Antyk - starożytność. Barwy najstarszej epoki.

Epoka starożytności to najstarszy okres w dziejach kultury europejskiej. Za jej początek przyjmuje się ten czas, kiedy człowiek zaczął pozostawiać po sobie ślady kultury materialnej (ok. 2000 r. p.n.e.). Za początek epoki starożytności przyjmuje się przełom IX i VIII wieku p.n.e. a za jej koniec, uznaje się datę upadek cesarstwa zachodnio-rzymskiego (476r.)
Antyk jako epoka literacka rozpoczyna się ok. VI w. p.n.e. i trwa do V w. n.e. Ze starożytnością wiąże się początek sztuki, literatury, filozofii i nauki.

Filozofia to najstarsza i pierwotna dziedzina nauki.
Słowo filozofia pochodzi od dwóch wyrazów greckich: filo- miłośnik i sophia- nauka. Dosłownie oznaczające „umiłowanie mądrości”.
Do rozwinięcia się tej epoki przyczynili się m.in.:
- Sokrates(469-399r.p.n.e.) znany jako autor dwóch teorii: "Wiem, że nic nie wiem" i "Nauka jest cnotą"
- Platon(427-347 r. p.n.e.) był uczniem Sokratesa i twierdził, że świat jest lustrzanym odbiciem doskonałej idei trój-jedności: prawdy, dobra i piękna. Od Platona pochodzi koncepcja miłości jako spotkania dwóch połówek. 
Filozofia humanistyczna dzieliła się na wiele nurtów o odmiennych poglądach na życie. Wszystkie szkoły filozoficzne okresu hellenistycznego zadawały sobie to samo pytanie: jak powinien żyć człowiek? Dla jednych celem życia był spokój a dla innych wieczne poszukiwanie wiedzy. Lecz jestem pewna że wszyscy filozofowie byli wielkimi ludźmi o harcie ducha dążącymi do poznania własnego ja i chcący znaleźć własna receptę na życie.

CYNICY

Cynicy w ostentacyjny sposób odrzucali reguły obowiązujące w zwykłym życiu, w szczególnej pogardzie mając bogactwo i materialny dostatek. Człowiek powinien stać się całkowicie samowystarczalny. Wszystko, co wynika z natury, jest dobre i powinno być czynione bez wstydu; zgodnie z tą teorią należałoby na przykład zaakceptować publiczną defekację czy cudzołóstwo. Kobiety i mężczyźni mieli całkowitą wolność w zaspokajaniu potrzeb seksualnych. Cynicy gardzili dostatkiem i wygodnym życiem.

STOICY

Stoicy zalecali ludziom nieco inną drogę postępowania, nie nakazując im całkowicie izolować się od świata. Nazwa tego kierunku wywodzi się od ateńskiego Malowanego Portyku (po grecku Stoa Poikile), gdzie toczono filozoficzne dyskusje. Założycielem szkoły był Zenon z Kition na Cyprze (około 333-262 p.n.e.). Stoicy uważali, że celem życia człowieka powinno być dążenie do cnoty. Cnota - mówili - to harmonia z uniwersalną naturą, siłą boskiej opatrzności ukrytą pod postacią Losu i kierującą wszelkim istnieniem. Rozum i doświadczenie pomagają nam odkryć drogę do tej harmonii, która wymaga cnót "doskonałych": sprawiedliwości, odwagi i umiaru. Stoicy wierzyli, że to los jest odpowiedzialny za wszystko, co w życiu się zdarza. Zwolennik stoickiej filozofii powinien podejmować działania skierowane przeciw złu, uczestnicząc na przykład w życiu politycznym. Stoik powinien też wystrzegać się żądz i gniewu oraz znosić cierpienie i smutek w milczeniu - czyli przyjąć postawę określaną dziś mianem "stoickiej".

