Pojezierze Mazurskie

GEOGRAFIA

Mazury to nazwa określająca region północno-wschodniej Polski, przy czym należy podkreślić, że sama nazwa nie jest ścisła. W szerokim znaczeniu Mazury to "zielone płuca Polski" - obszar porośnięty bujnymi lasami z dużą liczbą rzek i jezior. Mówiąc o Mazurach będziemy mieli na myśli, nie tylko Mazury w ścisłym tego słowa znaczeniu, ale również szeroko rozumianą okolicę, którą będziemy tak nazywać nie ze względów geograficznych, ale krajobrazowych i historycznych. Mazury to przede wszystkim obszar znany z nieskażonej, czystej przyrody, a wiele miejsc do dziś urzeka swoją dzikością i malowniczością.

JEZIORA I SZLAKI WODNE

Ocenia się, że w regionie znajduje się ponad 2000 jezior o powierzchni ponad 1 ha, wiele rzek i kilkanaście kanałów zbudowanych przez człowieka. Największe jeziora to Śniardwy ( 109, 7 km2), Mamry (102, 4 km2), Jeziorak (34, 5 km2), Niegocin (26 km2), Roś (18, 9 km2), Drużno (12, 9 km2).

Ważnym elementem sieci wodnej Mazur są kanały, których sieć liczy sobie kilkaset kilometrów. Ich istnienie sprawia, że region ten jest bardzo atrakcyjny z punktu widzenia żeglarstwa, jak również turystyki kajakowej. Kanały łączą nie tylko poszczególne jeziora, ale również poprzez swoją bardzo długą sieć Pojezierze Mazurskie z Wisłą. Do najbardziej znanych kanałów należy Kanał Augustowski łączący Biebrzę z Niemnem o długości 102 km (w tym ok. 80 km w granicach Polski) liczący 18 śluz i stanowiący bardzo atrakcyjną trasę turystyczną, jak również Kanał Elbląsko-Ostródzki - jedna z dwóch tego typu budowli na świecie. Historia tego kanału sięga roku 1825, kiedy to inżynier J. Steenke zaprojektował system kanałów, pochylni i śluz, który miał za zadanie pokonać różnicę poziomu wód wynoszącą na odcinku 9, 6 km około 104 metry. Projekt zyskał poparcie króla Prus Fryderyka Wilhelma I, choć należy podkreślić, że władcę przekonały nie tyle argumenty gospodarczego wykorzystania kanału, lecz stwierdzenie J. Steenke, że nigdzie na świecie nie ma takiej budowli. Swoistym ewenementem są pochylnie, których zadaniem jest pokonanie olbrzymiej różnicy poziomów. W kilku miejscach statek przeciągany jest za pomocą lin pochylniami, które łączą poszczególne akweny. Jedną z wielu atrakcji Kanału o długości 64 km łączącego jezioro Drwęckie z jeziorem Drużno i Zalewem Wiślanym jest z pewnością widok statku pędzącego za pomocą specjalnej pochylni po trawie. Wraz z rzekami i jeziorami cały szlak wodny liczy sobie około 200 km. Ważnym i interesującym elementem tej unikalnej drogi wodnej jest Jezioro Drużno stanowiące największą lęgową bazę ptactwa wodnego w Polsce i raj dla ornitologów, którzy przyjeżdżają tutaj niemal z całej Europy.

Mazury to raj dla żeglarzy i kajakarzy. Jeśli chodzi o spływy kajakowe to najbardziej godnym polecenia jest spływ Kanałem Augustowskim, Kanałem Elbląsko-Ostródzkim i rzeką Krutynia. Ten ostatni jest szczególnie godny polecenia. Szlak wodny Krutynii liczy 107 km i stanowi najpopularniejszą trasę kajakową na Mazurach. Szlak bierze swój początek w Sorkwitach nad Jeziorem Lampackim i prowadzi w kierunku południowo-wschodnim przez kilkanaście jezior, aby dojść w końcu do jeziora Bełdany gdzie ma swój koniec. Na pokonanie całej trasy trzeba przeznaczyć około 10 dni podczas których możemy zachwycać się pięknem czystej, nieskażonej cywilizacją przyrody. Szlak Krutyni jest dobrze zagospodarowany. Znajdują się tam dobrze przygotowane miejsca na postoje, campingi, pensjonaty, a w pobliskich miejscowościach turystycznych liczne ośrodki wypoczynkowe, hotele, restauracje, puby i sklepy. Istnieje możliwość wypożyczenia różnorodnego sprzętu, jak również zamówienia organizacji całego spływu przez profesjonalna firmę. Liczne na Mazurach szlaki kajakowe prowadzą również innymi rzekami i jeziorami i bardzo często pokrywają się ze szlakami żeglarskimi. Należy w tym miejscu przypomnieć, że Mazury to prawdziwy raj dla żeglarzy, a dzięki połączeniu jezior licznymi kanałami można dopłynąć niemal wszędzie.

