Geneza powstania Izraela, problem palestyński, wojny arabsko-żydowskie.

Pierwsze osiedla żydowskie powstały w 1885 r.W 1897 roku powstała Światowa Organizacja Syjonistyczna pod przewodnictwem Teodora Herzla, wezwano do odbudowania państwa.
Żydzi chcieli skorzystać z klęski Niemiec i utworzyć tam swoje państwo, co prawda, co ciekawe to właśnie Żydzi wiązali kulturalne przywództwo z Niemcami, wszyscy pod wodzą Maxa Liebermanna popierali cele wojenne państw centralnych (wyjątkiem był Albert Einstein) więc było o swoistym absurdem.
Człowiekiem, który dostrzegł szansę z powodu przegranej Niemiec był Chaim Weizmann (prezes ŚOP), pochodzący ze wschodu (Motoł nad Prypecią). Ten Żyd wyemigrował do Wielkiej Brytanii, gdzie chciał działać na rzecz sprawy syjonizmu. Przed wojną spotykał się z Balfourem, Churchillem, Lloydem Georgem. Wszyscy wymieni politycy stali się zwolennikami syjonizmu. Sojusznikiem w kampanii Weizmanna był Herbert Samuel, wywodzący się z żydowskiego establishmentu (wtedy antysyjonistycznego, praca w Żydowskiej Whitechapel przekonała go do syjonizmu). Ówczesnym antysemitą był premier Asquith. Lloyd Georgie był ówczesnym ministrem skarbu (według samego Asquitha, Lloyd był zwolennikiem koncepcji syjonistycznej ze względu na niechęć do Francuzów. Cytat nr 1.
Przeciwnikiem powstania Izraela był także Lord Kitchener, jednak ten utonął w drodze do Rosji. W grudniu 1916 premierem został Lloyd Goerge, a ministrem spraw zagranicznych Balfour co było biorąc pod uwagę ich pożydowskie nastawienie bardzo korzystne. Lloyd Goerge był walijskim patriotą i Weizmann chciał na tej płaszczyźnie osiągnąć porozumienie, a także na tym, że premier był znawcą Biblii. Bardzo ważne też było przekonanie Balfoura, (propozycje państwa żydowskiego żydowskiego Ugandzie (1904)). W styczniu 1917 wojska brytyjskie rozpoczęły podbój, w tym samym czasie upadło Cesarstwo Rosyjskie, największa przeszkoda dla poparcia Ententy przez Żydów na całym świecie. Rosja była wtedy największym wrogiem żydostwa. Do wojny włączyła się USA, więc sytuacja polityczna była bardzo korzystna, Arabowie jeszcze nie byli zorganizowani, największą opozycję stanowili antysyjonistyczni Żydzi.
Bardzo ważną ówcześnie postacią był Walter Rotschild, syn Lorda Rotshilda (antysyjonisty). Syn był syjonistą, jednakże miał defekt wymowy, ale miał kolekcje 2 mln ciem i motyli, 300 tys. wypchanych ptaków, 200 tys. ptasich jaj, 144 okazy żywych żółwi (w tym 150 letniego żółwia). Opublikował 1,2 tys. artykułów i książek, odkrył 5 tys. gatunków (żyrafa, słoń, rajski ptak, mucha, jeżozwierz – które otrzymały nazwy systematyczne od jego nazwiska (250) ).
Weizmann przedstawił Balfourowi następujący szkic:
- Palestyna powinna być narodową siedzibą Żydów
- nieograniczone prawo imigracji
- wewnętrzna autonomia
Według Chama szkic byłby zaakceptowany, gdyby nie interwencja Montażu (żyda – antysyjonisty, Sekretarz do spraw Indii). Tekst, więc został zmieniony, 2 listopada 1917 wydano deklarację Balfoura: Cytat nr2. Deklaracja była kluczowa dla przyszłości Izraela, i udało się wykorzystać chwilową koniunkturę na świecie. Prawo Żydów do Palestyny miało charakter romantyczny, historyczny, na dodatek pochodziło sprzed wielu wieków. Według kryteriów (etnicznych, rasowych)stosowanych w Układzie Wersalskim nie posiadali właściwie żadnych praw. W momencie wydania Deklaracji w Palestynie mieszkało 600 tys. ludzi, w tym 85-100 tys. Żydów. Jeśli Arabowie zorganizowaliby się w jakikolwiek sposób, Deklaracji by już nie wydano. Rok później Deklaracja byłaby już niemożliwa.
Jerozolimę zajęto w grudniu 1917 roku, przez generała Allenby’ego (pieszo). Oficerowie angielscy byli głównie ustosunkowani proarabsko.
W tamtym regionie istniały już kolonię, założone przez żydów i wspierane przez Montefiore, przez Edmunda de Rotschilda, który zorganizował moszawot – system administracji szkół i opieki zdrowotnej. Rotschild finansował kilka osiedli wykładając 1,7 mln funtów. Całe to prywatne imperium przekazał jednak w 1900 r. Żydowskiemu Towarzystwu Kolonizacyjnemu. Oczywiście budowano również fabryki. W 1909 w rezultacie drugiej Aliji (pierwsza Alija w 1881)założono pełne ogrodów przedmieście Jaffy, które stało się Tel Awiwem. Wtedy również założono pierwszy kibuc. W 1909 roku założono pierwszą organizację samoobrony Szomerin (Strażnicy). Mężem opatrznościowym tych czasów był Żabotyński (odeski Żyd), który wraz z Józefem Trumpeldorze (jednorękim bohaterem wojny rosyjsko-japońskiej) doprowadził do utworzenia Legionu żydowskiego (Zion Mule Korpus, następnie trzy bataliony Fizylierów Królewskich: 38 batalion z East Indu, 39 z ameryki, 40 z samej Palestyny). Legion jednak rozwiązano, Żabotyński utworzył Haganę.