Dzięki wytrwałości i samokontroli stoik osiągał spokój. Nie powinniśmy obawiać się śmierci, ponieważ - jak twierdzili stoicy - będziemy żyć jeszcze nieskończoną ilość razy, a za każdym razem nasze życie będzie identyczne z obecnym. Wszystko będzie się powtarzać w świecie co pewien czas niszczonym ogniem i odradzającym się znów po pożarze.

EPIKUREJCZYCY

Epikureizm wziął nazwę od imienia założyciela szkoły, Epikura (341-271 p.n.e.), który spotykał się ze swoimi zwolennikami w domu otoczonym zielonym ogrodem (stąd wywodzi się nazwa "Ogród", którą nadano jego nieformalnej szkole). Epikur uważał, że istota ludzka powinna dążyć do przyjemności, przez którą rozumiał jednak nie to, co na ogół kojarzy się z tym słowem. Twierdził, że prawdziwa przyjemność polega na braku cierpienia; bycie szczęśliwym to znaczy bycie wolnym od bólu i codziennych niepokojów, namiętności i pragnień. Tylko spokojne życie w kręgu przyjaciół, z dala od trosk tego świata, może zapewnić spokój umysłu.

Ludzie powinni przede wszystkim wyzbyć się lęku przed śmiercią - nauczał Epikur. Ponieważ cała materia składa się z mikroskopijnych atomów pozostających w przypadkowym ruchu - pogląd ten głosili przed Epikurem Demokryt i Leukippos - śmierć nie jest niczym innym niż bezbolesnym rozpadem atomów składających się na ludzkie ciało.

SCEPTYCY

Sceptycy, podobnie jak epikurejczycy, dążyli do osiągnięcia stanu wewnętrznego spokoju, ich rozumowanie opierało się jednak na zupełnie innych przesłankach. Rozwijając doktrynę stworzoną przez Pyrrona z peloponeskiej Elidy (około 360-270 p.n.e.), sceptycy doszli do wniosku, że niemożliwa jest pewna wiedza o czymkolwiek, ponieważ ludzkie zmysły dostarczają sprzecznych informacji o świecie. Nasza wiedza - twierdzili - zależy całkowicie od tego, czym rzeczy wydają się być, powinniśmy więc powstrzymać się od formułowania sądów o ich rzeczywistej naturze.

Teatr i Tragedia Antyczna:
Rozkład jazdy:

Epos

Teatr Grecki

Tragedia Antyczna

Epos
Utwór wierszowany o charakterze epickim (wielowątkowa fabuła).
Występuje bohater jednostkowy i zbiorowy. Każdy epos rozpoczyna się od inwokacji. Ukazuje dzieje narodu w ważnym momencie dziejowym.
Epos antyczny pisany jest heksametrem.

Tragedia grecka narodziła się z obrzędów ku czci boga płodności i wina, Dionizosa. Chór satyrów śpiewał uroczysty dytyramb ku jego czci.
Nie było jeszcze wtedy teatru ani dramatu, dytyramb był bowiem utworem lirycznym.
Pieśń chóru:
Chór + przewodnik chóru (koryfeusz)
Chór + trzech aktorów

TRAGOS + ODE -> TRAGEDIA-> PIEŚŃ KOZŁÓW

Teatr Grecki
Aktorami byli tylko mężczyźni. Aktor występował w masce (czasem odgrywał nawet więcej niż dwie role).
 Przedstawienia odbywały się pod gołym niebem. 
Pierwszego aktora wprowadził Tespis, drugiego Ajschylos, a trzeciego Sofokles, czasem jest 4 aktorów, ale w takim wypadku ten czwarty nic nie mówi.



Prolog (wprowadzenie do akcji)

Parodos (wejście chóru, jego pierwsza pieśń)

Epejzodion I (scena I)

Stasimon I (pieśń chóru I)

Epejzodion II 

Stasimon II

Epejzodion III

Stasimon III

Epejzodion IV

Stasimon IV

Epejzodion V

Stasimon V

Komos (punkt kulminacyjny)

Eksodos (zakończenie i zejście chóru)

Chór komentuje, ocenia scenę, oraz narzuca swoją ocenę widzom. Jest on cały czas obecny na scenie.
 W każdej tragedii występuje klasyczna jedność miejsca, akcji i czasu.

