NATO

Podpisany w kwietniu 1949 r. w Waszyngtonie Traktat Północnoatlantycki stworzył Sojusz niepodległych państw podzielających wspólne zainteresowanie utrzymaniem pokoju i obroną swojej wolności, przy zachowaniu politycznej solidarności i odpowiednim wykorzystaniu czynnika wojskowego dla powstrzymania i, jeśli byłoby to konieczne, odparcia wszelkich możliwych form agresji przeciwko sobie. Powołany na podstawie artykułu 51 Karty Narodów Zjednoczonych, który potwierdza niezbywalne prawo do obrony indywidualnej lub zbiorowej, Sojusz jest związkiem wolnych państw zjednoczonych w dążeniu do zachowania swojego bezpieczeństwa poprzez wzajemne gwarancje i stabilne stosunki z innymi państwami.

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego jest wyposażona w strukturę umożliwiającą realizację celów Sojuszu. Jest to organizacja międzynarodowa, w której państwa członkowskie zachowują pełną suwerenność i niepodległość. Organizacja stanowi forum, na którym państwa członkowskie konsultują między sobą według uznania dowolny problem oraz podejmują decyzje w sprawach politycznych i wojskowych, mające wpływ na ich bezpieczeństwo. Zapewnia ona konieczne ramy dla ułatwienia konsultacji i współpracy w sferze politycznej, militarnej i gospodarczej, jak również naukowej i innych dziedzinach pozamilitarnych.

Głównym celem NATO jest zagwarantowanie wolności i bezpieczeństwa wszystkim swoim członkom środkami politycznymi i militarnymi, zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych. Sojusz, oparty na wspólnych wartościach demokracji, prawach człowieka i poszanowaniu prawa, od momentu powstania działa na rzecz ustanowienia sprawiedliwego i trwałego ładu pokojowego w Europie. Ten główny cel Sojuszu pozostaje niezmienny. NATO urzeczywistnia też więź transatlantycką, dzięki której bezpieczeństwo Ameryki Północnej jest trwale związane z bezpieczeństwem Europy. Więź ta jest praktycznym wyrazem skutecznego, zespołowego działania na rzecz ochrony wspólnych interesów.

Podstawową zasadą operacyjną Sojuszu jest wzajemna współpraca suwerennych państw, oparta na niepodzielności bezpieczeństwa jego członków. Solidarność w ramach Sojuszu, wypełniana treścią i realizowana w codziennej pracy NATO w dziedzinach politycznej, wojskowej i innych, gwarantuje, że żadne państwo członkowskie nie musi polegać wyłącznie na własnym wysiłku, aby sprostać najpoważniejszym wyzwaniom wobec bezpieczeństwa. Bez pozbawiania państw członkowskich prawa i obowiązku wypełniania swych suwerennych zadań w dziedzinie obronności, Sojusz umożliwia im realizację zasadniczych celów narodowych w zakresie bezpieczeństwa drogą kolektywnego działania.

Wśród członków Sojuszu ugruntowała się świadomość równego bezpieczeństwa, bez względu na uwarunkowania, w jakich się znajdują, lub też na ich możliwości militarne. Świadomość ta przyczynia się do stabilizacji w Europie oraz do stwarzania warunków sprzyjających współpracy w ramach Sojuszu i z państwami nie należącymi do NATO. Na tej podstawie są rozwijane nowe wspólne struktury bezpieczeństwa służące interesom Europy, która nie jest już dalej przedmiotem podziałów, Europy nie skrępowanej w realizacji swoich politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturalnych celów.

PODSTAWOWE ZADANIA SOJUSZU

Głównymi środkami, za pomocą których Sojusz realizuje swoją politykę bezpieczeństwa, są: utrzymanie zdolności wojskowej wystarczającej dla zagwarantowania skutecznej obrony i niedopuszczenia do wybuchu wojny; pełna zdolność reagowania w sytuacjach kryzysowych wpływających na bezpieczeństwo jego członków; aktywne rozwijanie dialogu z innymi państwami oraz współpracy w zakresie bezpieczeństwa europejskiego, w tym środków umożliwiających dalszy postęp w dziedzinie kontroli zbrojeń i rozbrojenia.

Dla osiągnięcia swego zasadniczego celu Sojusz wykonuje następujące podstawowe zadania w sferze bezpieczeństwa:
Jest niezastąpionym gwarantem trwałego bezpieczeństwa w Europie opartego na rozwoju instytucji demokratycznych i pokojowego rozwiązywania sporów. Dąży do stworzenia takiego środowiska, w którym jedno państwo nie będzie zdolne do zastraszenia lub zniewolenia drugiego państwa europejskiego albo narzucenia hegemonii za pomocą groźby lub użycia siły.

Zgodnie z artykułem 4 Traktatu Północnoatlantyckiego stanowi transatlantyckie forum sojuszniczych konsultacji w dowolnej sprawie, mającej wpływ na życiowe interesy jego członków, w tym wydarzeń mogących stanowić zagrożenie dla ich bezpieczeństwa. Koordynuje wysiłki swoich członków w dziedzinach będących przedmiotem wspólnych zainteresowań.

Zapewnia środki odstraszania i obronę przed jakąkolwiek formą ataku na terytorium dowolnego państwa członkowskiego NATO.

Zachowuje strategiczną równowagę w Europie.
Struktury utworzone w ramach NATO umożliwiają państwom członkowskim kontynuowanie swojej polityki w celu wykonania tych zadań. Zapewniają one możliwości prowadzenia stałych konsultacji i współpracy w dziedzinie politycznej, gospodarczej i innych sferach pozawojskowych, jak również formułowania planów wspólnej obrony; tworzenia infrastruktury niezbędnej dla działalności sił zbrojnych; realizacji planów wspólnych programów szkoleniowych i ćwiczeń. Działania te umożliwia struktura cywilna i wojskowa obejmująca personel administracyjny, finansowy i planistyczny oraz agendy, które ustanowiły państwa członkowskie Sojuszu. Mają one za zadanie koordynowanie działalności w wyspecjalizowanych dziedzinach, na przykład w łączności niezbędnej do ułatwienia konsultacji politycznych, dowodzenia i kontroli sił zbrojnych oraz wsparcia logistycznego koniecznego do ich utrzymania.