Pojawił się problem arabski, Francuzi popierali arabów (organizacja Al. Fatah – Młodzi Arabowie), lekceważony przez syjonistów.
Ale nie wszyscy Arabowie mieli taki stosunek np. Emir Fajzal z Transjordanii popierał emigrację żydowską, wierząc, że w ten sposób poprawi się standard życia Arabów. Jednak stopniowo Arabowie zaczeli odczuwać wrogość wobec Izraelczyków, Izraelczyków 1920 r. miały miejsce pierwsze ataki na Żydów, wtedy Hagana pierwszy raz interweniowała. Żydów (m.in. Żabotyńskiego) i Arabów (Hadż Amin al.-Husaina, który zbiegł) skazano na wieloletnie kary więzienia. Aby załagodzić sytuację mianowano Samuela wysokim komisarzem, był to człowiek, kiepski na to stanowiska, ponieważ nie potrafił jednoznacznie poprzeć Żydów lub Arabów. Amnestionował on uczestników zamieszek z 1920 r. Postanowiono powołać oficjalnego przywódcę świata arabskiego (ponieważ król Transjordanii nie nadawał się do tego), wymyślono więc tytuł Wielkiego Muftego. Na to stanowisko wybrano szejka Hisama al.-Dina, polityka umiarkowanego. W wyniku zamieszek Wielkim Muftim proklamowano Amina Al.-Husaina, antybrytyjskiego nacjonalistę, który sprzyjał ideom panarabskim i antysemickim. Jego rodzina kierowała polityką Palestyny aż do 1947 r. Mufti prześladował głównie Arabów chętnych do współpracy z Żydami
W roku 1920 oficjalnie w San Remo ogłoszono, że Deklaracja Balfoura jest integralną częścią Traktatu Wersalskiego, było to jedna z niewielu okazji kiedy delegaci żydowscy i arabscy siedzieli przy wspólnym stole. Istniał nie rozwiązywalny konflikt interesów pomiędzy Arabami i Żydami, którzy nie chcieli dualistycznego państwa, ponieważ zaprzeczała temu doktryna syjonistyczna. Do Palestyny zaczęli imigrować Żydzi, co wzbudzało opór Arabów.
Wcześniej uważano, że z imigracją nie będzie problemów, bo wydawało się, że Żydów przybędzie raczej za mało niż za dużo. W Palestynie wybuchały kolejno zamieszki, a Samuel (Żyd) zawiesił imigrację aby rozładować atmosferę (m.in. zawrócono 3 statki z ludźmi, którzy uciekli z pogromów). Następca Samuela został Lord Plumer, narzucono prawo i porządek. Jednak Żydzi nie potrafili zwiększyć istotnie imigracji, ponieważ Weizmann raczej skłaniał się ku kulturalnemu kulturalnemu, gospodarczemu wzmocnieniu Żydów. Jednak byli i inni przywódcy, którzy posiadali odmienne wartości – Ben Gurion, zwolennik socjalizmu (pochodził z Płońska), jednak dla niego to Biblia , A nie „Kapitał” była wyznacznikiem mądrości. Ben Gurion już w wieku 14 lat kierował młodzieżową organizacją syjonistyczną, mając 17 lat był członkiem organizacji robotniczej Poale Zion. W wieku 20 lat stał się osadnikiem. Służył w Legionie Żydowskim, przebywał i kierował migracją przez pewien czas w NY jako szef He-Chaluc. Wierzył on w 3 zasady, którymi kierował się przez całe życie
: osadnictwo w Izraelu jest najważniejsze, rozwój według sytemu socjalistycznego, język hebrajski. W 1930 roku utworzył Mapai, partia pracy. Bardzo trwały okazał się syjonistyczny ruch związkowy – Histadrut (1921), agencja osadnicza, promotor wszelkich przedsięwzięć finansowych. Przeciwnikiem Mapai była religijna Mizrachi, który co interesująca przyciągała najbardziej kapitalistyczną grupę osadników. Churchill, prosyjonista, w 1922 zniósł zakaz imigracji, jednak w swej „Białej Księdze” stwierdził, że tereny te muszą być odpowiednio przygotowane, w praktyce oznaczało to, że Żyd musiał mieć 2500 dolarów. Kabotyński był zwolennikiem gwałtownej imigracji i w tej kwestii sprzeciwiał się Weizmannowi i Brytyjczykom. W 1925 założył Unię Syjonistów-Rewizjonistów, w celu sprowadzenia jak największej ilości imigrantów. Przyciągnął on wielu naśladowców w Europie – Betar w Polsce, założone przez Menachima Begina, organizacja paramilitarna. W latach dwudziestych imigracja nie była duża, z uwagi na prosperity i niepewną sytuację w Palestynie. Mimo wszystko imigracja podwoiła się do 160 tys.. W zasadzie imigrantów netto przybywało około 8 tys. Żydzi nie skorzystali z tej jedynej szansy swobodnej emigracji, później w miarę jak sytuacja się dla nich pogarszała piętrzyły się przeszkody. Minister kolonii Lord Passfield był niechętny syjonizmowi, jego „Biała Księga” z 1930 roku była pierwszym w brytyjskich dokumentach znakiem antysyjonizmu. Żona Passfielda Beatrice Webb powiedziała cytat nr3. W następnych latach imigracja gwałtownie rosła dochodząc do 62 tys. w 1934 r. W 1937 Brytyjczycy chcieli podzielić obszar na 3 cześci: państwo arabskie, żydowskie, mandat brytyjski. W 1938 w Kairze zobowiązano się wszystkich państw arabskich do niedopuszczenia do utworzenia Erec Izrael. Z powodu rozłamu w środowisku syjonistycznym pomiędzy Mapai, *Rewizjonistami, Mizrachi* – doszło do wyłamania się z Hagany Irgunu (Irgun Cwai Leumi (Narodowa Organizacja Wojskowa)). Rewizjoniści oskarżali Mapai o zdradę sprawy żydowskiej, a rewizjonistów uważano za „faszystów”. Ben Gurion nazwał Kabotyńskiego „Władimir Hitler”. 16 czerwca 1933 r. zamordowano Chaima Arlosoroffa, głowę Wydziału Politycznego Agencji Żydowskiej (podobno przez rewizjonistów). Stało się to kością niezgody.