Czas akcji - 24 godziny

Miejsce akcji - jedno miejsce

O zdarzeniach poza placem informują nas przybywające osoby...

Akcja jednowątkowa.
Tragicy: W V w. p. n. e. powstał całkowicie nowy i jedyny w swym rodzaju gatunek literacki - tragedia grecka.
Tworzyli najwięksi tragicy Ajschylos, Sofokles, Eurypides. Nastąpił tez rozwój komedii (Arystofanes)

Sztuka antyczna:
Ramy czasowe: 
Sztuka starożytnej Grecji była tworzona już od XII w. p.n.e. W III w. p.n.e. Rzymianie przejęli od Greków pałeczkę pierwszeństwa, również w dziedzinie sztuki, jednak nie zmienili podstawowych jej założeń. Tak więc stworzony w Grecji antycznej wzorzec sztuki obowiązywał w Rzymie do V w. n.e. 


"Klasycyzm": 

Sztuka antyku na długi czas określiła europejskie kanony piękna. Od łacińskiego słowa "classicus" (wzorowy) otrzymała nazwę klasycyzmu, używaną także w odniesieniu do późniejszych prądów artystycznych, wzorujących się na sztuce antycznej (klasycyzm renesansowy, oświeceniowy, neoklasycyzm). Sztuka klasyczna narodziła się w Grecji, gdzie w V i IV w. p.n.e. osiągnęła szczyty artyzmu (Sofokles, Fidiasz, Platon, Arystoteles). 


Główne założenia sztuki klasycznej:

Sztuka hellenistyczna jest pełna harmonii, piękna, spokoju, równowagi. Nie zna starości ani cierpienia, miłuje doskonałe proporcje. Uznaje jeden ideał piękna, który charakteryzuje się prostotą i harmonią; odnaleziony przed laty posąg "Wenus z Milo" może być przykładem tego, w jaki sposób starożytni wyobrażali sobie kobietę idealną - boginię piękna i miłości.

Architektura: 

W architekturze piękno wyrażało się w statyce budowli, w jej regularnych kształtach, symetrycznie ustawionych kolumnach i wysmakowanych, zazwyczaj roślinnych ornamentach. Wzorami budowli klasycznych są świątynie położone na najświętszych wzgórzach Grecji i Rzymu: na Akropolu w Atenach i Kapitelu w Rzymie. 

W VII w. p.n.e. w Grecji ustaliły się podstawowe porządki architektoniczne:

- dorycki - o surowych formach i ciężkich proporcjach
- joński - bardziej ozdobny i lekki

Sztuka rozkwitu klasycyzmu w V - IV w. p.n.e. jest oparta na obydwu wymieszanych ze sobą porządkach: doryckim i jońskim (np. Partenon na Akropolu). W okresie hellenistycznym (IV w. p.n.e.) powstał porządek koryncki, nacechowany jeszcze większą dbałością o ornamentykę i ozdobność.

Malarstwo ścienne (freski - malowidła kładzione na mokrym tynku) przedstawiało sceny mitologiczne lub sceny z życia codziennego, w których umieszczano wyidealizowane wizerunki postaci. Najlepiej zachowane freski rzymskie znajdują się w Pompejach - mieście zasypanym przez popioły Wezuwiusza w 79 r. n.e. Dzięki wykopaliskom archeologicznym miasto można obejrzeć w stanie niewiele zmienionym od dwóch tysięcy lat.

Rzeźba:

Rzeźba antyczna jest oparta na doskonałości proporcji, logice formy i pięknie ciała ludzkiego. Rzeźbiarstwo osiągnęło również swój największy rozkwit w V w. p.n.e., za czasów Polikleta i Fidiasza. Ten ostatni jest autorem m.in.: wystroju Partenonu, posągu Zeusa w Olimpii czy brązowego posągu Ateny Promachos, tak wielkiego, że złocony hełm i ostrze włóczni bogini były widoczne z dużej odległości z morza. Do największych dzieł sztuki klasycznej należą też rzeźby hellenistyczne: "Kolos Rodyjski", "Laokoon", "Wenus z Milo".

