profil

Polskie wyżyny

poleca 85% 385 głosów

Treść Grafika
Filmy
Komentarze
Wyżyna Kielecko Sandomierska kotlina sandomierska góry świętokrzyskie

3) Wyżyna Krakowsko Częstochowska:
 Długość około 150km od Krakowa po Wieluń;
 Zbudowana z wapieni jurajskich i kredowych, które ku wschodowi przechodzą łagodnie w Nieckę Nidziańską, a ku zachodowi schodzą stromą Kuestą (100m wys.) ku Wyżynie Śląskiej. Od południa ograniczona uskokami, zrębami i zapadliskami, wytworzonymi orogenezie alpejskiej, np. rów Krzeszowic, czy Garb Tęczyński;
 Liczne ostańce skalne, góry świadki, ciekawe formy wapienne, np. Maczuga Herkulesa, Brama Krakowska, Igła Deotymy;
 Malownicze doliny rzeczne, np. Dolina Prądnika;
 Kras podziemny - jaskinie (ok. 100), np. Jaskinia Łokietka k. Ojcowa;
 Jaskinie krasowe są źródłami kilku rzek, np. Pilicy, Warty, Przemszy;
 Gleby: rędziny, czarnoziemy, bielice;
 Bogactwa: rudy żelaza, cynku i ołowiu, margle i wapienie.
4) Niecka Nidziańska
 Skały budujące to margle i wapienie, piaski, piaskowce i gipsy;
 Kopaliny użyteczne: gipsy (Busko, Wiślica, Pińczów), wapienie (Pińczów), siarka (Staszów, Grzybów), wody mineralne (Busko Zdrój, Solec Zdrój);
 W okolicy Proszowic urodzajne czarnoziemy.
5) Wyżyna Kielecko-Sandomierska
 Część centralną stanowią Góry Świętokrzyskie;
 Południowo-wschodni kraniec pokryty lessami tworzy Wyżynę Sandomierską;
 Góry Świętokrzyskie zbudowane są z szeregu pasm (np. Łysogóry, Masłowskie, Chęcińskie, Daleszyckie) utworzonych z bardzo twardych kwarcytów kambryjskich i dewońskich. Otoczone obudową wapieni mezozoicznych. Górotwór pofałdowanych i wypiętrzonych w orogenezie kaledońskiej i hercyńskiej został potrzaskany w orogenezie alpejskiej. Efektem zlodowaceń są tu osady morenowe o pokrywy lessowe;
 Cechą krajobrazu Ł7ysogór są gołoborza - rumowiska skalne niepokryte lasem;
 W wapieniach rozwinął się kras: Jaskinia Raj k. Chęcin, rafa z Kadzielni;
 Dominują lasy jodłowe (Puszcza Jodłowa im. St. Żeromskiego - Świętokrzyski Park Narodowy);
 Występuje tu endemiczny modrzew polski k. Nowej Słupi oraz cis;
 Gospodarczo wykorzystywane są materiały budowlane: kwarcyty, piaskowce, barwne wapienie dewońskie tzw. marmury kieleckie, wapienie do produkcji cementu, glinki ceramiczne k. Opoczna, Chmielowa;
 Wyżyna Sandomierska - czarnoziemy i brunatne gleby oraz ciepły klimat spowodowały rozwój rolnictwa;
 Kotlina Sandomierska - charakterystyczne pagórki kambryjskie tzw. Góry Pieprzowe.
6) Wyżyna Lubelska i Roztocze
 Położona pomiędzy doliną Wisły a doliną Bugu;
 W podłożu znajdują się utwory jury, które w Kredzie pokryło morze, pozostawiając pokłady wapieni, margli, kredy piszącej, piaski kwarcowe z fosforytami, ze zlodowaceń pochodzi warstwa iłów, piasków i lessu;
 Kopaliny użyteczne: margle k. Rejowca (cement), kreda pisząca (Chełm, Rejowiec), wody mineralne (Nałęczów);
 Charakterystyczne są wąwozy lessowe, np. k. Kazimierza;
 Temp. I - -4ºC, VII - +18ºC, opad 600mm;
 Gleby żyzne: rędziny, czarnoziemy (stąd rozwój przemysłu spożywczego);
 Problemy z wodą - niski poziom wód gruntowych, dział wodny.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 2 minuty

Ciekawostki ze świata