Leasing stanowi formę finansowania inwestycji, polegającą na uzyskaniu środków inwestycyjnych w zamian za ustalony czynsz (raty leasingowe), bez konieczności ich bezpośredniego zakupu.
definicja umowy
Umowa leasingu do niedawna była regulowana tylko częściowo przepisami ustaw podatkowych oraz celnych. Zasady tej umowy, jej warunki itp. kształtowały się więc pod wpływem praktyki. Stan ten uległ zmianie. Od dnia 9.12.2000r. obowiązują przepisy kodeksu cywilnego odnoszące się do umowy leasingowej. Kodeks inaczej nazywa strony umowy leasingu. Leasingodawca to finansujący, zaś leasingobiorca - korzystający. Przez zawarcie umowy leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony. Korzystający zobowiązuje się natomiast zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Definicja leasingu z kodeksu cywilnego jest równoznaczna z pojęciem leasingu finansowanego. Umowa leasingu musi być zawarta na piśmie, gdyż inaczej będzie nieważna.
Cechy charakterystyczne leasingu
- finansującym może być tylko podmiot gospodarczy, gdyż kodeks wyraźnie stwierdza, że leasing jest umową zawieraną w zakresie działalności przedsiębiorstwa prowadzonego przez finansującego. Do tej pory w praktyce było tak samo; leasingodawcami były specjalistyczne firmy.
- finansujący, który zawiera z klientem umowę leasingu, zobowiązuje się jednocześnie do nabycia rzeczy, którą klient chce otrzymać. Finansujący zawiera więc dwie umowy: jedną z leasingobiorcą, a drugą z producentem czy sprzedawcą rzeczy, która ma być oddana w leasing. Jeśli więc leasingobiorca chce otrzymać np. komputer, leasingodawca musi go najpierw kupić od sprzedawcy komputerów. O tym, u kogo dana rzecz będzie zakupiona i na jakich warunkach decydują wspólnie strony umowy leasingu. Ponieważ korzystający w umowie leasingu wyraża zgodę na osobę zbywcy rzeczy oraz na treść umowy, jaką ze zbywcą zawrze leasingodawca, wybór sprzedawcy nie będzie przypadkowy. Ma to na celu ochronę interesów leasingobiorcy i uniknięcie ewentualnych niekorzystnych skutków związanych z nabyciem nieodpowiedniej rzeczy przez finansującego.
- do obowiązków finansującego należy również oddanie przedmiotu leasingu korzystającemu, czyli leasingobiorcy, do korzystania na czas oznaczony. Korzystanie, stosownie do umowy stron oraz rodzaju leasingowanej rzeczy, może polegać na używaniu lub na używaniu połączonym z pobieraniem pożytków. "Zwykłe" używanie polega na używaniu rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem z czym łączy się również jej posiadanie. Natomiast pobieranie pożytków oznacza pobieranie wszelkich dochodów, które rzecz przynosi. Mogą one powstać np. w sytuacji, gdy leasingobiorca odda rzecz do używania osobie trzeciej i będzie pobierał z tego tytułu określone wynagrodzenie. Należy jednak pamiętać o tym, że leasingobiorca może oddać rzecz osobie trzeciej tylko wówczas, gdy wyrazi na to zgodę leasingodawca.
- korzystający jest obowiązany do zapłaty wynagrodzenia pieniężnego w uzgodnionych ratach. Oznacza to, że za wzięty w leasing przedmiot korzystający ponosi opłaty w pieniądzu, a nie może uiszczać rat w naturze. Cechą charakterystyczną leasingu jest także to, że odpłatność za rzecz jest rozłożona na raty. Muszą one być tak skalkulowane, by całość wynagrodzenia należnego firmie leasingowej była co najmniej równa cenie, jaką firma ta zapłaciła za kupno danej rzeczy.
- strony leasingu mogą także wprowadzić do umowy dodatkowe postanowienia. Dotyczyć one mogą np. tzw. opcji zakupu przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy.
- umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie, pod rygorem nieważności. Rygor ten jest związany z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa obrotu oraz jawności umowy leasingu dla osób trzecich i zabezpieczenia ich interesów.