Tragedia antyczna - gatunek dramatyczny powstały w starożytnej Grecji, obejmuje utwory, których ośrodkiem i motorem akcji jest nieprzezwyciężony konflikt między dążeniami wybitnej jednostki a siłami wyższymi, czyli tragizm. Bohaterowie tragedii są uwikłani w konflikt tragiczny, a ich działania uzależnione są od siły wyższej -fatum. np. ANTYGONA Sofoklesa


Epos bohaterski - gatunek epicki, wierszowany, który w stylu podniosłym opiewa dzieje mitycznych lub historycznych bohaterów na tle ważnych wydarzeń, przełomowych dla danej społeczności /ILLIADA, ODYSEJA Homera/


Metafizyka - dział filozofii zajmujący się przedmiotami wykraczającymi poza doświadczenie i zmierzający do poznania "istoty" rzeczy; nauka o pierwszych zasadach bytu.

Antologia - wybór (fragmentów) utworów literackich jednego albo wielu autorów (zwł. z określonego okresu literatury albo zakresu tematycznego), wypisy.

Etyka - moralność; nauka o moralności, filozofia moralności; określony system etyczny; ogół zasad i norm postępowania obowiązujących w danej epoce i środowisku.

Epistemologia - nauka o wiedzy (poznaniu); filoz. gnoseologia, teoria poznania, zajmująca się możliwościami, granicami i zasięgiem poznania ludzkiego oraz jego prawdziwością.

Antropologia - biologia porównawcza człowieka zajmująca się zmiennością jego cech fizycznych w czasie i przestrzeni.

Estetyka - nauka o cechach, (historycznych) kryteriach piękna; ogólna teoria sztuki; potocznie piękno, piękny wygląd czegoś.

Apokryf - Pisma naśladujące styl biblijny lub styl ewangelijny uzupełniające historie biblijne.
Apokryfy nie są pismami świętymi.

Cechy gatunkowe:

* Obiektywny, wszechwiedzący i zdystansowany narrator

* Styl podniosły i patetyczny - zgodnie z zasadą decorum
* Szczegółowe i realistyczne opisy

* Wspaniałe opisy scen batalistycznych

* Pisany wierszem bohaterskim - heksametrem - wersem który składa się z 6 stóp metrycznych


MITOLOGIA
To zbiór mitów, opowieści Greków przedstawiające wierzenia tej społeczności i wyjaśniające powstanie świata (mity kosmogoniczne), opowiadania o bogach (mity teogoniczne), o człowieku (mity antropogeniczne) oraz opisujące dzieje rodów (mity genealogiczne).
Mitologia jest politeistyczna, czyli cechuje ją wielobóstwo.
Mity cechuje także to, że posługują się one symbolami i alegoriami, np. motyw pięty Achillesowej oznacza bezbronność, czuły punkt lub słabość.


Mit - opowieść o bogach, stworzeniu świata ,człowieku o dziejach rodów i o ludzkich uczuciach. Opowieść niezwykła, bo wyraża wierzenia danej społeczności, obrazuje odwieczne emocje i postawy człowieka.

Funkcje mitów:

a) poznawcze - dzięki mitom ludzie wyjaśniali niezrozumiałe zjawiska przyrody.

b) światopoglądowe- przedstawiające uproszczony obraz rzeczywistości i będące podstawią wierzeń ludzkich.

c) sakralne- mity przedstawiające rytualne obrzędy nakazujące jak czcić boga.

Mit o Dedalu i Ikarze.
Dedal, chciał wrócić do ojczyzny. Skonstruował skrzydła z wosku i piór, na których wzniósł się w powietrze i doleciał do brzegów morza, natomiast jego syn Ikar, który był z natury bardzo ciekawy i mimo przestróg ojca, zbliżył się do słońca, które stopiło wosk skrzydeł po czym spadł i utonął. Mit obrazuje odwieczną chęć i lekkomyślność ludzi by wzbić się w powietrze, ku niebu, do marzeń-ponad rozsądek, do ryzyka.