Wielu Żydów m.in. Albert Einstein traktowało Izrael jako Utopię, większość chciała ugody z Arabami i pokoju. Zdecydowanym zwolennikiem walki był Żabotyński.
W latach wojny Żydzi pragnęli uciekać do Palestyny jednak władze brytyjskie nie były zbyt temu chętne, z uwagi na ropę naftową Arabów. Sytuacje spotęgował tzw. Program Biltmore, przyjęty na konferencji Amerykańskiej Organizacji Syjonistycznej (American Zionist Emergency Council) w hotelu „Biltmore” w Nowym Jorku w maju 1942 r., który zakładał między innymi utworzenie państwa obejmującego całą Palestynę, i nieograniczoną imigrację żydowską do Ziemi Izraela. Program ten był zdecydowanie antybrtyjski, stał się podstawą syjonizmu.
USA coraz wyraźniej przejawiały zainteresowanie tym regionem, rozumując, że może on mieć w przyszłości kluczowe znaczenie dla ich globalnej polityki.
Holocaust był głównym czynnikiem sprawczym utworzenia państwa Izrael. Żydzi chcieli mieć swój azyl, aby nigdy Holocaust się nie powtórzył. Hitler był skłonny ekspediować Żydó do Palestyny, ponieważ wtedy problem znikał. Żydzi również mieli bardzo trudną sytuację z Anglią, ponieważ jej ówczesna polityka była antysyjonistyczna. Po wygranej pod El Amein Brytyjczycy bardzo niechętnie patrzyli na wszelkie żydowskie jednostki wojskowe. We wrześniu 1944 powstał Legion Żydowski, dzięki osobistej interwencji Churchilla. W sile 25 tys. ludzi. Doświadczenie tej jednostki okazało się bardzo przydatne w przyszłości.
Brytyjczycy uważali pola naftowe za bardzo ważne, także przyjacielskie stosunki z Arabami, toteż na wszelkie sposoby utrudniali emigrację. W listopadzie 1940 roku Hagana zatopiła statek z uchodźcami zmierzający do Mauritius Patrii (zgineło 250). W lutym 1942 zawrócono Strumę statek z Rumuni, który później zatonął. W momencie zakończenia wojny w Europie znajdowało się 250 tys. Żydów, których Brytyjczycy nie chcieli wpuścić. Nawet zmiana rządu na Partię Pracy, zasadniczo prosyjonistyczną niewiele zmienił. Żydzi pragnęli usunąć Brytyjczyków przez terror, którego głównym zwolennikiem był Menachem Begin (organizator Betaru). Dostał się on do niewoli sowieckiej, uciekł wraz z Armią Andersa by w 1943 przejąć Irgun.
Wiązano nadzieję z powołaną w listopadzie 1945 r. Anglo-Amerykańską Komisję Badawczą (Anglo-American Committee of Inquiry), której raport z kwietnia 1946 r. zalecał m.in. niezwłoczne wpuszczenie do Palestyny 100 tyś. Żydów z Europy, ale się to nie udało z powodu sprzeciwu brytyjskiego. Wielka Brytania, w obawie o swe pozycje i stosunki z Arabmi, w tym także dostęp do bogatych złóż ropy naftowej, próbowali wszelkimi sposobami zapobiec dodatkowych, ponad ustalone limity imigrantów.
Wśród Żydów rozpowszechnione były 3 sposoby myślenia: Weizmann wierzył w dobre intencje Brytyjczykó, Ben Gurion chciał najpierw wygrać wojnę. Istniał też ekstremistyczny odłam Irgunu zwany Grupą Sterna (Lohamei Herut Izrael ( Bojownicy o Wolność Izraela, znana także jako Lehi) od nazwiska Abrahama Sterna, który zginął w 1942 roku. Ale jego naśladowcy pod przewodem Icchaka Szamota, Nathana Jedlin-Mora prowadzili szeroko zakrojoną akcję przeciwko Anglikom.
Menachem Regin poszedł 3 drogą, Haganę uważał za zbyt uległą, Grupę Sterna za organizację okrutną i mściwą. Za wroga uważał nie Wielką Brytanię ale jej administrację w Palestynie. Chciał ją upokorzyć. Miał 600 aktywistów.