WYPOCZYNEK NA WSI

Mazury posiadają bardzo dobrze rozwiniętą sieć gospodarstw rolnych świadczących usługi agroturystyczne o różnym profilu i zakresie. Można w nich spędzić urlop z dala od zgiełku, w czystym środowisku i w bliskim kontakcie z przyrodą. Dobre wyżywienie, gościnność mieszkańców, piękna okolica, jak również atrakcyjne ceny sprawiają, że taki rodzaj wypoczynku może być ciekawy nie tylko dla ludzi starszych. Gospodarze proponują różne atrakcje dodatkowe: łowienie ryb, ogniska, wycieczki rowerowe, grzybobranie, przejażdżki konne. Należy podkreślić, że Mazury to raj dla lubiących jazdą konną i wypoczynek w siodle. Wiele gospodarstw agroturystycznych umożliwia wypożyczenie konia, a tym którzy chcieliby spędzić cały urlop w siodle proponujemy wczasy i obozy jeździeckie. Istnieje tu przynajmniej kilkadziesiąt ośrodków specjalizujących się w hodowli koni i wypoczynku w siodle. W większości z nich możliwe jest także stawianie pierwszych kroków pod okiem wykwalifikowanego instruktora.

ZABYTKI I HISTORIA

Mazury to nie tylko lasy i jeziora. To także region o burzliwej historii z mnóstwem średniowiecznych zabytków. Do dziś zachowało się w całości lub we fragmentach ponad 30 zamków, m. in. w Olsztynie, Kętrzynie, Reszlu, Rynie, Lidzbarku Warmińskim, Nidzicy, Pasłęku, Węgorzewie, Ostródzie, Kwidzynie, Sztumie. Najbardziej znanym jest zamek w Malborku zabytek klasy "0", wpisany na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO i jedna z największych tego typu budowli na świecie. Każdego roku siedzibę Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (pełna nazwa Zakonu Krzyżackiego) odwiedza ponad 500 tysięcy osób z całego świata. Mimo upływu czasu do dziś zamek urzeka swoją potęgą i posmakiem średniowiecza. Oprócz zamków na Mazurach spotkać można wiele innych zabytków. Wśród atrakcji historyczno-architektonicznych znajduje się m. in. Zespół Wzgórza Katerdralnego we Fromborku z gotycką katedrą z XIV w. i słynnymi organami, Muzeum Mikołaja Kopernika wraz z planetarium i wieżą widokową. Do pięknych i dobrze zachowanych obiektów sakralnych należą również katedra w Kwidzynie i liczne zabytkowe kościoły, m. in. w Olsztynie, Dobrym Mieście, Ornecie, Lidzbarku Warmińskim, Nowym Mieście Lubawskim, Reszlu, Kętrzynie, Stoczku Klasztornym, Krośnie, Chwalęcinie, Lubawie.

Z historią tych ziem nieodłącznie kojarzą się Krzyżacy, którzy po sprowadzeniu ich do Polski przez Konrada Mazowieckiego w 1230, szerząc przemocą wiarę chrześcijańską opanowali do 1283 r. całość ziem Prusów. Na podbitych terenach tworzyli swoja infrastrukturę - w tym liczne zamki. Nie należy także zapominać o oporze mieszkańców tych ziem przed krzyżackim wyzyskiem i licznych wojnach jakie przetoczyły się przez te obszary. Panowania Krzyżackiego nie przerwało nawet zwycięstwo połączonych wojsk polsko-litewskich pod Grunwaldem w 1410r. (jedna z największych bitew średniowiecznej Europy). Największa warownia średniowiecznej Europy padła dopiero w 1457r. . Wtedy to bowiem zamek witał wjeżdżającego króla Polski Kazimierza Jagiellońzyka, który wykupił wcześniej twierdzę z rąk Oldrzycha Czerwonki dowodzącego wojskami zaciężnymi Krzyżaków nie mogących zapłacić żołdu. Od tego dnia Malbork zostaje siedzibą władz polskich, aż do rozbiorów w roku 1772. Krzyżacy zaś przenoszą siedzibę do Królewca. Należy jednak dodać, że ani ten fakt, ani podpisany w Toruniu traktat pokojowy kończący wojnę trzynastoletnią (19 X 1466) nie zakończył burzliwych dziejów tych ziem o czym świadzczyć może chociażby fakt kolejnej wojny z zakonem w latach 1519-1521.

PIĘKNO DZIKIEJ PRZYRODY

Mazury to region nie przypadkiem zwany "zielonymi płucami Polski". Liczne lasy, tysiące jezior, niski stopień zaludnienia i urbanizacji tych ziem sprawiają, że do dziś spotkać można okolice niemal nietknięte ręką człowieka. Szczególnie znanymi obszarami chronionego krajobrazu jest Biebrzański Park Narodowy stanowiący ostoję dzikiego ptactwa i Białowieski Park Narodowy nierozłącznie kojarzący się z Żubrami. Należy podkreślić, że obszar całej puszczy Białowieskiej zajmuje około 128 000 ha, z czego do Polski należy 58 000 ha, a sama Puszcza należy do nielicznych w Europie lasów zachowanych w stanie pierwotnym.