Postawy Niemców wobec faszyzmu.

„Faszyzm jest religią: XX wiek będzie znany w dziejach jako wiek faszyzmu”.
Tak wypowiadał się Benito Mussolini na temat dojścia do władzy jednego z największych faszystów w dziejach ludzkości – Adolfa Hitlera. Przed podjęciem tematu postaw Niemców wobec faszyzmu, wyjaśnijmy samo jego pojęcie. Benito Mussolini określał go jako „religię XX w.” a według Władysława Kopalińskiego jest to forma totalit5arnej dyktatury nacjonalistycznej opartej na kulcie charyzmatycznego wodza, któremu podporządkowane jest całe państwo. Jednym z krajów, w których faszyzm znalazł ogromne poparcie były Niemcy. Oni, podczas II Wojny Światowej walczyli i mordowali inne narody, gdyż musieli podporządkować się woli swego charyzmatycznego wodza. Zakładano wtedy obozy koncentracyjne, w których dokonywano masowych egzekucji na niewinnych ludziach, a ci którym udało się przeżyć nigdy nie mogli zapomnieć tego piekła. Jednym z Polaków przebywających w obozie jenieckim był Leon Kruczkowski. Przeżycia, doznania, uczucia doświadczone w tym miejscu zagłady skłoniły go do napisania po wojnie dramatu „Niemcy”. W tej książce ukazał on różne postawy Niemców wobec faszyzmu. Przypatrzmy się w takim razie głównym bohaterom tego dramatu.

Postacie z tej książki należą do jednej rodziny – Sonnenbruchów lub są bardzo bliskimi przyjaciółmi jej członków. Profesor Sonnenbruch jest głową rodziny. W czasie trwania akcji obchodzie 30 – lecie swojej pracy naukowej. Inni bohaterowie dramatu określają go jako „>>tchórza<<”, „>>odwróconego<< do życia plecami”, „>>noszącego<< (...) jakiś niewidzialny pancerz” – taki też naprawdę był. Profesor nie popiera ideologii faszystowskiej, jest ona zupełnie mu obca – „nie chcę mieć z tym nic wspólnego”. Pomimo swego nastawienia „anty” do hitleryzmu, profesor jest zbyt wielkim tchórzem aby pomóc swojemu dawnemu przyjacielowi zbiegłemu z obozu koncentracyjnego. Sam jednak określa siebie jako „uczciwego Niemca” – brak w tym jakiejkolwiek konsekwencji, gdyż stanowczo wypiera się faszyzmu, jednak nie chce pomagać ludziom próbującym walczyć z tą ideologią.

Synem profesora jest Will Sonnenbruch. Jest on wysokim urzędnikiem SS – zaciekłym faszystą i nacjonalistą. Jego szowinistyczna postawa oddana ideologii faszyzmu doprowadza do tego, że zaprzedaje swoją siostrę Ruth, wtedy gdy wykazała swoją odwagę pomagając zbiegowi z obozu koncentracyjnego. Jest ona jedną z osób, dla której postawa ojca jest zdradą ideałów. Ruth jest artystką, „chce żyć mocno”, i to ona podejmuje decyzje o pozostaniu Joachima Petersa w domu. Nie robi tego z politycznych sympatii, gdyż, jak sama mówi, nie zna się ta tym ani nie chce mieć z tym nic wspólnego, lecz dlatego, iż jest przekonana, że gdyby ojciec miał trochę więcej siły to postąpiłby tak samo. Jednak nie wszyscy Niemcy, pomimo człowieczeństwa, byli w stanie przeciwstawić się nacjonalistycznej ideologii Hitlera.
Jednym z nich był żandarm Hoppe. Chce on być dobry i uczciwy wobec innych i samego siebie, lecz nie jest to łatwe gdyż otoczony jest ludźmi czyhającymi na okazję, aby wytropić jego nielojalność wobec Rzeszy. Jest tchórzem, więc z bólem w sercu poddaje się rozkazom.
Jednak w tym świecie zawładniętym przez faszyzm są ludzie, którzy chcą i umieją przeciwstawić się szerzącemu złu. Jeden z nich, to Joachim Peters. Jest on ukrywającym się zbiegiem z obozu koncentracyjnego. Walczy przeciw reżimowi, opiera się złu i uważa, że są większe wartości niż życie ludzkie: „Wolno (narażać życie człowieka) jeżeli chodzi o cos więcej niż życie człowieka.”.

Postawa każdej postaci w jej mniemaniu jest słuszna, lecz ślepe oddanie ideologii faszyzmu powoduje, że wszystkie cechy charakteru, które uważamy za pozytywne, zaczynamy traktować jako wady. Pracowitość i obowiązkowość Niemców stała się piekłem dla ludzi uzależnionych od nich. Leon Kruczkowski w swoim dramacie ukazuje nam złożoność postaw Niemców wobec ideologii faszyzmu. Sam, na łamach „Dziennika literackiego” z roku 1949,wypowiedzał się:

„ ... powstała sztuka, w której – aby najogólniej scharakteryzować jej treść i założenia – chodzi o pokazanie szeregu postaci niemieckich, powiązanych węzłami osobistymi, należących do jednej rodziny, którzy mają taki czy inny stosunek do hitlerowskiej rzeczywistości, do wszystkiego, co Niemcy u siebie i w Europie robili, i o przedstawienie na poszczególnych członkach tej rodziny ludziach blisko z nimi związanych pewnej skali postaw politycznych, moralnych, ludzkich”.