Stosunki panujące pomiędzy tymi grupami nie było przyjacielskie, w listopadzie 1944 Grupa Sterna zabiła lorda Majone, ministra do spraw Bliskiego Wschodu. Hagana wypowiedziała wojnę Irgunowi, schwytała część członków a Brytyjczykom przedstawiła listę 700 osób związanych z Irgunem. Begin uciekł, jednak nie chciał walki z Haganą, ponieważ wiedział, że Hagana przyłączy się do niego. 1 października 1945 Ben Gurion wydał rozkaz walki przeciwko Anglikom, otworzono Zjednoczony Żydowski Ruch Oporu. Hagana atakowała tylko i wyłącznie obiekty wojskowe. Grupa Sterna cele ludzkie (np. zabójstwo 6 spadochroniarzy we śnie). Begin odrzucał etykietę terrorysty, nie bał się jednak ryzyka. W czerwcu 1946 Brytyjczycy przejęli Agencję Żydowską, aresztowano prawie 3 tys. ludzi. Chciano zmienić kierownictwo na bardziej umiarkowane, nie udało się ponieważ aresztowania tylko wzmocniły Irgun.
22 lipca 1946 odbył się zamach w Hotelu Króla Dawida., 700 funtowy ładunek, o zamachu miała uprzedzić uczennica. Zginęło 41 Arabów, 26 Brytyjczyków, 17 Żydów i 5 ludzi innych narodowości. Żydowski establishment zdecydowanie skrytykował zamach. Begin żałował tylko śmierci Żydów. 14 lutego sprawe przekazano na rzecz ONZ.
Begin chciał dalszej walki z Brytyjczykami zgodnie z zasadą „ząb za ząb, oko za oko”, kiedy powieszono 3 ludzi z Irgunu (oskarżonych o atak na więzienie-fortecę Akrę), Gidi Paglin (dowódca Irgunu) wysadził w powietrze 2 sierżantów (Martina i Paice’a, 35 lat później okazało się, że Paice był synem żydówki). Agencja Żydowska zdecydowanie potępiła to działanie. Wydarzenie to spowodowało zamieszki w Anglii, m.in. spalono synagoge w Derby (po raz pierwszy od XIII w.). Brytyjczycy postanowili się wycofać, co niosło duże ryzyko zdmuchnięcia sił żydowskich przez Arabów.
Bardzo ważne było stanowisko 2 mocarstw Ameryki i Rosji.
Okolicznością sprzyjającą była śmierć Roosvelta (12 kwiecień 1945), w ostatnich tygodniach życia stał się antysyjonistą. Harry Truman udzielił Izraelowi poparcia, ponieważ liczył na głosy żydowskie. Kiedy Wielka Brytania przekazała 14 lutego 1947 sprawę Palestyny do ONZ. Zwołana w tym celu nadzwyczajna sesja Zgromadzenia Ogólnego ONZ wyłoniła Specjalną Komisję do spraw Palestyny (UNSCOP), która miała 2 koncepcje. 1. projekt mniejszościowy : dwunarodowe państwo federacyjne, 2. projekt większościowy: podział Palestyny na 2 państwa złączone unią gospodarczą. W rezultacie 29 listopada 1947 r. przy wybitnym zaangażowaniu USA, przyjęto rezolucję o podziale Palestyny na dwa państwa : żydowskie z terytorium 14 477 km2 (56% terytorium) z 905 tys. Mieszkańców ( w tym 407 tys. Arabów, czyli 45%) oraz arabskie o obszarze 11 655 km2 (42%) z 735 tys. (w tym 10 tys. Żydów). Jerozolima i betlejem miały uzyskać status międzynarodowy pod nadzorem ONZ.
Co ciekawe Anglicy i Amerykanie byli raczej przeciwko powstaniu Izraela, uznając to państwo za zagrożenie dla własnych interesów, szczególnie koncerny naftowe (Cal-Tex). Głównym założycielem i człowiek, który wspierał Izrael był Stalin, uważał on że stanie się ono jako państwo socjalistyczne ostoją wpływów ZSSR, a także w nadziei na przyspieszeniu upadku wpływów na Bliskim Wschodzie. W rezultacie cały blok wschodni głosował za utworzeniem państwa Izrael. 14 maja, w piątek, w muzeum w Tel-Awiwie Ben Gurion odczytał MANIFEST NIEPODLEGŁOŚCI. CYTAT NR 4. Kiedy ogłoszono niepodległość Izraela USA uznały je jako pierwsze (de facto), ZSSR 3 dni później de jure. Mandat brytyjski wygasł o północy 14 maja 1948 r. Kilka godzin wcześniej proklamowano państwo Izrael (Erec Izrael, Ziemia Izrael). Pierwszym prezydentem został Cham Weizmann, a premierem Dawid Ben Gurion. Nowe państwo zasadniczo wpłynęło na zmianę układu sił w tym rejonie, przyczyniając się do zantagonizowania stosunków na Bliskim Wschodzie. Arabowie uważali Izrael za przyczółek świata i kultury europejskiej, a przeciw tej dominacji skierowany był ruch emancypacyjny Arabów. Pozytywny oddźwięk powstania „Erec Izrael” płynął ze świadomości ogromu tragedii żydów. Izrael miał niesamowite szczęście i trafił akurat na sposobny czas, dzięki kampanii terrorystycznej. W 1948 zamordowano Salomona Michoelsa, rosyjskiego aktora, żydowskiego pochodzenia. Wywołało to fale antysemityzmu. ZSSR nie udzielił by już poparcia. USA z uwagi na zbytnie rozhulanie i wyidealizowanie swojej polityki też nie były tak przychylne rok później.