- nie ma także przeszkód, by strony zawierały umowę leasingu zwrotnego. Charakteryzuje się on tym, że zbywcą przedmiotu leasingu jest ta sama osoba, która zamierza być leasingobiorcą. W takiej sytuacji finansujący najpierw nabywa rzecz od korzystającego, a następnie - na podstawie umowy leasingu - oddaje mu ją do używania.
- prawo własności rzeczy będącej przedmiotem leasingu pozostaje zawsze przy leasingodawcy, przez cały czas trwania umowy; można także zawierać umowy leasingu z tzw. opcją zakupu, co oznacza, że po zakończeniu umowy leasingobiorca może rzecz wykupić, stając się tym samym jej właścicielem;
- czas trwania umowy leasingu jest zawsze dokładnie określony;
- leasingodawca nie może odebrać przedmiotu leasingu w trakcie trwania umowy, chyba, że leasingobiorca nie wywiązuje się z przyjętych obowiązków.
obowiązki i uprawnienia leasingodawcy
Finansujący powinien wydać korzystającemu rzecz będącą przedmiotem leasingu w takim stanie, w jakim znajdowała się ona w chwili wydania finansującemu przez zbywcę. Oznacza to, że rzecz taka nie może być gorszej jakości niż była w chwili, gdy sprzedawca przedmiotu leasingu wydał ją finansującemu. Ma to istotne znaczenie zwłaszcza w sytuacji, gdy między odebraniem rzeczy od zbywcy a wydaniem jej leasingobiorcy zachodzi różnica czasu. Finansujący nie ponosi jednak względem leasingobiorcy odpowiedzialności za to, czy leasingowany przedmiot będzie przydatny do umówionego użytku, a więc np. czy maszyna będzie działać i czy da się ją wykorzystać zgodnie z jej przeznaczeniem. Taką odpowiedzialność będzie bowiem ponosił zbywca rzeczy. Jednocześnie z wydaniem rzeczy finansujący powinien wydać korzystającemu odpis umowy, jaką zawarł ze zbywcą rzeczy. Powinien także dołączyć odpisy innych posiadanych dokumentów dotyczących tej umowy. Warunek ten dotyczy w szczególności dokumentu gwarancyjnego co do jakości rzeczy, otrzymanego od zbywcy rzeczy lub jej producenta. Obciążenie finansującego obowiązkiem wydania korzystającemu dokumentacji dotyczącej umowy ze zbywcą ma duże znaczenie dla korzystającego, gdyż zgodnie z przepisami kodeksu nabywa on niektóre uprawnienia przysługujące finansującemu względem zbywcy rzeczy (zobacz: Obowiązki i uprawnienia korzystającego). Finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za wady rzeczy, chyba, że wady te powstały na skutek okoliczności, za które finansujący ponosi odpowiedzialność. Jeśli strony umowy leasingu postanowią inaczej, przyjmując mniej korzystne dla korzystającego warunki, to postanowienia takie będą nieważne. Bez zgody finansującego korzystający nie może czynić w leasingowanej rzeczy zmian, chyba, że wynikają one z przeznaczenia rzeczy. W związku z tym, jeśli mimo wcześniejszego upomnienia na piśmie korzystający nie usunie zmian w rzeczy, których dokonał z naruszeniem tego zakazu, finansujący może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym, chyba, że strony uzgodniły termin wypowiedzenia.
Obowiązki i uprawnienia leasingobiorcy.
Podstawowym obowiązkiem leasingobiorcy jest zapłata wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy w ustalonych ratach. Zakres tego obowiązku jest szeroki. Jeśli bowiem dojdzie do zawarcia umowy leasingu, a rzecz nie zostanie kupującemu wydana w ustalonym terminie na skutek okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność, to i tak umówione terminy płatności rat pozostają nie zmienione. Oznacza to, że jeśli korzystający nie odebrał rzeczy w ustalonym terminie, gdyż np. nie dysponował samochodem, aby ją przetransportować, to nie może żądać, aby z tego powodu zostały zmienione terminy płatności rat. Może się więc zdarzyć, że korzystający jeszcze nie zdąży odebrać rzeczy, a już musi zapłacić czynsz leasingowy. Z obowiązkiem tym łączy się obowiązek korzystającego polegający na terminowym opłacaniu wszystkich rat leasingowych. Jeśli korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty, finansujący powinien wyznaczyć mu na piśmie odpowiedni termin dodatkowy do zapłacenia zaległości. W piśmie tym finansujący może jednocześnie zagrozić, że po bezskutecznym upływie dodatkowego terminu może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym. Jeśli w umowie leasingu strony zawrą postanowienia mniej korzystne dla leasingobiorcy, to takie postanowienia będą nieważne. Od chwili wydania rzeczy korzystający ponosi ryzyko jej przypadkowej utraty. Jeśli przy tym utrata rzeczy nastąpiła z powodu okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności, to umowa leasingu wygasa. W takim przypadku finansujący może żądać od leasingobiorcy natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a nie zapłaconych rat, a także naprawienia szkody. Należne raty powinny być jednak pomniejszone o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu oraz z tytułu ubezpieczenia rzeczy.