Powstanie świata 

Świat powstaje z chaosu. Z tegoż chaosu wywodzą się pierwsi bogowie; Uranos (niebo) i Gaja (ziemia) Kolejnym pokoleniem będą tytani, sturęcy i cyklopi. Wraz z nimi rodzą się gwiazdy, kształtuje się ziemia: morza, góry, rzeki. Rodzą się zwierzęta i rośliny. U źródeł powstania ziemi leży jednak ciągła walka bogów o władzę-zbrodnia i podstęp, walka dobra ze złem. Jest to mit kosmogoniczny i teogoniczny.


Powstanie człowieka

Wg mitologii Prometeusz stworzył człowieka z gliny i łez, lecz człowiek był słaby, kruchy i bezradny wobec świata więc Prometeusz wykradł bogom ogień i podarował go ludziom. 


Mit Prometejski - opisuje dzieje Prometeusza, który stworzył człowieka z gliny oraz łez i ukradł ogień z Olimpu. Ukarano go - został przykuty do skał Kaukazu i tam zgłodniały sęp wyjadał mu wciąż odrastającą wątrobę. Prometeusz symbolizuje postawę poświęcenia oraz buntu jednostki przeciwko władzy.


Znaczenie mitu o Prometeuszu:

1) Wyjaśnia pochodzenie człowieka.

2) Wyjaśnia złożoną naturę człowieka(człowiek składa się z ciała i duszy, zła i dobra, cech ludzkich i przyziemnych)

3) Wyjaśnia skąd wzięło się zło, nieszczęście i cierpienie.

4) Inteligencja jest ważniejsza niż siła i potęga.

5) Ukazuje postawę poświęcenia dla innych.

6) Ukazuje także wielkość i siłę boga/bogów nad ludźmi.

Prometeizm (postawa Prometejska)-postawa człowieka-jednostki poświęcającej się dla dobra ludzkości.

Najważniejsi bogowie Greccy:
*Zeus - Bóg bogów, władca Olimpu. (piorun)
*Hera- małżonka Zeusa, opiekunka ogniska domowego.
Posejdon-władca mórz i oceanów. (trójząb)
Hades-władca podziemi i świata zmarłych.

*Afrodyta- bogini piękna, miłości i pożądania.
Demeter- bogini plonów i urodzaju
Herakles- Najsłynniejszy heros grecki, syn Zeusa

*Hestia- bogini ogniska domowego nowożeńców, sierot oraz podróżnych
Hermes- bóg wędrowców podróżujących, patron złodziei handlu i kupców
Dionizos- bóg wina winorośli i zabawy.

*Atena- bogini wojny, pokoju. Ukochana córka Zeusa.
*Apollo - bóg światła i piękna

HISTORIA WOJNY TROJAŃSKIEJ
*Bogini Eris rzuca jabłko niezgody. 

*Parys rozsądza spór 3 bogiń na rzecz Afrodyty 

*Porwanie Heleny 

*Przygotowania Greków do wyprawy wojennej przeciw Troi: 

- Objęcie dowództwa przez Agamemnona 

- Podstępne znalezienie Achillesa przez Odyseusza 

- Ofiara Ifygenii 

Proroctwo; wojna będzie trwała 9 lat, a w 10 zwycięży Troja (wąż pożarł 8 wróbli i matkę , a potem skamieniał)

Przebieg wojny: 

- Poselstwo greckie z żądaniami oddania Heleny 

- Oblężenie Troi 

- Dzielne odbieranie szturmów na Troję 

- Pojedynek wodzów 

- Zaangażowanie się bogów w działania wojenne po obu stronach 

- Zaraza w obozie greckim w 10 roku wojny 

- Achilles obraża się i odmawia udziału w walce 

- Pojedynek Achillesa z Hektorem 

- Śmierć obu bohaterów 

- Wykradzenie posagu Ateny 

- Koń trojański i rzeź miasta 

- Zagłada Troi

Słowniczek.
* Inwokacja - apostrofa skierowana do bóstwa z prośbą o pomoc w tworzeniu dzieła
* Paralelizm - równoległość dwóch płaszczyzn, wątków: świata bogów i ludzi, miedzy którymi istnieje kontakt
* Archetyp- (pierwowzór) archetyp to wzór postawy ludzkiej, sposób postępowania.