Tego samej nocy rozpoczęły się bombardowania przez egipskie lotnictwo…
Jednak chciałbym teraz omówić sytuacje w państwach arabskich…

PAŃSTWA ARABSKIE

W momencie zakończenia I wojny na Bliskim Wschodzie istniało 6 niezależnych państw. 4 z nich były monarchiami : Egipt, Irak, Arabia Saudyjska, Jemen, a Syria i Liban miały ustrój republikański. W 1946 roku niepodległość uzyskało Królestwo Transjordanii (były emirat pod kontrolą Wielkiej Brytanii. Pozostałe tereny były pod wpływami brytyjskimi jako mandat, kolonia, protektorat (Palestyna, Aden, Oman, szejkanaty nad Zatoką Perską). Jednak największą suwerennością cieszyły się Jemen i Arabia Saudyjska, podczas gdy pozostałe znajdowały się w ścisłym sojuszy z Anglią, Francją (Syria i Liban, gdzie do 1946 roku stacjonowały oddziały francuskie).
II wojna przyczyniła się do wzrostu aktywnośći politycznej i rozwoju świadomości narodowej społeczeństw arabskich. Silne przesłanki do wyrwania się z pod zachodniej dominacji, silny wpływ na wzajemne zbliżenie. Nastąpił gwałtowny wzrost idei panarabskiej, głoszącej hasła odrodzenia narodowego i jedności wszystkich Arabów, którzy powinni stworzyć jedno państwo wbrew sztucznym granicom utworzonym po I wojnie światowej.

Panarabizm. Liga Państw Arabskich.

U genezy powstania panarabizmu legło pojawienie się w połowie XIX stulecia ogólnoarabskiego nacjonalizmu, którego prekursorami byli Dżamal al.-Din al.-Afghani i Abd ar-Rahman al-Kawakibi. Ideologia ta miała oparcie w języku, historii, religii, jedności terytorialno-geograficznej, wspólne pochodzenie etniczne, tradycje, mentalność i interesy. W latach czterdziestych zyskiwał coraz większe znaczenie. Bodźcem swoistym były deklaracje Anthony Edena, z maja 1941 r. i lutego 1943 r., popierające zjednoczeniowe aspiracje Arabów. W rzeczywistości jednak stanowiły one wyraz brytyjskich dążeń do przejęcia kontroli na szybko rozwijającym się ruchem narodowym na Bliskim Wschodzie.
Egipt stawał się powoli rzecznikiem świata arabskiego, w rezultacie Aleksandrii we wrześniu powołano konferencję przygotowawczą. Jej końcowy komunikat ( Protokól Aleksandryjski) stał się podstawą zawartego po późniejszych pertrakcjach Paktu Ligi. Pakt ten ostatecznie podpisało 22 czerwca 1945 r. w Kairze 7 państw: Egipt, Arabia Saudyjska, Irak, Jemen, Liban, Syria, Transjordania. LIGA PAŃSTW ARABSKICH. W późniejszym czasie jej członkami zostały: Libia, Sudan, Maroko, Tunezja, Kuwejt, Algieria, Jemen południowy, Katar, Oman, Bahrajn, Federacja Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Mauretania, Somalia, Dżibuti, Komory, a także OWP (od 1976). Celem miało być zacieśnianie współpracy politycznej, gospodarczej, kulturalnej i społecznej oraz rozstrzyganie sporów pomiędzy sobą. Jednak duże zróżnicowanie polityczno-ustrojowe, odmienność interesów, a także ambicje dynastyczne i personalne hamowały rozwój organizacji. Zanotowano jednak dużo osiągnieć na płaszczyźnie międzynarodowej, niejednokrotnie udawało się wypracować wspólne stanowiska wobec głównych problemów regionu. Najważniejszym aspektem działalności Ligi była konsolidacja akcji przeciwko Izraelowi. Podstawowym znaczeniem było jednak to, że Liga stała się liczącym się rzecznikiem arabskich interesów na arenie międzynarodowej.

Powrót do Izraela…
Azzam Pasza, sekretarz generalny Ligi Arabskiej, obwieścił przez radio „To będzie niszczycielska wojna i prawdziwa rzeź”.Dokonany przez ONZ podział Palestyny spotkał się z sprzeciwem ze strony państw arabskich. Gwałtowną kampanię antyżydowską rozpoczęła Liga Arabska oraz powstały w 1936 r. Wysoki Komitet Arabski, główny ośrodek ruchu narodowego Palestyńczyków.
29 listopada 1947 r. Palestyńczycy przypuścili atak na osiedla żydowskie, niszcząc i mordując. Na początku 1948 roku do walki włączyli się ochotnicy z państw arabskich. W kwietniu rozpoczęła się ofensywa Hagany. Punktem przełomowym była dokonana przez Irgun i Grupę Sterna 9 kwietnia 1948 r. masakra wsi Deir Jassin, która pociągnęła za sobą śmierć 250 ludzi i paniczną ucieczkę Palestyńczyków. W akcji brało 80 ludzi żydowscy Irgunu żydowscy 40 Sternowców. Begin zgodził się na akcję, zastrzegł jednak, że mieszkańcy będą mieć szansę poddania się. Ciężarówka, która miała ich ostrzec wpadła do rowu i nie została użyta. Siły Izraelskie napotkały na bardzo silny opór, więc musiano wezwać regularny pluton. Deir Jassein. Zginęło według różnych szacunków od 93 do 250 ofiar.