Koszty związane z ubezpieczeniem rzeczy w umowach leasingu ponosi z reguły korzystający. W czasie trwania umowy korzystający jest obowiązany utrzymywać rzecz w należytym stanie. Jego obowiązki w tym względzie sprowadzają się w szczególności do konserwacji i napraw niezbędnych dla zachowania rzeczy w stanie nie pogorszonym. Korzystający jest także zobowiązany do ponoszenia ciężarów związanych z własnością lub posiadaniem rzeczy.
Rzecz wzięta w leasing może okazać się wadliwa. Korzystający może wówczas korzystać z uprawnień z tytułu wad rzeczy, czyli rękojmi oraz gwarancji jakości, ale nie będzie mógł skorzystać z uprawnienia do odstąpienia od umowy. Jeśli wady rzeczy są istotne na tyle, że nie dadzą się usunąć lub też rzecz była już bez skutku naprawiana lub wymieniana, korzystający może żądać od finansującego, aby odstąpił od umowy ze zbywcą. W takim przypadku umowa leasingu wygasa, a finansujący może żądać od korzystającego takich samych korzyści jak wówczas, gdy dochodzi do wygaśnięcia umowy leasingu z powodu utraty przedmiotu leasingu. Korzystający powinien używać rzeczy i pobierać jej pożytki w sposób określony w umowie leasingu. Jeśli strony tego nie ustaliły, to leasingobiorca powinien korzystać z rzeczy w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy. Oznacza to, że zakres i możliwość korzystania z rzeczy jest określony rodzajem tej rzeczy. Przez cały czas trwania umowy leasingu finansujący pozostaje właścicielem przedmiotu leasingu. Może on więc rozporządzać nim bez przeszkód, np. przez sprzedaż. W takim przypadku następuje zmiana po stronie finansującego: na jego miejsce w umowie leasingu wchodzi nabywca rzeczy. Ze względu na to, że zmiana taka ma istotne znaczenie dla korzystającego, musi on wiedzieć np. o tym, komu ma płacić raty leasingowe, finansujący powinien zawiadomić leasingobiorcę o zbyciu rzeczy.
Sposoby zakończenia umowy
1. Upływ terminu umowy.
Umowa leasingu zawsze jest umową terminową, zawieraną na oznaczony czas. Rozwiązuje się więc wraz z upływem określonego przez strony terminu; wówczas bowiem dochodzi do osiągnięcia zamierzonego przez strony celu.
2. Wygaśnięcie umowy leasingowej.
Do wcześniejszego terminu zakończenia umowy może dojść na skutek jej wygaśnięcia. Będzie tak wówczas, gdy po wydaniu rzeczy korzystającemu została ona utracona na skutek okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności. Mogą to być przypadki, kiedy np. wzięty w leasing samochód został doszczętnie rozbity przez korzystającego. Finansujący nie ponosi w tym zakresie żadnej odpowiedzialności, jednak sama umowa leasingu nie może dłużej trwać, bo nie ma już faktycznie jej przedmiotu. W takim przypadku finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie, a pozostałych do zapłacenia rat. Należność ta powinna być jednak pomniejszona o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek zapłaty rat przed terminem oraz z tytułu ubezpieczenia rzeczy. Finansujący może również żądać odszkodowania, ale w takim wypadku musi wykazać istnienie szkody, którą poniósł na skutek przedwczesnego zakończenia umowy. Umowa leasingu może również wygasnąć w przypadku, gdy finansujący - na żądanie korzystającego - odstępuje od umowy ze zbywcą. W takiej bowiem sytuacji także brak przedmiotu leasingu - nie z powodu jego utraty, ale jego wad, które uniemożliwiły używanie go zgodnie z przeznaczeniem. Finansujący ma wówczas względem korzystającego uprawnienia polegające na możliwości żądania natychmiastowej zapłaty wszystkich przewidzianych w umowie, a nie zapłaconych rat. Należność ta powinna być pomniejszona o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek zapłaty rat przed terminem oraz z powodu wygaśnięcia zarówno umowy leasingowej jak i umowy ze zbywcą. Finansujący nie może jednak domagać od leasingobiorcy naprawienia szkody z powodu wygaśnięcia umowy leasingu. W tym przypadku bowiem skutek taki został spowodowany nie działaniem leasingobiorcy, lecz zbywcy, który dostarczył rzecz wadliwą.