* Retardacja- wstrzymanie akcji poprzez wprowadzenie opisów; ma to wzbudzić napięcie u czytelnika
* Topos-to zbiór powtarzających się motywów lub obrazów w mitologii. W mitach wyróżnić możemy miejsca wspólne

* Porównanie homeryckie - drugi człon porównania jest niemal epizodyczną scenką
* Epizodyczność akcji - odstępstwa od głównego toku akcji

* Tragizm - zderzenie dwóch racji, które wzajemnie się wykluczają ;nierozwiązywalny konflikt między wartościami a koniecznością, w którym bohater pozbawiony jest możliwości wyboru korzystnego. Każda decyzja jaka podejmie będzie miała negatywne skutki
*Katharsis - "oczyszczenie" - Jest to funkcja oczyszczająca jaką przypisywał tragedii Arystoteles. Katharsis to wstrząs uczuciowy, oczyszczenie duszy widza z win. Polega na tym, że widz przeżywa litość i trwogę patrząc na akcję tragedii. Litość wzbudza nieszczęście człowieka niewinnego; trwogę - nieszczęście człowieka, który jest do nas podobny.

* Apokalipsa - dosłownie oznacza odsłonięcie, objawienie

* Kanon-zasada, reguła, ogólnie przyjęta norma, wzór.

* Politeizm- wiara w wielu bogów.

* Monoteizm- wiara w tylko jednego boga.

* Symbol/Alegoria - jest to nie wyrażanie treści wprost, ale często czyni się to poprzez wykorzystywanie pewnych umownych obrazów i motywów. Np. „Pięta Achillesowa”, „puszka Pandory”.

* Zasada decorum - podniosły styl i ton.

Biblijne związki frazeologiczne:

Mitologiczne związki frazeologiczne:

Biografie:
Sofokles - urodził się w 469 roku p.n.e. Grecki poeta, tragik, drugi w porządku chronologicznym z wielkiej trójki tragików greckich (Ajschylos, Eurypides).
Urodził się w Kolonos pod Atenami, jako syn płatnerza Sofilosa. Napisał około 120 tragedii i dramatów satyrowych. Znamy około 70 tytułów tragedii i osiemnaście dramatów satyrowych.
Z tej liczby zachowało się jedynie siedem tragedii :

*Antygona (wystawiona w 443 roku p.n.e.),

*Król Edyp (wystawiony w 429 roku p.n.e.),
-Elektra,

- Ajas,

- Trachinki,

- Filoktet (wystawiona w 409 roku p.n.e.),

- Edyp w Kolonie (wystawiona w 401 roku p.n.e. po śmierci poety, przez jego wnuka,
Sofoklesa Młodszego).

