Cechy tragedii antycznej - omów na przykładzie "Antygony" Sofoklesa.

Zasada trzech jedności
- czasu – wydarzenia rozgrywają się w ciągu jednej doby
- miejsca – akcja toczy się w Tebach
- akcji – jeden wątek: spór Antygony i Kreona wraz z konsekwencjami tego sporu

Budowa utworu i rozwój wydarzeń
Utwór składa się z pięciu EPEISODIONÓW i pięciu STASIMONÓW oraz z PROLOGU i dwóch PIEŚNI: zawiązującej akcję i kończącej ją.

PROLOGOS – zawiązanie akcji, informacja o przedakcji: rozmowa Antygony z Ismeną o tragicznych losach rodu Labdakidów. Prezentacja ich poglądów.

PARODOS – pieśń wejściowa chóru: pochwała Kreona i radość ze zwycięstwa nad wrogiem.

EPEJSODION I – rozmowa chóru z Kreonem, uzasadnienie jego praw do władzy, Kreon informuje o swoim zakazie chowania zwłok Polinejkesa, uznanego za zdrajcę. Przybycie strażnika z informacją o złamaniu zakazu, oskarżenie strażników o brak czujności.

STASIMON I – opowiada o potędze rozumu, jest pochwałą mądrości człowieka, bezradnego tylko wobec śmierci, potęgi silniejszej od niego.

EPEISODION II – strażnik opowiada Kreonowi o okolicznościach (złamała zakaz władcy), do tych słów nawiązuje również przewodnik chóru, strażnik podkreśla prawdomówność, niezłomność dziewczyny wobec sytuacji, w jakiej się znajduje. Kreon rozmawia z Antygoną, oskarża też Ismenę, która chce współuczestniczyć w winie siostry, obie siostry pozbawia wolności.

STASIMON II – chór przypomina przekleństwo ciążące nad domem i potomstwem Edypa.

EPEISODION III – rozmowa Hajmona z Kreonem, napominanie ojca, krytykowanie jego sposobu rządzenia, brak stosunku chóru do sporu rodzinnego, Kreon ma zamiar uwolnić Ismenę, ale podejmuje decyzję o śmierci Antygony.

STASIMON III - hymn o miłości, pochwała miłości, niezależnie od tego czy przynosi szczęście, czy nieszczęście.

EPEISODION IV – pieśń żałobna wyraża smutek Antygony i jej żałobne pożegnanie ze światem, Kreon podtrzymuje wyrok.

STASIMON IV – nawiązanie do mitologii – przypomnienie postaci mitycznych ginących podobną śmiercią, jak Antygona (zamknięta w skale).

EPEISODION V – rozmowa Kreona z wieszczkiem Tejrezjaszem, który, grożąc gniewem bogów, skutecznie nakłania go do zmiany decyzji.

STASIMON V – prośba do boga Dionizosa, aby oczyścić ludzi z win. Śmierć niewinnych może doprowadzić do zguby miasta.

EXODOS – za późno, aby odmienić los, giną najbliżsi Kreona, syn Hajmon i żona Eurydyka, on sam uznaje w pełni swój błąd, w pieśni końcowej chór wypowiada morał całego utworu: w życiu należy kierować się rozumem, uznawać prawa bogów, nie grzeszyć dumą.

Inne cechy tragedii antycznej
Konfliktem tragicznym jest zderzenie dwóch przeciwnych racji:
- Kreona, władcy, który ustanawia prawa i respektuje je. Zabronił pogrzebania ciała Polinejkesa, który sprowadził obcych i naraził miasto na niebezpieczeństwo. Uroczystym pogrzebem uczczono drugiego uczestnika zbrojnego konfliktu Eteoklesa, który bronił miasta. Ktokolwiek złamie zakaz władcy, zginie. Decyzja ta naruszała jednak tradycję: Grecy wierzyli, że ciało umarłego musi być pochowane, w przeciwnym wypadku dusza nie trafi do Hadesu.

- W „Antygonie” w poszczególnych epizodach występuje najwyżej trzech aktorów.

- Losy bohaterów tragedii potwierdzają rolę FATUM.

- KATHARSIS w „Antygonie”: rozwój wydarzeń wywoływał u widzów litość i trwogę. Postawa Antygony budziła podziw i szacunek, Kreona lęk i zakłopotanie. Bezwzględność decyzji apodyktycznego władcy, nieliczącego się ze zdaniem innych ludzi, powodowała niechęć. Kiedy despotyzm i brak krytycznego spojrzenia na siebie doprowadziły do klęski , a Kreon zostaje sam, tracąc nie tylko bliskich, ale i zaufanie ludu – widzom odczuwającym litość i trwogę pozostaje do przemyślenia zdanie wieszczka Tejrezjasza: „Dopóki żyje, człowiek błądzić może, ale jest głupcem, kiedy trwa w uporze”.