Fonetyka

Z języka "fonia" - znaczy dźwięk, głos.

Znasz wyrazy:
- telefon (przekazuje dźwięk na odległość)
- magnetofon (zapisuje dźwięk na taśmie magnetycznej).

Fonetyka to nauka o głoskach, najmniejszych elementach dźwiękowej formy wyrazu. Materiałem, który służy do tworzenia głosek, jest powietrze wydychane z płuc. Strumień powietrza wydostaje się na zewnątrz i powoduje drgania powietrza w otoczeniu. Drgania te układają się w fale głosowe, które dochodzą do uszu odbiorcy- słyszymy wtedy głoskę.

W powstawaniu głosek biorą udział następujące narządy mowy:
- płuca
- tchawica z krtanią, w której znajdują się dwa ruchome pasma mięśni- wiązadła głosowe.
- jama gardłowa, jama nosowa lub ustna, w której znajdują się ruchome (wargi, szczęka, język, podniebienie miękkie zakończone języczkiem) i nieruchome (szczęka górna, dziąsła, podniebienie twarde) narządy mowy. Procesy zachodzące w obrębie narządów mowy przy powstawaniu głosek nazywamy artykulacją.

Uwaga! Głoskę wymawiamy nie słyszymy. Jest ona najmniejszą cząstką wyrazu wymówionego, np. sz-cz-e-rz-e [5 głosek]

Litera jest najmniejszą cząstką wyrazu zapisanego, jest znakiem graficznym głoski np. s-z-c-z-e-r-z-e [8liter]

Często tę samą głoskę możemy zapisać za pomocą różnych liter:
ch-a-t-a, h-o-d-o-w-l-a-n-a; ż-a-b-a, rz-e-k-a; r-ó-w, r-u-m;