STRESZCZENIA

Księga Hioba 
"Księga Hioba" to najdawniejszy, starotestamentowy dramat o charakterze filozoficzno- poetyckim, napisany przez nieznanego autora lub autorów, prawdopodobnie między V a III w. p.n.e.
Autor Księgi Hioba był zapewne Izraelitą głęboko tkwiącym w kulturze biblijnej.
Tytułowy bohater zamieszkiwał ziemię Uz, tereny dzisiejszego Izraela, Egiptu i Arabii Saudyjskiej.
Księga składa się z 3 części: prologu i epilogu pisanych prozą oraz części środkowej w formie poetyckiego dialogu podzielonego na 6 fragmentów. 
Tytułowy Hiob jest symbolem człowieka cierpiącego niewinnie i w tym sensie stanowi prefigurację postaci Chrystusa. Dramat Hioba polega na rozdźwięku miedzy przekonaniem bohatera o własnej prawości i niewinności i z drugiej strony pewnością, ze Bóg, który go doświadcza jest sprawiedliwy. Bohater nie znajduje wytłumaczenia dla swej sytuacji. Hiob wie, iż nie popełnił żadnego grzechu. Początkowo kolejne spadające na niego nieszczęścia znosi z pokora i godnością. Broni przed Bogiem swojej niewinności. Bóg wystawił bohatera na próbę i wynagrodził go za wierność.
Księga Hioba porusza problem niezawinionego cierpienia i Bożej sprawiedliwości, podnosi temat indywidualnej odpowiedzialności za własne winy, ukazuje tragizm cierpienia, którego nie można pojąć i wytłumaczyć oraz podkreśla, jak okrutną próbą może być wiara religijna. Przypadek Hioba uczy bezinteresownej wierności Bogu i samemu sobie, jest lekcja ludzkiej godności, ukazuje dramat człowieka niewinnie cierpiącego.

Księga Koheleta
Księga Koheleta, pochodzi od hebrajskiego kohal- zgromadzenie. Nazwa ta oznacza funkcje kaznodziei, mędrca przemawiającego na zebraniu. Tradycyjnie i blednie przypisywana Salomonowi Księga Koheleta powstała prawdopodobnie ok. 200 r. p.n.e. Anonimowy twórca swoją wypowiedz włożył w usta króla Salomona, by zaznaczyć, ze jego słowa maja taka sama wagę jak gdyby pochodziły od samego Salomona, sławnego z mądrości. Księga Koheleta jest esejem filozoficznym, rozważa problem znikomości ziemskich wartości i doczesnego życia człowieka wobec potęgi Boga. Człowiekowi nie przynosi szczęścia ani bogactwo, ani praca, rozkosz czy mądrość. Każdy podlega prawu przemijania, jedynie Ziemie i natura trwają. Sens życia i świata nie jest poznawalny dla człowieka. Powtarzający się refren " Marność nad marnościami i wszystko marność" ( Vanitas vanitatum et omnia vanitas) daje odpowiedz na pytanie o ludzkie szczęście - wszystko przemija, zatem dzieła ludzkie i wartości ziemskie, do których człowiek dąży nie maja znaczenia. Kohelet nie popada w całkowity pesymizm. Dostrzega również jasne strony życia, przynoszące człowiekowi radość. Radzi jednak korzystać z nich roztropnie, gdyż ze wszystkiego będzie trzeba zdać kiedyś sprawę przed Bogiem.

Wojna Trojańska
Kiedy Zeus i Posejdon byli jeszcze kawalerami, zabiegali o względy bogini morskiej Tedyty. Dostali oni jednak ostrzeżenie od Temidy, która przypomniała im starą przepowiednią, mówiącą o tym, że owa śliczna panna urodzi syna, który będzie potężniejszy od swego ojca. Wtedy to postanowiono wydać Tetydę za człowieka. W tym czasie książę tesalski, Peleus, zakochał się w bogince. Lecz ona go nie chciała i ilekroć się do niej zbliżył, brała na siebie wszelkie kształty od najbardziej nieuchwytnych do najokropniejszych. Jednak książę nie zrażał się i wytrwale dążył do ślubu. Opłacało się, gdyż wreszcie do niego doszło. Wesele było bardzo huczne, jednak w pewnym jego momencie pojawił się nieproszony gość. Była nim boginka niezgody Eris. Rzuciła ona złote jabłko z napisem "Dla najpiękniejszej". Spowodowało to wielką wrzawę, gdyż wszystkie boginki obecne na weselu poczęły się sprzeczać, do kogo owe jabłko powinno należeć. 