3. Rozwiązanie umowy leasingowej.
Leasing może być jednak także zakończony wcześniej, niż określiły to strony, na skutek rozwiązania umowy.
3a. Rozwiązanie umowy przez finansującego.
Finansujący może wypowiedzieć leasing ze skutkiem natychmiastowym, chyba, że strony określiły okres wypowiedzenia, w następujących przypadkach:
- jeśli korzystający, mimo otrzymania pisemnego upomnienia narusza swoje obowiązki co do utrzymywania przedmiotu leasingu w należytym stanie lub też korzysta z niego w sposób sprzeczny z określonym w umowie lub z jego właściwościami i przeznaczeniem,
- jeśli korzystający nie usunie zmian w rzeczy leasingowanej, których dokonał bez zgody finansującego,
- jeśli korzystający bez zgody finansującego oddał przedmiot leasingu do używania osobie trzeciej,
- jeśli korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty i mimo wyznaczenia przez finansującego dodatkowego terminu do uregulowania zaległości nadal rat nie zapłacił.
3a. Rozwiązanie umowy przez finansującego.
Korzystający ma w zakresie możliwości rozwiązania umowy uprawnienia następujące:
- jeśli rzecz leasingowana ma wady ograniczające jej przydatność do umówionego użytku, powstałe na skutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi finansujący, korzystający może żądać odpowiedniego obniżenia rat za czas trwania wad. W takim bowiem przypadku, skoro wady nie obciążają zbywcy rzeczy, odpowiedzialność z tego tytułu ponosi finansujący.
- korzystający może wypowiedzieć umowę bez zachowania terminów wypowiedzenia, jeśli:
w chwili wydania rzeczy, rzecz ta miała wady, które uniemożliwiają przewidziane w umowie używanie jej
jeśli wady takie powstały później, czyli już w trakcie używania przedmiotu leasingu, a finansujący mimo otrzymanego zawiadomienia nie usunął ich w czasie odpowiednim
jeśli wady są tego rodzaju, że nie dadzą się usunąć.
Korzystającemu nie przysługują jednak takie uprawnienia, w sytuacji, gdy w chwili zawarcia umowy wiedział o wadach.
Rodzaje leasingu
Leasing finansowy a operacyjny
W warunkach polskich najczęściej zawierane są dwa rodzaje umów leasingu tj. operacyjny i finansowy (zwany też finansowanym lub kapitałowym).
Ze względu na odmienne sposoby rozliczania leasingu operacyjnego i finansowego podział ten jest podstawowym i najważniejszym podziałem dla przedsiębiorstwa szukającego sposobu na finansowanie inwestycji.
W praktyce obrotu gospodarczego przyjmuje się na ogół, iż leasing operacyjny to taki, przy którym wszystkie płatności mogą być wpisane w koszty prowadzonej działalności gospodarczej, zaś leasing finansowy to ten, przy którym kosztami są jedynie koszty finansowania kredytu. Zaliczenie przedmiotu do składników majątku leasingobiorcy klasyfikuje umowę jako leasing finansowy natomiast gdy przedmiot leasingu zaliczony jest do majątku leasingodawcy wtedy jest to leasing operacyjny.
