Porównanie obrazu Matki Boskiej w "Bogurodzicy" i "Lamencie Świętokrzyskim".

W średniowieczu Matka Boska pełniła bardzo ważną rolę. Jej literacki wizerunki spowodowały rozpowszechnianie się kultu maryjnego. Przedstawiona jako osoba posiadająca szczególne względy u swojego syna, uciecha grzeszników, była adresatką wielu pieśni i modlitw.

W „Bogurodzicy” Maryja przedstawiona jest jako osoba bezpośrednio obcująca z Bogiem, jako pośredniczka pomiędzy wiernymi a Chrystusem.

„Słysz modlitwę, jąż nosimy,
A dać raczy, jegoż prosimy(…)”

Wierni adresowali do niej swe prośby i błagania, nawet najmniejsze: o ponowne zesłanie Syna Bożego, o wstawiennictwo u Boga oraz zesłanie bożych łask.

„Lament Świętokrzyski” przedstawia Matkę Boga w zupełnie innym zwierciadle, jako zwykłą kobietę – matkę, która rozpacza nad cierpieniem syna. Oczekuje współczucia od ludzi oraz zrozumienia jej trosk. To, co widzi wywiera na niej tak duże wrażenie, iż pragnie wziąć na siebie część cierpienia syna. Czuje się bezradna wobec zaistniałej sytuacji, wobec okazanego cierpienia, jakie dociera do niej. Maryja bardzo kochała swojego syna, daje się to zauważyć w tekście. Użycie zdrobnień podkreśla jak wielkie uczucie łączyło ją z synem. W pewnym sensie jest bohaterem tragicznym, gdyż w żaden sposób nie może udzielić Jezusowi pomocy i biernie uczestniczy w całym wydarzeniu. Można by rzec, że okazuje bierność, z konieczności, udziału w cierpieniu syna. Jest również osamotniona, gdyż pod krzyżem nie towarzyszy jej żadna bratnia dusza, która mogłaby ją wesprzeć w tak trudnej dla niej chwili. Ogrom i przerażenie wywołane całym tym wydarzeniem powoduje zrodzenie się w Maryi bólu i żalu m.in. do Archanioła Gabriela, który nie dotrzymał obietnicy radości z syna oraz zataił przed matką Chrystusa fakt, iż czeka ją cierpienie. Maryja swą postawą pragnie połączyć się z innymi matkami, pragnie namówić je do wspólnej modlitwy do Boga, aby nigdy nie doświadczyły tragedii, jaka ją dotknęła.

Oba utwory prezentują dwa odmienne wizerunki Matki Boskiej. W Bogurodzicy Maryja przedstawiona jest jako matka, która może być dumna z syna. Jest obdarzona jego szczególnymi względami oraz uczestniczy w jego chwale. Matka Boska ukazana jest jeszcze jako opiekunka ludzi, która na wszelki sposób próbuje pomóc im pojednać się z Bogiem. Utwór ma charakter podniosły przez zastosowanie wypowiedzi zbiorowego podmiotu lirycznego. W „Lamencie Świętokrzyskim” natomiast przedstawiona jest jako zrozpaczona matka. Zostały w niej zawarte typowe, ludzkie cechy: bezradność oraz szukanie współczucia i wsparcia w innych ludziach. Możemy zauważyć jaki ból sprawia jej widok jej jedynego, cierpiącego dziecka. Silne emocjonalnie nacechowanie postaci Maryi oraz wszelkie różnice w tekstach spowodowane jest różnorodnością okresów, w których zostały napisane obydwa teksty.