Rządy autorytarne Józefa Piłsudskiego.

TEMAT: Rządy autorytarne Józefa Piłsudzkiego.

Józef Piłsudski był jedną z najważniejszych osób w historii naszego narodu. Urodził się 5 grudnia 1867 roku Żułowie na Litwie w rodzinie Józefa i Marii z Billewiczów.. Jego rodzina należała do najstarszych rodów szlachty litewskiej, od wieków już spolonizowanej. Była również zaangażowana czynnie w powstaniu styczniowym, Piłsudski wychował się więc w atmosferze postaw patriotycznych. . Przyczynił się do odzyskania przez Polskę Niepodległości, przez co zdobył zaufanie i sympatię swoich rodaków.
Józef Piłsudski ukończył gimnazjum w Wilnie i w 1885 roku zapisał się na wydział medyczny uniwersytetu charkowskiego. Został relegowany z uczelni i obwiniony o udział w spisku na życie cara Aleksandra III i skazany na pięć lat zesłania Syberii. Po powrocie włączył się do czynnej działalności w szeregach Polskiej Partii Socjalistycznej, zajmując się redakcją i drukiem pisma "Robotnik". W 1900 r. został aresztowany w Łodzi przez policję carską, następnie przewieziono go do szpitala więziennego w Petersburgu, zbiegł stamtąd i przedostał się do Galicji.
W PPS reprezentował nurt niepodległościowy, którego był głównym rzecznikiem i przywódcą. Podczas rewolucji 1905 r. kierował Organizacją Bojową PPS. Po rozłamie w tej partii (1906) stanął na czele PPS-Frakcji Rewolucyjnej. Od 1908 r. zajął się organizacją polskich niepodległościowych formacji: Związku Walki Czynnej i Związków Strzeleckich. Po wybuchu I wojny światowej na czele oddziałów strzeleckich wkroczył do Królestwa Polskiego, licząc na wybuch antyrosyjskiego powstania. Gdy rachuby te zawiodły, zmuszony został podporządkować swe oddziały Naczelnemu Komitetowi Narodowemu i powołanej przez władze austriackie Komendzie Legionów Polskich, z którą pozostawał jako dowódca 1. pułku, potem I Brygady, w stałym konflikcie. Jednocześnie założył tajną Polską Organizację Wojskową. W oczach dużej części Polaków stawał się przywódcą zbrojnej walki o niepodległość, twórcą wojska polskiego, rzecznikiem sprawy polskiej. Po zerwaniu z Niemcami w 1917 r. został przez nich aresztowany i uwięziony w twierdzy magdeburskiej. 10 listopada powrócił do Warszawy. 11 listopada Rada Regencyjna przekazała mu dowództwo nad wojskiem, 14 listopada pełnię władzy. 22 XI 1918 zaś objął stanowisko Tymczasowego Naczelnika Państwa, sprawując jednocześnie naczelne dowództwo sił zbrojnych. W trudnych dla powstającego państwa chwilach potrafił doprowadzić do kompromisu politycznego ze swym głównym przeciwnikiem politycznym Romanem Dmowskim, powołując rząd pod prezesura Ignacego Jana Paderewskiego (styczeń 1919) oraz uznając Dmowskiego za reprezentanta Polski na konferencji pokojowej w krzyżu. Jednocześnie, będąc od początku 1920 roku marszałkiem Polski, kierował działaniami wojskowymi na froncie wschodnim w wojnie z Armią Czerwoną posuwającą się na zachód. Reprezentował w polityce wschodniej idee federalizmu, zmierzając do utworzenia między Polską a Rosją samodzielnych państw złączonych z Polską więzami federacyjnymi. Podczas wojny polsko-radzieckiej był naczelnym wodzem Wojska Polskiego, dowodził osobiście siłami polski, które zaatakowały lewe skrzydło wojsk radzieckich Michaiła Tuchaczewskiego, odniósł pełne zwycięstwo.
Po uchwaleniu w marcu 1921 konstytucji, która ograniczyła kompetencje głowy państwa do zadań czysto reprezentacyjnych, Piłsudski nie zgodził się wystawiać swej kandydatury w wyborach prezydenckich. W 1923 roku zaś zrzekł się wszelkich funkcji państwowych i zamieszkał w Sulejówku. Prowadził ożywioną akcję propagandową na rzecz swego powrotu do władzy, krytykując wady i wynaturzenia demokracji parlamentarnej oraz występując w roli obrońcy honoru armii, który nie może zgodzić się na wciąganie wojska do rozgrywek politycznych. Winą za dziejące się w Polsce nieprawości obciążał ugrupowania nacjonalistyczne prawicy i centrum (blok Chjeno-Piasta), toteż wykorzystując fakt kolejnego objęcia władzy przez tę koalicję (maj 1926), dokonał przy pomocy wojska zbrojnego zamachu stanu, popartego przez partie lewicowe.