Leasing operacyjny
Klasyczna umowa leasingu operacyjnego polega na czasowym przekazaniu w użytkowanie dobra inwestycyjnego, przy czym czas ten jest krótszy niż okres gospodarczej używalności rzeczy leasingowanej. Czas trwania leasingu operacyjnego jest krótszy od okresu amortyzacji przedmiotu leasingu, a zatem w czasie trwania okresu leasingu nie następuje pełna spłata ceny nabycia, czy wyprodukowania rzeczy. W związku z tym, przedmiotem leasingu operacyjnego są zazwyczaj dobra, które mogą być używane przez wielu kolejnych użytkowników i których wartość początkowa jest wysoka. Umowy tego typu są więc zawierana z reguły na okres od 3 do 6 lat, z ewentualną możliwością wcześniejszego rozwiązania. Ponadto po wygaśnięciu umowy przedmiot leasingu zwracany jest właścicielowi czyli leasingodawcy. Nie może być zapisu w umowie o wykupie przedmiotu leasingu przez leasingobiorcę po jej zakończeniu. Leasing operacyjny będzie korzystny w sytuacji, gdy leasingobiorcy zależy na jak najmniejszym zaangażowaniu posiadanych wolnych środków finansowych oraz na uniknięciu czasochłonnej i skomplikowanej procedury, z jaką z reguły ma do czynienia w przypadku starań o kredyt bankowy. Zaletą tego typu leasingu jest również i to, że przedsiębiorca może korzystać z określonego dobra przez czas dla niego najdogodniejszy, nie potrzebuje natomiast dokonywać zakupu tego dobra.
Leasing finansowy
W umowie leasingu finansowego mamy do czynienia z odwrotną sytuacją. Przedmiot leasingu zaliczany jest do składników majątku leasingobiorcy, który dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Do kosztów uzyskania przychodu zalicza jedynie część "odsetkową" czynszów leasingowych, a dla leasingodawcy tylko ta część czynszu stanowi przychód. Rata leasingowa jest podzielona na część kapitałową i odsetkową. Część kapitałowa raty, czyli kwota odpowiadająca spłacie wartości przedmiotu leasingu nie jest kosztem dla leasingobiorcy ani przychodem dla leasingodawcy, natomiast część odsetkowa stanowi koszt uzyskania przychodu dla leasingobiorcy. Mówiąc prościej, przedmiot leasingu finansowego w bilansie leasingobiorcy występuje po stronie aktywów, zaś zobowiązania z tytułu umowy leasingu - po stronie pasywów.
Czas trwania leasingu finansowego jest z reguły zbliżony do normalnego okresu zużycia przedmiotu leasingu, co oznacza, że w okresie trwania leasingu przedmiot ten ulega całkowitej amortyzacji i następuje całkowita spłata jego wartości początkowej. Umowy leasingu finansowego są w związku z tym zawierane zawsze na czas oznaczony, zbliżony do czasu gospodarczej używalności przedmiotu leasingu.
W odróżnieniu od leasingu operacyjnego, leasing finansowy zawiera klauzulę o wykupie przedmiotu przez leasingobiorcę na zakończenie umowy.
Leasing bezpośredni a pośredni
Leasing bezpośredni
Leasing bezpośredni obejmuje wszystkie umowy, w których sam producent oddaje wytworzone przez siebie środki produkcji do korzystania, w zamian za zapłatę czynszu. Ten rodzaj leasingu stanowi alternatywę kupna określonych przedmiotów od ich wytwórcy, przy czym producent - jako leasingodawca - zachowuje prawo własności oddanej w używanie maszyny lub urządzenia. W umowie leasingu bezpośredniego mamy zatem do czynienia z dwoma stronami: leasingodawcą, którym jest wytwórca rzeczy, oraz z leasingobiorcą. Dla leasingobiorcy ta forma jest korzystna o tyle, o ile może on wyeliminować pośrednictwo firm leasingowych i uzyskać środki produkcji na lepszych warunkach niż przy udziale pośredników, gdyż wyeliminowany zostaje koszt ewentualnej prowizji firmy leasingowej. Leasingodawca z kolei może drogą leasingu bezpośredniego zapewnić sobie większy zbyt swoich produktów na rynku, jeżeli ma dobrą kondycję finansową, umożliwiającą mu oczekiwanie na pełną spłatę rat leasingowych.
