Polityczny podział Europy w okresie I wojny światowej

W moim referacie zawarłam informacje dotyczące politycznego podziału Europy w okresie I wojny światowej. Formowanie układu sił politycznych na początku XX w. opierało się na relacjach między państwami, ich aspiracjach, dążeniach oraz obawach związanych z istniejącymi oraz rodzącymi się konfliktami. Europa podzielona została na dwa przeciwne sobie bloki: państwa centralne oraz Ententa. Kraje nie opowiadające się po żadnej ze stron proklamowały neutralność.
Fundamentem powstania obu bloków są układy sojusznicze zawarte pomiędzy poszczególnymi państwami: Trójprzymierze oraz Trójporozumienie. Następcy Bismarcka w Niemczech prowadzili awanturniczą politykę, co pogłębiało konflikty Niemiec z innymi państwami. Ponadto wysunięto wielki program ekspansji niemieckiej, do którego potrzebowano sojuszników. Wyjściem z tej sytuacji było podpisanie układu z Austro-Węgrami i Włochami tworząc tzw. blok centralny. Zagrożenie niemieckie spowodowało wyścig zbrojeń i zaostrzenie stosunków w Europie. Poszczególne mocarstwa szukały zabezpieczenia swych interesów i sojuszników w czekającej ich walce, dlatego też Francja, Wielka Brytania oraz Rosja podpisały Trójporozumienie tworząc tym samym blok Ententy.
Państwa centralne w celu powiększenia swoich możliwości militarno-politycznych zaprosiły do sojuszu Turcję, która przystąpiła do wojny w początkach listopada 1914r. Jej władca sułtan Mahmed V ogłosił świętą wojnę. Obecność Turcji miała ogromne znaczenie dla państw centralnych, gdyż jej sytuacja polityczna oraz położenie geograficzne zwiększały szanse na sukcesy w wojnie. Dzięki niej państwa centralne mogły zająć Dardanele blokując tym samym kontakty brytyjsko-rosyjskie.
Kolejny kraj, o którego rywalizowały państwa centralne i Ententa, to Bułgaria. Była ona wprawdzie uboga, ale mogła powołać do szeregów wielu wytrwałych żołnierzy. Jeszcze większe znaczenie miało jej geopolityczne położenie, gdyż dla państw centralnych była ona drogą do Turcji. Obie strony nie szczędziły starań o pozyskanie Bułgarii. Jej władca – król Ferdynand otrzymał propozycje pożyczek finansowych zarówno z Paryża jak i z Niemiec oraz Austrii. Jednakże oferty państw centralnych miały większą siłę przebicia, w wyniku czego Bułgaria podpisała konwencję wojskową 06.09.1915r. w Pszczynie z Niemcami oraz Austro-Węgrami.
Trójprzymierze wydawało się być sojuszem nietrwałym i mało realnym ze względu na stanowisko Włoch. Dążyły one bowiem do odbudowy stanu posiadania z czasów imperium rzymskiego, co stało w kolizji z polityką Austro-Węgier. W sierpniu 1914r. Włochy okazały się zbyt słabe, by ryzykować przystąpienie do wojny, dlatego przyjęły stanowisko neutralne czekając na rozwój wypadków. Sukcesy Ententy na frontach oraz obietnice godziwej gratyfikacji (przekazanie Dalmacji na rzecz Włoch) ze strony Wielkiej Brytanii przekonały rząd włoski do wsparcia Koalicji w maju 1915r. W ten oto sposób Włochy będące pierwotnie po stronie państw centralnych przeszły na stronę aliancką.
Do Wielkiej Brytanii, Francji oraz Rosji, które stanowiły trzon Ententy dołączyła szeroka koalicja 25 państw, ale nie wszystkie wzięły czynny udział w wojnie. Najważniejsze państwa wchodzące w jej skład to: Anglia, Francja, Rosja, Włochy, Serbia, Belgia, Rumunia,Stany Zjednoczone oraz Japonia.
Serbia z Czarnogórą przystąpiły do Koalicji automatycznie, gdyż Austro-Węgry wypowiedziały im wojnę po zamachu na arcyksięcia austriackiego – Franciszka Ferdynanda. Wsparcia Serbii udzieliła wtedy Rosja będąca głównym członkiem Ententy.
04.08.1914r. armia niemiecka wkroczyła do Belgii z zamiarem wykonania planu błyskawicznej wojny. Wojska niemieckie pobiły słabą belgijską armię polową pod Tienen (fr. Tirlemont) — poczym rozpoczęły manewr obejścia armii francuskiej. Owa agresja niemiecka skierowana w stronę Belgii sprawiła, iż wojska tego kraju dołączyły do wojny stając po stronie Ententy.
Rumunia była państwem, która początkowo, wzorując się na Włoszech, ogłosiła swą neutralność. Oba bloki walczyły o jej wsparcie podczas wojny. Jednakże państwa Ententy zagwarantowały jej integralność terytorialną oraz znaczne powiększenie królestwa, jeżeli wypowiedzą wojnę Austro-Węgrom. W ten oto sposób 17.08.1916r. Rumunia dołączyła do kręgu państw Ententy.
W 1917r. w Rosji doszło do przewrotu bolszewickiego, co wywołało wybuch wojny domowej. Wydarzenia te sprawiły, iż Rosja ostatecznie wycofała się z wojny zrywając wszelkie stosunki polityczno-społeczne ze światem.
Do państw Ententy dołączyły również kraje nieeuropejskie: Stany Zjednoczone oraz Japonia.
W 1917r. Niemcy rozpoczęły nieograniczoną wojnę podwodną zatapiając wiele okrętów wojennych, a także statków cywilnych. Blokowali tym samym połączenie Wielkiej Brytanii i Francji ze Stanami Zjednoczonymi. Mimo iż w USA dominowała polityka izolacjonizmu od spraw europejskich, zdecydowali się przystąpić do wojny po stronie Ententy, którą wspierali finansowo już od jakiegoś czasu.
Japonia wybuch wojny w Europie postanowiła wykorzytać dla poszerzenia swoich wpływów na Dalekim Wschodzie. Błyskawicznie opowiedziała się po stronie Ententy i już 23.08.1914r. wypowiedziała wojnę Niemcom.
W Europie pozostał szereg państw, które proklamowały neutralność: Szwecja, Norwegia, Dania, Szwajcaria oraz Hiszpania. Jednocześnie państwa skandynawskie ogłosiły częściową mobilizację. W Szwecji widoczne było nastawienie proniemieckie, a w Norwegii dominował obóz proaliancki. Dania utrzymywała kontakty z obydwiema stronami.
Neutralność szwajcarską nazwano systemem neutralności zbrojnej, gdyż na wieść o wybuchu wojny władze Szwajcarii zarządziły mobilizację armii.
Natomiast Hiszpania słaba w sensie militarnym oraz położona z dala od centrum wydarzeń nie była obiektem zainteresowania stron konfliktu. Dlatego ogłoszona przez nią neutralność 04.08.1914r. była przyjęta jako fakt naturalny.
Reasumując, w okresie I wojny światowej Europa podzielona została na dwa bloki polityczno-militarne: państwa centralne oraz Ententę. Z przyczyn głównie politycznych ich skład zmieniał się w trakcie wojny, różnorako rozkłądając siły po obu stronach.