Unie polsko litewskie

Unia jest to akt prawny oraz związek między państwami. Są unie personalne (wspólny monarcha) i realne (wspólny monarcha i coś jeszcze).

Unie, jakie zawarła Polska (oprócz polsko litewskich):
•1378–1382r. Unia Polsko – Węgierska
•1300–1305r. Unia polsko-czeska Wacław II
•1466-1772r. Unia z Prusami Królewskimi
•1592-1598r. Unia polsko-szwecka Zygmunt III Waza
•1697-1733r Unia z Saksonią z Wettynami August II Mocny i August III
• 1807-1815r. Unia z Saksonią Fryderyk August
•1815-1831r. Unia z Rosją z Aleksandrem I i Mikołajem I

Unie polsko litewskie:

1385r. Unia w Krewie
Przyczyny: Litwa
•Chce wejść do cywilizacji europejskiej,
•Szlachta tamtejsza chce mieć takie same przywileje,
•Dynastia Jagiełły weszła na tronprestiż dla jego dynastii, ochroniliśmy ich przed pożarciem przez kulturę ruską.
Dla Polski ta unia była również dobra, ponieważ:
•Zyskaliśmy króla,
•Szlachta zmieniła kierunek ekspansji,
•Dla polskiego kościoła był to prestiż, ponieważ udało się im schrystianizować pogańskie państwo
•Litwa pomogłaby nam odzyskać Ruś Halicką
Obydwa państwa miały problem z krzyżakami, dzięki unii rozwinął się handel. Postanowienia:
•Jagiełło i Litwa przyjęli chrześcijaństwo w obrządku chrześcijańskim.
•Jagiełło wziął sobie Jadwigę za żonę. Obiecał, że przyczyni wszelkich starań by odzyskać utracone ziemie polskie.
•Inkorporacja Litwy do Polski.

1392r. Ugoda w Ostrowie
Witold uzyskał zarząd nad całym Księstwem Litewskim z ramienia Jagiełły.

1398r. Zjazd na wyspie Salin
szlachta litewska okrzyknęła Witolda królem Litwy.

1401r. Unia wileńsko-radomska
•Po klęsce Witolda pod Worsklą. Witold uznaje zwierzchność Korony i Jagiełły i staje się Wielkim Księciem a Jagiełło Najwyższym księciem.

1413r. Unia w Horodle
•Zawarta po wygranej wojnie z krzyżakami. Pojawienie się unii personalno-realnej.
•Po śmierci Witolda panowie i bojarzy litewscy będą wybierać Wielkiego Księcia
•47 rodów katolickich dostało te same przywileje, co Polacy

1559r. Unia lubelska
•Zygmunt August nie ma polskiego potomka a obie strony chcą dalej kontynuować unię. Tak, więc dokonano wspólnej elekcji.
•Przywileje dla całej szlachty litewskiej a w zamian oddali nam Wołyń, Podlasie, Racławice i Kijawszczyzne
•Dzięki tej szlachcie mamy wspólnego monarchę, prawa polityczne, sejm, politykę zagraniczną. Jednak nadal budżet, administracja (wojsko, prawo sądowe i sądy szlacheckie) są oddzielne.
Model ten wytrwał aż do Sejmu Wielkiego, czyli do roku 1788-1792. Doszło do podpisania unii realnej, posłowie razem z Sapiehą zgodzili się tylko wtedy, gdy pozostaną odrębności między naszymi dwoma państwami.

KONSEKWENCJE:
•Polska i Litwa stały się wielkim europejskim imperium.
•Staliśmy się głównym eksporterem żywności w europie.
•Inwestycja w kulturę. Pojawiają się mecenasi sztuki. Zabarwienie naszej kultury o wschód. Kultura litewska jest polonizowana.
•Liwa wchodzi w okręg kultury zachodnio europejskiej
•Polska zaczęła ekspansje na wschód zamiast na zachód.
•Nie pozwalamy na kształtowanie im świadomości narodowej. Znaleźliśmy sobie nowych wrogów, czyli Moskwa i chanat krymski.
•Ruch egzekucyjny, konflikt magnaterii i średniej szlachty.