Leasing pośredni
Leasing pośredni charakteryzuje się tym, że uczestniczą w nim co najmniej trzy podmioty. Pomiędzy producentem i użytkownikiem pojawia się pośrednik, w postaci przedsiębiorstwa leasingowego, a więc firmy zajmującej się jedynie wynajmowaniem maszyn i urządzeń, a nie ich jednoczesną produkcją. Funkcje takiego przedsiębiorstwa pełnią często banki, firny ubezpieczeniowe, fundusze lub specjalistyczne firmy traktujące leasing jako podstawową formę działalności. Przy kalkulowaniu opłacalności transakcji dla użytkownika w leasingu pośrednim zawsze trzeba uwzględnić prowizje firmy leasingowej i jeżeli występują, prowizje bankowe. Ten rodzaj leasingu będzie zatem droższą formą kredytowania, często droższą od kredytu bankowego. Korzystanie z tej instytucji stanowi jednak niejednokrotnie jedyny sposób wejścia w użytkowanie kosztownych dóbr inwestycyjnych.
Leasing złotówkowy a dewizowy
Podział na leasing złotówkowy i dewizowy jest związany z obowiązującą w Polsce tzw. zasadą walutowości, która - zgodnie z art.358 par. 1 Kodeksu cywilnego - oznacza, iż zobowiązania pieniężne na terytorium RP mogą być wyrażone tylko w pieniądzu polskim, z wyjątkami gdy chodzi o obrót dewizowy. W związku z powyższym, także raty leasingowe, jako zobowiązanie pieniężne leasingobiorcy, powinny być wyrażone w walucie polskiej.
Zwykle umowy leasingowe w Polsce zobowiązują do zapłaty czynszów leasingowych i innych opłat związanych z umową w polskich złotych - można wtedy mówić o leasingu złotówkowym.
Leasing dewizowy kwotowany w walucie obcej oznacza, iż wysokość poszczególnych rat leasingowych jest przeliczana z waluty obcej na walutę polską według przyjętego przez strony wskaźnika, np. według kursu NBP na dzień wystawienia faktury czy też na dzień płatności.
leasing tenencyjny a zwrotny
Nazwa leasingu tenencyjnego pochodzi od łacińskiego słowa "tenere", czyli trzymać, dzierżyć. W leasingu zwrotnym leasingobiorca jest dostawcą przedmiotu leasingu, natomiast w leasingu tenencyjnym leasingobiorca należy do grupy kapitałowej, w której uczestniczy dostawca, czyli oba te podmioty są ze sobą powiązane.
leasing tenencyjny
Transakcja leasingu tenencyjnego przedstawia się następująco : składa się on z właściwej umowy leasingowej, ponadto zawiera umowę tenencji oraz dodatkowo umowę użytkowania. Przedmiotem tej transakcji mogą być nieruchomości, gdzie zastosowanie leasingu tenencyjnego może być szczególnie korzystne. Przedmiot transakcji tenencyjnej oddaje się do używania za odpłatnością, na zasadach zbliżonych do leasingu zwrotnego. W tym przypadku jednak nie ma potrzeby przenoszenia praw własności na firmę leasingową. Ponadto pozostawia się możliwość korzystania z przedmiotu transakcji innemu niż właściciel podmiotowi. Przedsiębiorstwo leasingowe, pomimo, że nie nabywa własności przedmiotu umowy tenencyjnej, staje się dysponentem możliwie najszerszego prawa rzeczowego. Czynsze leasingowe są kosztem uzyskania przychodów, właściciel rzeczy wciąż może dokonywać odpisów amortyzacyjnych, a leasingodawca kompensuje osiągane przychody kosztami, które musi uiścić właścicielowi rzeczy w związku z transakcją, pozostawiając sobie określoną stopę zysku.
Leasing zwrotny
Istotą transakcji zawieranych tą metodą jest powiązanie umowy leasingu z poprzedzającą ją umową sprzedaży. Leasingobiorca sprzedaje nabyte przez siebie środki inwestycyjne firmie leasingowej, z równoczesnym zastrzeżeniem dla siebie prawa jego dalszego użytkowania na warunkach ustalonych w umowie leasingu. Według tej formuły przedmiotem umowy leasingu jest zamiana prawa własności danego dobra na takie prawo, które pozwoli na korzystanie z niego po cenie, która odzwierciedla jego bieżącą wartość rynkową. "Sale and lease back" pełni wyjątkowo silną funkcję kredytową, bowiem firma, będąc w trudnej sytuacji finansowej może sprzedać własne środki trwałe, powiększając tym samym znacznie swą płynność. Podobny do formy "sale and lease back" jest "supples leasing", w którym dotychczasowy właściciel sprzedaje środki trwałe firmie leasingowej, a następnie przejmuje je od niej w leasing, jednak sam ich nie wykorzystuje, a jedynie przekazuje - w drodze umowy - do korzystania ostatecznemu użytkownikowi.
