Stosunki Polski z sąsiadami za Mieszka I

Państwo Mieszka było niejednolite. Składało się z kilku plemion, które miały podobny język, kulturę, ale nie czuły się powiązane w żaden inny sposób. Zadaniem Mieszka było zjednoczenie plemion w jednolity człon społeczny, a także utrzymanie pozycji międzynarodowej i spełnienie wymagań możnych. Aby spełnić te ostatnie musiał podbijać nowe zimie, podobnie jak władcy innych państw. Udało mu się zająć ziemię Lubuską, a w roku 960 nastąpiła ekspansja w kierunku północno zachodnim, w celu zajęcia Wolina i ujścia Odry.
Państwo Mieszka I jednoczyło pod wspólną władzą polityczną wiele innych terytoriów plemiennych z własnymi miejscami kultu i własnymi bóstwami naczelnymi, i to stawało się przeszkodą w utrwaleniu jedności ziem polskich. W interesie państwa była likwidacja odrębnych kultur plemiennych. Możliwość taką dawało przyjęcie chrześcijaństwa. W tym czasie państwo Mieszka I stykało się już z chrześcijańskimi sąsiadami. Na południu byli nimi książęta czescy, a na zachodzie Niemcy. Jeszcze Ruś na wschodzie pozostawała przy starych kultach. Chrześcijaństwo jako religia oparta na wierze w jednego Boga rządzącego całym światem, usuwało trudności wynikające z partykularyzmu wierzeń słowiańskich.

Stosunek Mieszka I do cesarstwa dowodzi jego wielkiej przezorności i mądrości politycznej. Ponad głowami kresowych panów niemieckich, z którymi już przynajmniej od 963 roku toczył walki o Pomorze Zachodnie i zapewne inne jeszcze tereny pograniczne, wszedł w sojusz z cesarstwem, a więc władzą zwierzchnią swoich przeciwników. Otton I chciał założyć w Magdeburgu arcybiskupstwo dla ziem słowiańskich. Arcybiskupstwo to powstało w 968 r., ale Mieszko I był szybszy. W obawie, aby zamiary cesarza niemieckiego nie doprowadziły do politycznego uzależnienia Polski od Sasów, w 965r. pojął za żonę księżniczkę czeską Dobrawę (córkę Bolesława I). Skorzystał z pośrednictwa czeskiego przy nawiązaniu stosunków z Kościołem i w 966 r. przyjął chrzest, po czym nastąpiła chrystianizacja kraju. W 968 r. przybył do Polski pierwszy biskup misyjny z Rzymu - Jordan, który zajął się organizacją Kościoła w Polsce. Kościół ten był zależny bezpośrednio od Rzymu. Chrzest Mieszka I umożliwił mu korzystne ułożenie stosunków z cesarstwem. Zachowywał przy tym niezależność od królestwa niemieckiego, a obowiązki wobec cesarza miały polegać na udzielaniu materialnego i zbrojnego poparcia w akcjach mających na celu obronę Kościoła i szerzenie chrześcijaństwa. W ramach tego obowiązku Mieszko I brał udział w walkach z północno-zachodnim ludem słowiańskim - Wieletów, ale to leżało w jego własnym interesie, gdyż Wieleci zagrażali Pomorzu. Oficjalnie mówiono, że Mieszko I przyjaźni się z cesarzem. Poprawne stosunki nie zapobiegały walkom polsko-niemieckim. Wyprawa margrabiego Hodona, mająca sparaliżować działanie polskie na Pomorzu Zachodnim, została rozbita przez Mieszka I i jego brata Czcibora, pod Cedynią w 972 r. Otton I wezwał Mieszka I i w ramach odszkodowania zażądał oddania na dwór cesarski w charakterze zakładnika jego syna Bolesława (Chrobrego). Po śmierci Ottona I doszło do zerwania dobrych stosunk6w Polski z cesarstwem. Mieszko I odmówił płacenia trybutu, co więcej, ingerował w sprawy wewnętrzne Niemiec, opowiadając się przeciw elekcji Ottona II. Otton II osiągnął tron, co sprawiło, że stosunki cesarstwa z Polską stały się wrogie. Rozprawa z przeciwnikami nie pozwoliła Ottonowi II na rychłe podjęcie wrogich kroków przeciw Polsce. Dopiero w 979 roku wyprawił się zbrojnie przeciw Mieszkowi, ale nie odniósł sukcesu. W 980 r. powstała inicjatywa niemiecka zmierzająca do utrzymania pokoju, przez małżeństwo Mieszka I z córką margrabiego Teodoryka - Odą.

Tak przedstawiała się niezwykle ostrożna i rozważna polityka Mieszka I wobec cesarstwa. Pozwoliła mu ona wygrać konflikt Czech z cesarstwem, aby włączyć do swego państwa terytoria w dorzeczach górnej Wisły i Odry, i umożliwiła zarazem konsekwentne działania w budowie wielkiego organizmu politycznego. Zewnętrzne wyrazy uległości wobec cesarstwa pozwalały mu także ocalić duży zakres suwerenności. Musiał być względem cesarzy i cesarzowej uniżony, skoro nawet w stosunku do margrabiego Hodona nie pozwalał sobie na zuchwalstwo..

Bolesław Chrobry odziedziczył państwo nie tylko rozległe, o bardzo korzystnej budowie geograficznej, ale także z wypracowaną już pozycją wśród państw sąsiadujących. Na czoło wysuwały się dobrze ułożone stosunki z cesarstwem, których nie zdołało zepsuć - jak się wydaje - wygnanie Ody z synami. Od strony Rusi państwo Mieszka l poniosło straty w postaci zaboru przez Włodzimierza I Wielkiego Grodów Czerwieńskich i Przemyśla (981), ale o dalszych konfliktach nic nie wiemy. Zwycięstwo Mieszka w wojnie z Czechami i aneksja Śląska oraz prowincji krakowskiej umocniły pozycję państwa Piastów na południu, ale pozostawiły urazy, które nie były bez znaczenia dla polityki Bolesława.