kształtowana jest budowa włosa, kolor, grubość.
- KATAGEN (zaniku) - okres, gdy włosy przestają już rosnąć
- TELOGEN (odpoczynku) - etap końcowy, który trwa 5-6 tygodni. W tej fazie komórki przygotowują się już do wzrostu nowego włosa. Około 10-15 % włosów na głowie znajduje się w tej fazie w danym momencie.
Po zakończeniu tej fazy zalążek włosa znajdujący się nad brodawką wchodzą w fazę anagen i zaczyna wytwarzać nowy włos i wypycha stary.
Włos składa się z trzech warstw. Pierwsza (wewnętrzna warstwa) to medulla. Występuje ona tylko w dużych grubych włosach. Następna warstwa to kora. Jest to warstwa środkowa, która zapewnia włosowi siłę, determinuje kolor i budowę. Skrajna warstwa włosa to naskórek. Ta warstwa jest bardzo cienka i służy, jako ochrona dla warstwy kory.
Wklęsłość o butelkowatym kształcie, która otacza mieszek, jest delikatnie wydłużona w jej dolnej części i zamknięta. Otoczona jest dwoma warstwami tkanki łącznej, wewnętrzna tworzy stożek, który rozwija część nazywana brodawką. Brodawka formuje podstawę cebulki włosa. Mikroskopijne włókna nerwowe występują w każdej torebce włosowej, odpowiedzialne są za krążenie brodawki i odżywienie włosa. Wsparcie nerwu ma bardzo duże znaczenie dla stopnia odżywienia korzenia włosa oraz jego koloru (pigmentacji). Każda dolegliwość brodawki, lub zmiana jej krążenia ma wpływ na deformację trzonu włosa, który z niej wyrasta i może spowodować obumarcie, a w związku z tym wypadnięcie włosa. Najprawdopodobniej najważniejszą strukturą, która ma wpływ na zdrowie włosa jest warstwa tłuszczu, której grubość zależy od zdrowia, opieki, właściwych ćwiczeń. W przypadku utraty dokrwienia włosa, będzie on mniej odżywiony, w wyniku, czego straci kolor lub wypadnie (najprawdopodobniej oba te skutki). Suchy włos w pięciu dziesiątych do siedmiu dziesiątych części zbudowany jest z niepalnego materiału. Jest to jedna z najbardziej trwałych części ciała, tak jak zęby. Włosy egipskich i peruwiańskich mumii są bardzo dobrze zachowane.