Leasing lombardowy
Leasing lombardowy może być zarówno odmianą leasingu kapitałowego, jak i operacyjnego. Firma leasingowa stosuje w przypadku umów leasingu lombardowego uproszczoną procedurę i łagodzi wymagania co do niezbędnych dokumentów, jakie klient powinien jej przedstawić wraz z wnioskiem o zawarcie umowy. Firma chcąca sfinansować swoją inwestycję przez leasing lombardowy składa z reguły tylko oświadczenie o nie zaleganiu ze zobowiązaniami podatkowymi, okazuje towarzystwu stosowne dokumenty w postaci umowy spółki, wpisu do ewidencji działalności gospodarczej lub wypisu z rejestru handlowego, ponadto składa zaświadczenie o numerze REGON i NIP. Niezbędna jest także bankowa karta wzorów podpisów. Nie trzeba natomiast okazywać przyszłemu leasingodawcy bilansu, sprawozdania finansowego, księgi przychodów i rozchodów ani zaświadczenia z urzędu skarbowego, czyli dokumentów świadczących o kondycji finansowej niezbędnych przy innych typach leasingu. Leasing lombardowy charakteryzują dwa ograniczenia. Pierwsze z nich ma charakter przedmiotowy: przedmiotem mogą być tu tylko nowe samochody dostawcze lub ciężarowe, na które wartość kredytu nie może przekroczyć 70 000 zł. Drugie ograniczenie wiąże się z koniecznością dokonania pierwszej wpłaty w wysokości 25-45 proc. wartości przedmiotu umowy, co w oczywisty sposób ogranicza krąg potencjalnych leasingobiorców do tych podmiotów, które są w stanie ponieść koszty pierwszej wpłaty w wysokości dochodzącej do połowy ceny zakupu określonego dobra. Pierwsza wpłata stanowi zabezpieczenie umowy leasingowej, a zarazem kompensuje leasingodawcy spadek wartości przedmiotu umowy w przypadku konieczności wcześniejszego zakończenia jej wykonywania. Oferta leasingu lombardowego jest zatem skierowana do tych firm, które mając wystarczające środki finansowe na pokrycie pierwszej raty, chcą jak najszybciej rozpocząć użytkowanie określonego dobra.
Leasing norweski
Z kolei leasingiem norweskim nazywana jest taka umowa, w której wpłata wstępna zbliżona jest do całkowitej wartości przedmiotu leasingu, a comiesięczne raty, jeśli w ogóle występują, to mają symboliczną wysokość (np. 10 zł miesięcznie), w sytuacji, gdy umowa powyższa połączona jest z leasingiem zwrotnym. Leasing ten jest stosowany przede wszystkim w celu "regulacji" płaconych podatków oraz zwiększenia aktywów obrotowych leasingobiorcy.
clifing
Umowa clifingu stanowi odmianę leasingu finansowego, stosowanego przy leasingu samochodów. Przedmiot umowy clifingu, czyli samochód osobowy o określonej wartości, jest w związku z tym zaliczony do majątku leasingobiorcy (użytkownika) .
W ofertach clifingu opłaty wstępne na ogół kształtują się na poziomie 20 - 30 %, w zależności od czasu trwania umowy i są liczone od wartości danego samochodu. Wartość tę stanowi cena jego zakupu netto wraz z 22 % podatkiem VAT. Leasingobiorca pokrywa koszty eksploatacji oraz ubezpieczenia pojazdu, co jest zrozumiałe, gdyż clifing stanowi rodzaj leasingu finansowego, a zatem przedmiot clifingu zaliczany jest do majątku leasingobiorcy i przez niego amortyzowany. Ponadto, z tych samych względów, samochód będący przedmiotem clifingu, staje się własnością leasingobiorcy po spłacie ostatniej raty, za określoną cenę wykupu.
