Niemcy od rozbicia do zjednoczenia.

Niemcy – od rozbicia do zjednoczenia

Po wojnie pokonane Niemcy znalazły się w strefie wpływów czterech zwycięskich mocarstw: USA, Wielka Brytania, Francja, ZSRR, z których każde kontrolowało wydzieloną strefę. Berlin znalazł się w części radzieckiej, ale jako stolica został także podzielony na cztery sektor. W 1948 roku Armia Czerwona zablokowała przez siebie kontrolowany obszar miasta. W odpowiedzi mocarstwa zachodnie postanowiły zaopatrywać Berlin w żywność drogą powietrzną. W końcu blokadę zniesiono rok później. Niemcy zostały podzielone na dwa odrębne państwa, każde z własnym rządem. Z zachodnich stref utworzono Republikę Federalną Niemiec, zaś z na terenach znajdujących się pod wpływem ZSRR komunistyczną Niemiecką Republikę Demokratyczną. Podobnemu podziałowi uległa dawna stolica na: Berlin Zachodni i Berlin Wschodni.
21 września 1949 r. w RFN powstał rząd złożony z trzech partii:
CDU (Unia Chrześcijańsko Demokratyczna) [Christlich Demokratische Union Deutschlands]
CSU (Unia Chrześcijańsko Społeczna)
SPD (Socjaldemokratyczna Partia Niemiec) [Socjaldemokratische Partej Deutschlands]
który to umocnił gospodarkę RFN. Rząd ten zajął się przede wszystkim regulacją podstawowych problemów gospodarczych. Dzięki polityce Ludwiga Erhard (1897-1977) (od 1949 roku ministra gospodarki, a od 63 do 66 kanclerza RFN) nastąpiła stabilizacja marki. Bardzo szybko wzrosła produkcja przemysłowa i obroty handlowe, a zniszczenia wojenne zostały w zaskakującym tempie usunięte. Ten gwałtowny rozwój został określony jako niemiecki cud gospodarczy. Rząd ten prowadził „twardą” politykę wobec państw wschodnich bez ryzyka utraty poparcia zachodu, odmawiał uznania granicy z Polską na Odrze i Nysie, popierał działalność i akcje propagandowe organizacji przesiedleńczych, wysyłał prowokacyjną tezę o prawnych skutkach układu Monachijskiego, negował istnienie drugiego państwa niemieckiego.

Współtwórcą tego rządu był Konrad Adenauer (1876-1967) który od 1950 do 1966 roku stał na czele Unii Chrześcijańsko Demokratycznej, a od 1949 do 63 był kanclerzem RFN, to on przyczynił się do odzyskania przez Niemcy zachodnie hegemoni w Europie.


Kurt Kiesinger ur.1904 r. podobnie jak Adenauer był w kierownictwie Unii Chrześcijańsko Demokratycznej, w późniejszym czasie po Erhardzie (1966) przez trzy lata kanclerz RFN i premier Badenii i Wirtembergii.

14 maja 1955 Republika Federalna Niemiec podpisała układ ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o normalizacji stosunków dyplomatycznych.







Złe rządzenie rządu NRD doprowadziło republikę do kryzysu (Berlińskiego). Od powstania państwa do 1961 r. z NRD wyjechało 3,5 mln. mieszkańców. Kraj opuszczali wysoko wykwalifikowani specjaliści oraz w znaczącym stopniu młodzież. Po śmierci głowy państwa Wilhelma Pecka na czele państwa stanął sekretarz generalny SED (Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jedności) Walter Ulbricht gorliwy wykonawca woli Kremla. Przekonał on Chruszczowa do zamknięcia granicy z Berlinem Zachodnim. Tylko w pierwszym tygodniu sierpnia 1961 roku zarejestrowano tam 1926 uchodźców. 13 sierpnia 1961r. wokół Berlina Zachodniego ustawiono kordon wojsk radzieckich i enerdowskich i zaczęto blokować ruch osobowy, a w niektórych miejscach zaczęto budowę muru. Z dotychczasowych 80 przejść pozostało 7, a wciągu jednej nocy wybudowano mur zwany Berlińskim który przetrwał aż do 1989 roku.


W systemie politycznym RFN ważną role pełniła chrześcijańska demokracja. Po odejściu Adenauera politycy chadeccy pogubili się czego skutkiem był szereg popełnionych błędów i spadek popularności rządzącej koalicji CDU-CSU. Konsekwencją tego stanu rzeczy było powstanie nowej wielkiej koalicji CDU-CSU-SPD, a następnie małej koalicji z udziałem socjaldemokratów z SPD i FDP (Partii Wolnych Demokratów). Koalicja SPD-FDP powstała w 1969 roku po porażce wyborczej chrześcijańskiej demokracji. Osią porozumienia między liberałami z FDP a socjaldemokratami stała się polityka wschodnia. Nowa strategia polityczna wobec ZSRR i Polski, zgoda na legalizację w RFN partii komunistycznej były ważnym elementem elastycznej polityki zagranicznej liberałów, najpierw Waltera Scheela [szela], później Hansa Dietricha Genschera [genszera]. Efektem nowej polityki wschodniej były zawarte w 1970 r. układy: w lipcu RFN-ZSRR i w grudniu RFN-PRL. Poprawa stosunków z Polską wyraziła się rozszerzeniem współpracy gospodarczej i szerokim strumieniem kredytów, które w opinii chadeckiego polityka Franza Josefa Straussa miały „wyłuskać” Polskę z „Bloku Wschodniego”