Dowódcy żydowscy byli pewni siebie, lecz ich środki były skromne. Do końca 1947 r. Hagana dysponowała 17,6 tys. szybkostrzelnymi karabinami maszynowymi, 2,7 tys. stenami, tys. dział maszynowych – 43 tys. ludzi o róznym poziomie wyszkolenia. Nie posiadali broni pancernej, ciężkich dział i samolotów. Arabowie tymczasem zgromadzili Armię Wyzwolenia, znacznych rozmiarów, lecz o podzielonym dowództwie. Dysponowali też regularnymi siłami państw arabskich: 10 tys. Egipcjan, 7 tys. Syryjczyków, 3 tys. Irakijczyków, 3 tys. Libańczyków, a do tego Arabski Legion Jordanii (4,5 tys.) dowodzonym przez brytyjskich oficerów. Do marca 1948 zginęło 1200 Żydów. Ben Gurion podjął bardzo ryzykowną decyzję o scaleniu enklaw żydowskich i skonsolidowanie jak największego obszaru terytorium przewidzianego w planie ONZ. Posunięcie udało się całkowicie, zajęli Hajfę, Safes, Akrę, Jaffę.15 maja armia arabskie dokonały inwazji, nie odniosła ona żadnych sukcesów z wyjątkiem Arabskiego Legionu Króla Abdullacha pod dowództwem Glubb Paszy ( formacja utworzona w 1921 r. w celu wspierania oddziałów mandatowych) , który odebrał Stare Miasto Jerozolimy. 11 czerwca zawarto rozejm jednomiesięczny : państwa arabskie poważnie wzmocniły swoje siły. Jednak i żydzi nie próżnowali, ponieważ załatwili dostawy sprzętu z Czechosłowacji, a także z Francji (która czyniła to tylko i wyłącznie aby rozeźlić Wlk. Brytanię). Po wznowieniu walk 9 czerwca okazało się, że Izraelczycy panują nad sytuacją – przejęli oni Lyddę i Nazaret, okupowali również spore obszary, których ONZ im nie przyznała. Zawarto 2. rozejm na okres 10 dni. W połowie października Izrael rozpoczął ofensywę w celu przebicia się do osad na pustyni Negew. Zakończyła się ona przejęciem Beerszeby. Pod koniec roku armia izraelska liczyła już 100 tys. dobrze wyszkolonych żołnierzy. Rozpoczęto rokowania prowadzone na Rodos pod auspicjami ONZ rozmowy doprowadziły do rozejmu: z Egiptem 24 lutego 1949 r., Libanem 23 marca, Transjordanią 3 kwietnia, Syrią 20 lipca. Do rokowań nie przystąpił Irak oraz Arabia Saudyjska. W układzie wprowadzono zakaz użycia broni w rozwiązywaniu konfliktu palestyńskiego, wyrzeczono się akcji zbrojnych przeciwko cywilom, wytyczono linię demarkacyjną i strefę zdemilitaryzowaną (rejon Al.-Audża) oraz powołano Komisję Mieszaną ONZ.
W wyniku przeprowadzenia linii demarkacyjnej terytorium Izraela zwiększyło się o 1/3 do 20,7 tys. km2, co stanowiło 77% obszaru całej Palestyny. Pozostała część podzielono na tzw. Zachodni Brzegi Jordanu (Cisjordania) przypadł Transjordanii (wbrew stanowisku państw arabskich, od 1949 r. Haszymidzkie Królestwo Jordanii), zaś skrawek nadmorski Gazy przypadł Egiptowi. Jerozolima została podzielona, a w 1950 roku jej zachodnia część stała się stolicą Izraela. W 1949 wojska izraelskie zajęły miejscowość Umm-Reszresz w pobliżu Akaby. Wybudowano tam port Ejlat.
Wydarzenia przełomu lat 1947-48 przyczyniły się do powstania konfliktu żydowsko-arabskiego, który trwa po dzisiejszy dzień. Zgodnie z danymi ONZ 656 tys. Arabów zamieszkujących Palestynę zbiegło z obszaru zajmowanego przez Izrael. 280 tys. na Zachodni Brzeg Jordanu, 70 tys. do Transjordanii, 100 tys. do Libanu, 4 tys. do Iraku, 75 tys. do Syrii, 7 tys. do Egiptu, 190 tys. do Strefy Gazy. Przyczyną było panika, załamanie się administracji, najważniejsza była strach przed powtórzeniem się masakry z Deir Jassin. Na terytorium Izraela pozostało 160 tys. Arabów.
W ciągu 4 pierwszych lat przybyło 687 tys. Imigrantów, czyli więcej niż było mieszkańców. W latach 1948-1979 ich liczba przekroczyła 1 726 tys. osób (imigrantów). W 1979 było 3 218 000 , z tego 1,5 mln urodziło się poza granicami kraju : w Maroku – 218 tys, ZSSR – 201 tys., Rumunii – 187 tys., Polsce – 178 tys., Iraku – 105 tys. oraz w Jemenie, Iranie, Niemczech z Austrią, i w Turcji po 50 tys. Silna liczebnie imigracja była wyrazem izraelskiej racji stanu, dążącej do zapewnienia tak krajowi jak i żydom siły i bezpieczeństwa poprzez skoncentrowanie ich na tym terytorium. Przyjmowanie pobratymców było spowodowane tylko i wyłącznie kwestiami politycznymi. Nie należy również zapominać o tym, że Żydzi w krajach arabskich również zmuszani byli opuszczania swoich rodzinnych stron (nierzadko mieszkali tam przez 2500 lat) : 250 tys. z Maroka, 13 tys. z Algierii, 46 tys. z Tunezji, 34 tys. z Libii, 40 tys. z Egiptu, 4000 tys. z Libanu, 4,5 tys. z Syrii, 4 tys. z Edenu, 130 tys. z Iraku, 45 tys. z Jemenu.