Po przewrocie majowym Piłsudski nie objął urzędu prezydenta i nie zniósł konstytucji, natomiast stworzył rodzaj stanu wyjątkowego, w którego ramach jego osoba stała ponad obowiązującym prawem. Odcinając się od dotychczasowych sprzymierzeńców z obozu lewicy parlamentarnej, przedstawiał się jako przeciwnik radykalnych zmian społecznych ("rewolucja bez rewolucyjnych konsekwencji"). Był zwolennikiem silnego i sprawnego państwa oraz daleko idącej modyfikacji ustroju parlamentarnego - poprzez zniwelowanie roli partii politycznych oraz ograniczenie uprawnień ciał ustawodawczych. Ku zaskoczeniu opinii publicznej Piłsudski nie rozwiązał parlamentu , nie podjął też działań odwetowych w stosunku do pokonanych. Nie nastąpiła rewolucja. Marszałek powołał rząd z profesorem Politechniki Lwowskiej Kazimierzem Bartlem. Pod koniec maja 1926 roku ta sama koalicja wybrała kolejnego prezydenta II Rzeczypospolitej. Został nim Ignacy Mościcki. Mimo pozorów zachowania konstytucji faktyczna władza należała do byłego Naczelnika Państwa. Od maja 1926 do maja 1935 wywierał decydujący wpływ na wszystkie ważniejsze zagadnienia polityczne w Polsce, piastując bez przerwy urzędy Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, oraz Ministra Spraw Wojskowych. Rezerwując dla siebie specjalnie dziedzinę wojskowości i politykę zagraniczną, decydował faktycznie we wszystkich ważnych wypadkach, czy to polityki wewnętrznej, czy ustawodawstwa, oraz w sprawach zmian rządów, które, mimo zmian na stanowisku premiera, zachowały w tym czasie cały charakter rządów Józefa Piłsudskiego. Jako twórca polskich sił zbrojnych przeprowadził po r. 1926 reorganizację armii, złożonej z różnych dawnych wojsk zaborczych i formacji nowszych, w duchu ujednolicenia korpusu oficerskiego oraz uzbrojenia. Z myślą o wychowaniu zdrowego fizycznie pokolenia popierał ideę wychowania fizycznego, którym interesował się osobiście, przysposobienia wojskowego, rozwoju lotnictwa, oraz szybownictwa. W polityce zagranicznej, kierując jej głównymi posunięciami, przeprowadzał zasadę realizmu i samodzielności drogą polityki pokojowej i układów dwustronnych. Doceniając znaczenie sojuszów z Francją i Rumunią, podjął równocześnie próby bezpośredniego porozumienia z Niemcami, które doprowadziły do układu o nieagresji w 1934 r. i wygładzenia licznych tarć, a przede wszystkim usunęły groźbę zatargu, co odbiło się na uspokojeniu obustronnym opinii publicznej. Już poprzednio doprowadził do podpisania podobnego układu dwustronnego z Rosją Sowiecką, oraz do usunięcia nieporozumień rumuńsko rosyjskich. W r. 1927 udał się osobiście do Genewy, gdzie swym stanowczym i nieugiętym stanowiskiem zmusił Litwę do wycofania z terenu międzynarodowego sprawy wileńskiej. Parokrotnie też próbował nawiązać z Litwą normalne stosunki sąsiedzkie, co jednak natrafiło na opór polityki kowieńskiej. Jednocześnie zacieśnił stosunki z państwami bałtyckimi. Był przeciwnikiem polityki wielkich mocarstw, dążących do prowadzenia polityki nadrzędnej, ponad wolą państw średnich i mniejszych, i udaremnił powstanie paktu czterech mocarstw, spychających Polskę do roli drugorzędnej. Dzięki tej realnej i pokojowej polityce, sytuacja międzynarodowa Polski uległa wybitnej zmianie na lepsze. Mogąc po roku 1926 stać się dyktatorem, i mając do tego zachętę ze strony większości społeczeństwa oraz możliwości realne, wolał, zgodnie ze swymi zasadami, pozostać w roli wychowawcy społeczeństwa, zabierając głos decydujący tylko w momentach specjalnie ważnych i trudnych. Pozostawiwszy reprezentację parlamentarną, zwalczał sejmowładztwo i partyjnictwo deprawujące społeczeństwo, oraz rozpowszechnioną przed majem 1926 korupcję polityczną. Gdy w r. 1935 parlament przeprowadził zmianę konstytucji, Piłsudski nie poszedł drogą wzorów państw totalnych, ale przeprowadził w nowej Konstytucji zasadę równowagi naczelnych organów Państwa, podnosząc autorytet głowy Państwa oraz władzy wykonawczej, przy zachowaniu uprawnień władzy ustawodawczej. W stosunku do mniejszości narodowych był zwolennikiem metody współpracy w obrębie i dla dobra wspólnego państwa, zwalczając wybujałości szowinistów. Utrzymując pełną tolerancję w stosunku do mniejszości, uważał sprawę tę za wewnętrzną i ogłosił w Lidze Narodów deklarację o niewykonywaniu traktatu o ochronie mniejszości, uważając, że nie da się on pogodzić z prestiżem mocarstwowym Polski i daje sposobność do rozgrywek politycznych w Genewie. W ostatnich latach życia, ciężko chory, zajmował się właściwie już tylko polityką zagraniczną i wojskiem, nie przestając jednak sprawować kontroli nad innymi dziedzinami życia państwowego przez oddanych sobie ludzi. Zaaprobował przygotowany przez Walerego Sławka i innych projekt nowej ustawy konstytucyjnej, wprowadzającej w Polsce system prezydencki. Występował zaś przeciw dążeniom do przebudowy struktur państwowych w duchu totalitarnym.
Śmierć Piłsudskiego spowodowała powszechną żałobę. 13 maja 1935 r.