Refling
Istota tradycyjnego leasingu środków trwałych, polega na tym, że po spłacie ostatniej raty leasingobiorca ma z reguły, choć nie zawsze, prawo do wykupu przedmiotu leasingu. Opcja wykupu przedmiotu leasingu jest jednak korzystna tylko w przypadku, gdy przedmiot taki ma stosunkowo długi okres używalności i użyteczności dla leasingobiorcy. Jeśli zaś leasingowane dobro szybko traci swą wartość techniczną czy technologiczną, jego zakup na zakończenie umowy leasingu może się okazać stratą. Za przykład może służyć właśnie sprzęt komputerowy, którego wartość po krótkim czasie znacznie maleje, ponieważ staje się on przestarzały technologicznie. Niektóre firmy leasingowe wprowadziły zatem tzw. leasing "odnawialny". Polega on na tym, że po spłacie ostatniej raty leasingowej stary sprzęt jest odbierany przez leasingodawcę i na jego miejsce klient otrzymuje nowy, w drodze zawarcia nowej umowy. Umowa taka z reguły zawiera korzystniejsze warunki niż pierwsza, a leasingobiorca staje się użytkownikiem nowego sprzętu, bez konieczności szukania nowych dostawców.
Leasing zerowy
Oferta leasingu zerowego opiera się na wprowadzeniu przez firmę leasingową takiej stawki opłat leasingowych za korzystanie z określonego dobra, przy której ich suma za okres korzystania będzie równa z wartością dobra, rozumianą jako cena jego zakupu. A zatem, leasingobiorca biorąc rzecz w leasing zerowy, poniesie takie same koszty, jak przy zakupie za gotówkę.
Adresaci oferty leasingowej
Oferta leasingowa jest skierowana do szerokiego kręgu podmiotów gospodarczych, bez względu na formę prawną, a więc mogą z niego skorzystać:
- osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą podlegającą wpisowi do ewidencji, jak również jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej: spółki jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo - akcyjne;
- podmioty posiadające osobowość prawną tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, stowarzyszenia i inne jednostki organizacyjne prowadzące działalność gospodarczą;
- niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, lekarze rodzinni, lekarze prowadzący praktyki prywatne.
Leasing, ze względu na obowiązujące w Polsce przepisy podatkowe, nie ma sensu dla:
- podmiotów nie płacących podatku VAT,
- podmiotów korzystających ze zryczałtowanych form opodatkowania, czyli rozliczających się w formie ryczałtu ewidencjonowanego i karty podatkowej.
Wymagane dokumenty
W zależności od rodzaju leasingu, firmy leasingowe wprowadzają własne wymagania co do dokumentów koniecznych dla zawarcia umowy leasingowej.
Leasingobiorca z reguły musi przedłożyć:
A) jeśli jest osobą fizyczną:
- zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej;
- ewentualnie - decyzję o nadaniu statusu zakładu pracy chronionej;
- zaświadczenie o numerze statystycznym REGON;
- zaświadczenie o numerze identyfikacji podatkowej NIP.
B) jeśli jest spółką prawa handlowego (tj. spółką jawną, partnerską, komandytową, komandytowo - akcyjną, akcyjną lub z ograniczoną odpowiedzialnością): aktualny wypis z rejestru handlowego lub wypis z Krajowego Rejestru Sądowego, akt notarialny umowy spółki, zaświadczenie o numerze statystycznym REGON, zaświadczenie o numerze identyfikacji podatkowej NIP.
C) jeśli jest spółdzielnią składa takie same zaświadczenia jak spółki handlowe, z tym, że zamiast aktu notarialnego składa statut wraz ze zmianami.
udokumentowane obroty za rok ubiegły i bieżący (PIT lub CIT);
przy dużej wartości przedmiotu leasingu - aktualny bilans finansowy firmy, rachunek wyników za poprzedni rok;
sprawozdanie finansowe - za ostatni okres rozliczeniowy (3-miesiące) - PIT, bądź za cały ostatni rok rozliczeniowy, często wraz z deklaracją podatku dochodowego; konieczne bywa także ich potwierdzenie przez Urząd Skarbowy;
firmy leasingowe mogą wymagać inne szczegółowe dokumenty.