Państwa arabskie sprzeciwiały się asymilacji uchodźców, uchodźców także osiedlaniu ich na terenach przez Żydów opuszczonych. Państwa arabskie trzymały rodziny w obozach, gdzie pełniły widomego dowodu „niegodziwości” polityki izraelskiej. Palestyńczycy tacy w krótkim czasie stawali się obywatelami II kategorii, i jako tacy łatwo podawali się manipulacjom ekstremistów, stanowiąc nierzadko zagrożenie dla państw, które ich przyjęły (1960 rok Jordania; Liban). W rezultacie z powodu przyrostu naturalnego ilość uchodźców się zwiększyła.
Żydzi mieli we krwi negocjacje, w przeciwieństwie do Arabów, którzy wszelkie rozejmy traktowali jako chwilowe, a układ ostateczny jawił się im jako rodzaj kapitulacji. Jak to ujęło radio Kair: „Uchodźcy są kamieniem węgielnym walki Arabów przeciw Izraelowi. Uchodźcy są bronią Arabów i arabskiego nacjonalizmu”. Toteż odrzucili w 1950 ONZ-towski plan przesiedleń, nie zgodzili się na żadne rekompensaty ofiarowane przez rząd Izraela.
Żydzi traktowali Izrael jako siedzibę narodową, Ziemię Obiecaną, państwo syjonistyczne. Każdy plan mimo, że był bardzo korzystny dla Arabów był odrzucany przez nich, Żydzi godzili się nawet na najmniej dla nich korzystne. Żydzi starali się zasiedlać tereny nie zajęte przez Arabów, mieli bardzo praktyczne podejście do granic swojego państwa, tylko tyle aby można je było bez problemu bronić. Nie mieli jakiś specjalnych aspiracji do ziem historycznych np. Judei.
Arabowie nie chcieli pójść na żadne ustępstwa, i praktycznie byli cały czas w stanie wojny z Izraelem, ponieważ w czasie rozejmów wysyłali oddziały terrorystyczne. Przez cały czas państwo to walczyło o przetrwanie. 20 lipca 1951 został zamordowany ostatni z umiarkowanych władców arabskich, król Jordanii Abdullach. 23 lipca 1952 junta wojskowa obaliła rządy monarchiczne w Egipcie, doprowadzając do populistycznej dyktatury Gamala Abdula Nassera., w lutym 1953 Stalin zerwał stosunki dyplomatyczne z Izraelem. Począwszy od 1955 roku (egipsko-czechosłowackie porozumienie) ZSSR intensywnie dostarczał nowoczesny sprzęt wojenny. Nasser pragnął zniszczenia Izraela. Egipt uparcie odmawiał korzystania z Kanału Sueskiego izraelskim statkom , od 1956 odmawiał im również dostępu do zatoki Akaba. W kwietniu podpisał pakt wojskowy z Arabią Saudyjską i Jemenem, w lipcu opanował Kanał Sueski, a 25 października utworzył z Syrią i Jordanią wspólne dowództwo wojskowe. Od 1952 szefem sztabu armii został Mosze Dajan.Izrael postanowił uprzedzić uderzenie 29 października , zrzucając spadochroniarzy, celem opanowania Przesmyku Synajskiego. W wyniku działań wojennych Izrael podbił całkowicie Synaj, odebrał Gazę, otwarł drogę morską do zatoki Akaba. Operacja izraelsko-brytyjska-francuska została przerwana na skutek presji opinii publicznej i zabiegów USA. Zawarto układ : Izrael ewakuował wojsko z Synaju, a Egipt nie przystąpi de remilitaryzacji tego terenu. Siły ONZ utworzyły tzw. Kordon sanitarny, umowy te przestrzegane były przez 10 lat. W 1967 r. Nasser demilitaryzował Synaj wprowadzając 100 tys. żołnierzy nakazując siłom ONZ wycofanie się, co te niezwłocznie uczyniły. 22 maja Egipt zablokował ponownie Abakę, 30 maja Król Jordanii Hussaj podpisał układ wojskowy w Kairze, tego samego dnia siły irackie zajęły pozycję w Jordanii. Państwa arabskie dysponowały 390 tys. żołnierzy, a siły izraelskie liczyły 220 tys. rezerwistów i 80 tys. regularnej armii. Siły Izraela podzielone były na 32 brygady: 11 pancernych, 3 zmechanizowane, 16 zmotoryzowanych, 2 powietrzno-desantowe. 5 czerwca Izraelczycy zaatakowali niszcząc prawie całe siły powietrzne Egiptu. Jordania i Syria przyłączyły się do wojny, 7 czerwca Izrael zajął Stare Miasto, później okupował lewy brzeg Jordanu. W ciągu 2 kolejnych dni opanował Wzgórza Golan w Syrii i ustawił pozycje odległe tylko 30 mil od Damaszku. Cała wojna trwała 6 dni, kampania z Egiptem 4 dni rezultacie nazwana została kampanią synajską. W jej wyniku Egipt utracił całe lotnictwo, 7 dywizji (w tym 2 pancerne), 700 czołgów, kilka tys. pojazdów mechanicznych. Kampania na froncie syryjskim trwała 72 h. Straty: Izrael 1750 z., 5,5 tys. r, Egipt 7-10 z., Jordania 6 z,Syria 2 z. W rezultacie tej wojny Izrael po raz pierwszy uzyskał nadające się do obrony granicę (Wzgórze Golan, dostęp do wody, oparcie granic na Jordanie), stolicę, i znaczną część historycznego dziedzictwa. Jego terytorium wynosiło 65 tys.km2. Izraelczycy zawdzięczają swój sukces ciągłej gotowości do wojny, mobilności.