Wtedy Zeus kazał Parysowi osądzić do kogo powędruje jabłko. Parys był synem Prima, króla Troi. Przed urodzeniem został on posądzony o to, że sprowadzi klęskę na miasto, więc został oddany pasterzom, aby go porzucili. Tak też zrobiono. Jednak kilka dni po tym fakcie pewien pasterz, przechodzący koło miejsca, w którym porzucono maleńkiego Parysa, zauważył, jak niemowlę jest karmione przez niedźwiedzice jej własną piersią. Wzruszył się i zabrał chłopca do domu. Pod jego opieką wyrósł Parys, nic nie wiedząc o swoim królewskim pochodzeniu. Parys wskazał Afrodytę. Ta w zamian obiecała mu, że da mu najcudniejszą kobietę na świecie, Helenę, która żyje w domu króla Menelaosa, w Sparcie. 



Niedługo po owym sądzie na górze Ida urządzono w Troi publiczne igrzyska. Zwyciężył je Parys, za co wzięto go na dwór królewski, gdzie po kilku dniach odkrył tajemnicę swojego pochodzenia. Jako królewicz Parys udał się do Sparty po obiecaną mu Helenę. Wykradł ją stamtąd, za co wypowiedziana została wojna. Naprzeciw siebie stanęły ogromne wojska Sparty i Troi. 


Walki trwały przez dziewięć lat i nie przyniosły rozstrzygnięcia. Pewnego dnia mieszkańcy Troi zauważyli, jak wycofują się wojska Spartan. Ucieszyli się z tego bardzo i wyszli za swego zamku. Znaleźli tam ogromnego konia, zrobionego z drewna. Mimo ostrzeżeń kapłanki Laokana, koń został wciągnięty do zamku. Okazał się on jednak podstępem. W nocy kiedy cała Troja zasnęła z konia wyszło dwunastu rycerzy na czele z pomysłodawcą tego podstępu Odyseuszem. Otworzyli oni bramy, przez które dostali się do zamku żołnierze wojsk Spartańskich, które wróciły na brzeg. Menelaos wpadł do domu, gdzie mieszkała Helena. Gdy ją zobaczył, odeszła mu moc i żądza karania. Małżonków pogodziła słodka bogini Afrodyty

Iliada
Podczas wesela Tetydy i Peleusa bogini Eris rzuciła między siedzące boginie złote jabłko z napisem „dla najpiękniejszej”. Powstał spór, a sędzią w tej sprawie został Parys. Wybrał Afrodytę, która obiecała mu w nagrodę Helenę. Młodzieniec przyjechał do Sparty i porwał żonę Menelaosa. W całej Grecji zawrzało na wieść o tym, jak zamorski barbarzyńca znieważył święte prawo gościnności. Rozpoczęto wojnę. W szeregach Hellady Naczelnym dowódcą został Agamemnon. Według przepowiedni los wyprawy zależał od Achillesa. Bez niego Troja nie mogła być zdobyta. On zaś został schowany przez matkę i długo go szukano. Potem nie było wiatru na morzu. Zlikwidować ten problem miał ofiara z córki Agamemnona. U brzegów Azji wodzowie wysłali do Troi Odyseusza i Menelaosa żądając wydania Heleny. Działania wojenne przebiegały opieszale. Miejscem walk była równina nad Skamandrem. Odbywały się turnieje rycerskie. Najlepszy był Achilles. Trwało to 10 lat. W obozie greckim wybuchła zaraza. Między Agamemnonem a Achillesem wybuch konflikt. Achilles do jednej z bitew pożyczył swój strój Petraklosowi. Trojanie bardzo się go bali. Powstrzymał go dopiero Hektor. Achilles mścił się za to jeszcze okrutniej. Wygrał walkę z Hektorem, ale został zabity przez strzałę Parys. Zginął też Parys. Helenę wydano za jego brata. Gdy Trojanie pewni byli swojej klęski Grecy odjechali spod murów Troi. Został tylko olbrzymi drewniany koń. Ukrytych w nim był 12 żołnierzy z Odyseuszem na czele. W nocy wyszli i otworzyli bramy miasta. Wojska greckie wróciły. Zaczęła się rzeź. Zginęli wszyscy Trojanie. Odzyskano Helenę, a wojska greckie wróciły do domu.