"Rycerze niezłomni" - daleko nam do nich czy blisko?

Średniowiecze wypracowało pewne wzorce osobowe, takie jak: wzorzec świętego, ascety, polegający na wyrzeczeniu się dóbr doczesnych, w celu dążenia do doskonałości oraz zbliżenia się do Boga, a także wzorzec rycerstwa.

Ale kim właściwie jest rycerz? Rycerz musiał być człowiekiem dobrze urodzonym, ewentualnie mógł zostać mianowany na rycerza za sukcesy w walce. Niewątpliwie musiał odznaczać się nieprzeciętną urodą, którą podkreślał kosztownym strojem i biżuterią. Już od najmłodszych lat uczył się polować, śpiewać, grać na harfie oraz sztuki walki. Musiał być także bardzo silny, co było konieczne do dźwigania ciężkiej zbroi.

Do obowiązków rycerza należało również posiadanie wybranki serca, tak jak Jan Skrzetuski Helenę Kurcewiczównę czy Tristan Izoldę, dla której musi łamać wartości rycerza i oszukiwać króla Marka, którego także bardzo kochał. Rycerz okazywał jej szacunek i był wobec niej bardzo uprzejmy. Składał śluby i bronił jej honoru jak tylko potrafił. Każdemu, kto zszargał dobre imię jego ukochanej, rzucał rękawicę, co oznaczało, iż wyzywa go na pojedynek.

Rycerz zawsze stawał w obronie słabych i uciśnionych. Jego obowiązkiem była także opieka nad wdowami i sierotami. Z pewnością są nimi bohaterowie literatury fantazy, rycerze przeniesieni w świat baśniowy, walczący z potworami

Średniowieczny rycerz odznaczał się przede wszystkim honorem i odwagą. O jego chwale decydowało nie to, ile odniósł zwycięstw, lecz w jakim stylu. Śmierć nie była hańbą, jednak odznaką waleczności. Czego przykładem może być tytułowy bohater „Pieśni o Roladzie”. Rycerz miał także szacunek dla przeciwnika, walczący mięli równe szanse. Jeśli jeden z nich spadł z konia, drugi z walczących także z niego zsiadał i pomagał mu wstać, dla wyrównania szans. Potwierdzeniem tego mogą być słowa Lancelota, jednego z wiernych rycerzy króla Artura:

„Nie zabiję nigdy rycerza, który spadł z konia – Boże broń mnie przed taką niesławą”. Plamą na honorze było także atakowanie nieuzbrojonego lub nieprzygotowanego wroga., jak powiedział Maćko z Bogdańca w „Krzyżakach”: „Gdybym na ten przykład w bitwie na niego natarł, a nie zawołał, by się obrócił, jużci bym hańbę na się ściągnął”.

Rycerz musiał zachowywać hierarchię wartości. Najważniejszy był dla niego Bóg. Jak Roland, który do ostatnich sił walczył w obronie wiary. Dla rycerza wielkie znaczenie miał także król, nie wahał się nawet poświęcić dla niego własne życie. Takim rycerzem jest jeden z „Trzech muszkieterów” A. A . Dunas’a, Atos, który ponad wszystko stawiał zasady rycerskie, wiarę oraz lojalność wobec władcy. Kolejnym elementem, bardzo dla niego ważnym było dobro ojczyzny, w której obronie dzielnie walczył i stawiał czoła przeciwnościom losu tak, jak Tristan, który w obronie swojej rodzinnej Kornwalii stoczył wiele bitew, które mogły się zakończyć jego śmiercią.

Zupełnie innym typem rycerza jest „Don Kichote z Lamanczy” M. Cervantes’a, zwanym także „Błędnym rycerzem”. Jego celem było naprawiania świata, co było wynikiem przeczytania romansów średniowiecznych.. W tym celu wyrusza ze swym giermkiem Sancho Pansą w podróż, podczas których stacza wiele walk z „ogromnymi potworami”, jakim były na przykład wiatraki. Don Kichote jest symbolem ludzi broniąch swoich racji, często nie rozumianym przez innych.

„Tu leży rycerz, co walczył bez trwogi i żył bez skazy” – słowa J.U. Niemcewicza są charakterystyką średniowiecznych rycerzy, których niestety nie odnajduję w dzisiejszych czasach. Myślę, że nie ma już prawdziwych rycerzy, do końca broniących swych ideałów. Wielu z nas ponad to stawia pogoń za pieniędzmi i dążenie do sukcesu.

Bardzo mało jest na świecie ludzi szlachetnych i honorowych, każdy zbiega o to, aby jemu żyło się dobrze, nieważni są inni. Są też i tacy, którzy dla osiągnięcia celu potrafią nawet „niszczyć” drugiego, często niewinnego człowieka.

Rycerze dla króla i ojczyzny skłonni byli poświęcić wszystko, jednak dziś mało jest patriotów, którzy z własnej woli broniliby swojego kraju do ostatniej kropli krwi.

Każda kobieta chciałaby spotkać na swojej drodze rycerza, który kochałby ją ponad wszystko i dla niej poświęciłby się bez reszty. Aczkolwiek wizerunek średniowiecznego rycerza poszedł już chyba w zapomnienie. Co prawda istnieją jeszcze kochający mężczyźni, skorzy do poświęceń. Jednak miłość przysłania pogoń za karierą.

W gronie rycerskim obowiązywał szacunek dla każdego, szczególnie dla dam. Teraz kobiety traktowane są na równi z mężczyznami, ale myślę, że nie powinno się zapominać o zasadach szarmanckiego zachowania, ponieważ każda kobieta pragnie być traktowana, jak dama.

Rycerz zawsze był i będzie wzorem do naśladowania. Sądzę, że różnice między człowiekiem z XXI wieku, a rycerzem z XV są ogromne, a także postawa człowieka szlachetnego, odważnego i do końca walczącego w słusznej sprawie już się obecnie zaciera, jednak nie pozwólmy, aby zanikła na zawsze.