Rządy obu państw RFN i NRD bardzo się różniły. Sytuacja polityczno-społeczna i ekonomiczna NRD była bardzo skomplikowana. Państwo rządzone przez Stalinowców, uzależnione od radzieckich kredytów i pomocy innych krajów socjalistycznych pełniło funkcję politycznego rywala RFN. Warunki życia powodowały że ludność masowo uciekała przez otwartą granice. Liczba ludności spadała, a sytuacja gospodarcza się nie poprawiała. W kwietniu 1953 r. odebrano kartki żywnościowe mieszkańcom zamieszkałym poza sektorem państwowym (ok. 2 mln. osób). Następstwem tej sytuacji był wybuch strajków o podłożu ekonomicznym. Moskwa odmówiła udzielenia kredytu, rząd Ottona Grotewohla musiał ograniczyć inwestycje i samodzielnie rozwiązywać trudności ekonomiczne. 11 czerwca 1953 roku Komitet Centralny Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jedności (SED) poinformował o zapoczątkowaniu nowej polityki gospodarczej. Zapowiedziano dotacje państwowe dla małych przedsiębiorstw i prywatnego rolnictwa. Chłopów, którzy opuścili NRD, zachęcano do powrotu. Jednocześnie miały nastąpić ułatwienia w podróżowaniu na Zachód. Obiecywano bardziej liberalny kurs wobec inteligencji.
Inna sytuacja była w RFN gdzie rządy od 1949 sprawowały partie CDU, CSU, SPD. Dzięki mądremu sprawowaniu władzy przez odpowiednich ludzi (Adenauera, Kiesingera, Erharda),wejściu do NATO i EWG republika szybko odbudowała zniszczenia po wojnie, a przemysł bardzo szybko się rozwinął, następnie rząd złożony SPD i FDP podpisał układy z: Polską, ZSRR, o normalizacji stosunków. Te działania w zaskakującym tempie odbudowały dawną potęgę kraju.


Wybory 1980 roku podtrzymały 11 letnią koalicje pomiędzy socjaldemokratami, a wolnymi demokratami, ale między partnerami dochodziło coraz częściej do napięć, szczególnie w sprawach ekonomicznych. FDP decyzjami swych ministrów do spraw gospodarki propagowała rozwiązanie bardziej wolnorynkowe. Jesienią 1982 roku zerwała koalicję z SPD i sprzymierzyła się z CDU/CSU. Socjaldemokrata Helmut Schmidt został zastąpiony przez chrześcijańskiego demokratę Helmuta Kohla. Powodem zmiany kanclerza nie był brak popularności lecz chęć zmiany partnera koalicyjnego. Rozpoczęły się rozmowy czy mała partia powinna dysponować władzą pozwalającą zmienić kanclerza. Przecież wolni demokraci prowadząc kampanie wyborczą w 1980 roku obiecywali że pozostaną w koalicji z socjaldemokratami. Politycy żądali rozpisania nowych wyborów. Kohl potraktował to serio i w 1983 roku odbyły się wybory. Wygrała CDU/CSU-FDP ale tym razem dzięki większości wyborców.


Gdy w 1989 roku nasiliły się masowe demonstracje w Lipsku i Berlinie które doprowadziły do upadku władzy komunistycznej, zwiększyła się fala ucieczek z NRD do RFN Berlińczycy zaczęli niszczenie muru dzielącego miasto. Po zwycięstwie Chrześcijańskiej Demokracji w pierwszych wolnych wyborach parlamentarnych na terenie NRD nasiliły się działania na rzecz szybkiego zjednoczenia obu państw niemieckich. Po wejściu w życie 1 lipca 1990 roku unii walutowej, gospodarczej i społecznej marka RFN stała się jedynym środkiem płatniczym na terenie całych Niemiec, a w sierpniu 1990 roku. Izba ludowa (parlament NRD) ogłosiła decyzję o przyłączeni NRD do RFN. Cztery zwycięskie mocarstwa zrzekły się swoich praw do Berlina i zgodziły się na uzyskanie przez Niemcy pełnej suwerenności. Nastąpiło to 3 października 1990 roku. Pierwszym kanclerzem zjednoczonych Niemiec został Helmut Kohl dotychczasowy kanclerz RFN. Ogólno niemiecki parlament ustalił, że stolicą Niemiec będzie Berlin.



Wizyta Ericha Honeckera
RFN-ZSRR 1955