Teatr w starożytnej Grecji

Organizacja widowisk teatralnych w Atenach:
- Były organizowane przez państwo (reprezentował je urzędnik zwany archontem) z okazji wielkich uroczystości religijnych
- Liczba pisarzy, którzy mogli wystawiać swoje sztuki było ograniczona. Przeważnie było to 3 lub 5 komediopisarzy oraz 3 tragików.
- Każdy miał do przedstawienia kilka dramatów przeważnie 3 tragedie i 1 komedie.
- Sztuki ulegały selekcji. Każda z nich przed publicznym wystawieniem musiała być zatwierdzona przez archonta. Nazywano to „przydzieleniem chóru”.
- Każdej sztuce przyznawano choregosa czyli jednego z zamożnych obywateli, który w ramach zobowiązań podatkowych finansował ją lub w inny sposób pomagał w jej wystawieniu. Organizował: chór, nauczyciela chóru-chorodidaskalosa, reżysera- didaskalosa, muzyków- kitarystę dla arii aktorów i aulistę akompaniującego chórowi.
- Chór składał się z 12 osób, później z 15, a w wyjątkowo jak w tragedii Ajschylosa „Błagalnice”. Śpiew w chórze uważano za szczególne wyróżnienie.
- Początkowo autorzy grali rolę głównego bohatera. Zmienił to Sofokles, który miał słaby głos i nie chciał występować.
- Aktorzy byli wybierani przez autorów jednak później przywilej ten przejęło państwo. Było trzech aktorów. W każdej sztuce danego pisarza główną rolę grał inny.
- W 534 r.p.n.e. Tespis wprowadził grę drugiego aktora dla ożywienia akcji. Później Sofokles rozbudował sztuki do 3 aktorów. Poza tym występowali statyści.
- Jeden aktor musiał grać kilka ról dlatego napisanie sztuki wymagało dużego wkładu pracy- trzeba było uwzględnić zejście aktora ze sceny w celu zmiany kostiumu.
- Kiedy całkowita organizacja przeszła na państwo archont wyznaczał głównego aktora- protagonistę, ten dobierał drugiego- duteragtonistę i trzeciego-tritagonistę.
- Aktorzy ubiegali się o nagrody indywidualne i zespołowe.
- O przyznaniu nagród decydowało 10 sędziów- agenotetów wybranych spośród przedstawicieli fyl terytorialnych.
- Role kobiece grali mężczyźni.

Kostiumy aktorów:
- Bez względu na czas akcji kostiumy miały taką samą formę.
- W tragediach aktor występował w długim chitonie w jaskrawych barwach na który narzucali himation lub chlamidę.
- W dramacie satyrowym chitony aktorów były krótsze. Kostiumy satyrów były groteskowe: krótkie z przodu i przesadnie wypchane z tyłu. Przesadnie przedstawiano wady budowy np. garb.
- W komedii nowej kostiumy były takie jak ubrania z życia codziennego.
- Ze względu na widoczność aktorzy nosili specjalne obuwie- koturny. Mieli także wysokie nakrycia głowy, a dla zachowania proporcji pod chitonem byli grubo owijani tzw. „watowanie”.
- Aktor miał atrybut związany z daną rolą np. król trzymał berło, posłańcy, podróżni i pasterze mieli laskę, a bogowie przedmioty z którymi byli utożsamiani.
- Kostium uzupełniała maska, która nie tylko pomaga aktorowi wcielić się w daną postać ale także uniemożliwiała rozpoznanie aktora gdyż wielu z nich wyśmiewano. Tworzono je z płótna i gipsu. Składały się z dwóch części: jedna na twarz druga na tył głowy. Otwór na usta był specjalnie modelowany- tak aby wzmacniać głos. Maski przedstawiające twarze kobiet malowano jasnymi kolorami, a mężczyzn- ciemnymi.
- Maski dzielono na m. Tragedii, komedii i dramatu satyrycznego.
- Maski mogły przedstawiać nawet personifikacje różnych pojęć np. miasto, wojna, pijaństwo. Z jednej strony mogły przedstawiać np. radość, a z drugiej smutek.
- Różnorodność masek przedstawił Polluks w swoim dziele „Onomastikonie”.
- W Grecji Przez długi czas nie było zawodowych aktorów więc występowali oprócz poetów dobrzy mówcy.
- Z biegiem czasy wystawiane sztuki zatraciły religijny charakter. Zaczęto organizować przedstawienia bez okazji- dla uciechy ludzi. W końcu powstały trupy wędrowne grające w różnych miastach. Poważny dramat częściowo wyparły występy mimów.
- W późniejszym okresie zaczęto wynajmować trupy do przedstawienia sztuki lub występów tanecznych na prywatnych przyjęciach. A z braku teatrów budowano estrady.
- Na występy przychodzili głównie mężczyźni gdyż kobietom i młodzieży nie wypadało ze względu na śmiałe gesty oraz niewybredny język.
- Początkowo wstęp był bezpłatny ale ze względu na brak miejsc wprowadzono niską opłatę. Perykles z tego powodu wprowadził zasiłek terytorialny dla ubogich.
- Niewolnicy zajmowali swoim panom dobre miejsca i niekiedy spędzali w tym celu noc w teatrze.
- Publiczność dobra grę aktora nagradzała oklaskami ale za zła grę lub dykcję wyzywano, obrzucano i niejednokrotnie zmuszano do zejścia ze sceny.