Kraje Arabskie były popierane przez ZSSR, dostarczając broń oraz udzielając kredytów. Ceny sprzętu radzieckiego były o połowę niższe niż amerykańskiego. Kair stał się liderem uzbrojenia, posiadając jako pierwszy myśliwce naddźwiękowe MIG 21, bombowce średniego zasięgu Tu-16, czołgi T-54. Ponadto na terenie Egiptu przebywało 1,3 tys. doradców wojskowych. Pomoc ZSSR miała pomóc w obronie, ale nie w pokonaniu przeciwnika. Dzięki takiemu aksjomatowi ZSSR stawał się niezbędnym sojusznikiem. Konflikt wojny sześciodniowej stał się pretekstem do zerwania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Rosją, a Izraelem.
Stany Zjednoczone popierały Izrael, jednak nie zawsze np. za prezydentury Dwighta Eisenhowera Izrael był traktowany jako zawada w amerykańskiej polityce. Bliski Wschód stał się miejscem ścierania się wpływów dwóch mocarstw.
Następcą Nassera został znacznie groźniejszy polityk Anuar Sadat. Egipt w począł się kolejny raz intensywnie zbroić, od sowietów dostał rakiety S.A.-2,3,6, SS FROG, SS SCUD, samoloty srednie bombowce Tu-16, śmigłowce Mi-16, myśliwce Mig 21, myśliwsko-bombowe Su 7, do tego MIG 21 wraz z radzieckimi pilotami. W lipcu 1972 Sadat ,aby zwiększyć sobie manewr działania wyrzucił wszystkich doradców. ZSSR nie szedł daleko w swojej pomocy dla Egipcjan, ponieważ chciał uniknąć rozdrażnień na lini Waszyngton-Moskwa. Nie chciał też dopuścić do zniszczenia Izraela, ponieważ wtedy jego obecność byłaby już niepotrzebna. Po wojnie 6dniowej doszło do zbliżenia USA-Izrael na gruncie wojskowym, szczególne znaczenie miała doktryna o regionalizacji stosunków globalnych. Choć pierwsze kroki poczynił Lyndon Johnson pozwalając na sprzedaż Phantomów.
Okres pomiędzy wojną 6dniową a Jom Kippur często nazywany jest wojną 6letnią lub na wyniszczenie. Dotyczyło to zwłaszcza starć wzdłuż Kanału Sueskiego.
6 października 1973 Egipt wraz z Syrią z armią 730 tys. + jednostki 40 tys. innych państw (Irak, Jordania, Maroko, Arabia Saudyjska, Tunezja). Dysponowali 3,5 tys. czołgów, 3 t. wozów opancerzonych, 2 tys. dział opancerzonych, 1,8 tys. dział polowych, tys. samolotów, 138 okrętami. Izrael wystawił 400 tys. armię z 1,7 tys. czołgów (Herman, M-48 Patton, AMX, Centurion), 525 samolotami (Plantom F-4, Skyhawk A-4, Miraże III, Mystere, Super Mystere, Barak) i 60-70 okrętów.
Celem Egiptu i Syrii było odebranie Izraelowi wzgórz Golan i odzyskanie kontroli nad kanałem sueskim. Dowódcą sił arabskich został Ahmed Ismail. Działania zbrojne miały toczyć się na 2 frontach: zachodnim – kanał Sueski, wschodnim – wzgórza Golan. Data rozpoczęcia działań nie była przypadkowa ponieważ wtedy wypadał Dzień Pojednania u Żydów, a także ramadan u muzułmanów. Wojskom udało się zaskoczyć armię izraelską, jednak 9 października przeszła ona do kontruderzenia. 22 października Rada Bezpieczeństwa ONZ w rezolucji nr 338 wezwała do zaprzestania walk, jednak Izraelczycy i reszta walczyli dalej, 23 października Armia Izraela dotarła do przedmieści Suezu, w rezolucji nr 341 ONZ utworzyła Doraźne Siły Zbrojne ONZ na Bliskim Wschodzie. W ich skład weszło 7 tys. żołnierzy z Ghany, Indonezji, Kanady, Nepalu, Panamy, Peru, Polski. Z politycznego punktu widzenia skutkiem wojny było wycofanie się Izraela znad kanału sueskiego ale nie było rozstrzygnięcia wojskowego. Często wojna ta nazywana jest wojną elektroniczną z uwagi na nowoczesny sprzęt. Dla społeczeństwa Izraela wojna była szokiem, ponieważ pierwszy raz pokonano armię.
Izrael znalazł się pod silną presją państw Zachodnich i USA, albowiem skupione w OPEC naftowe państwa arabskie podczas konferencji w Kuwejcie (17 październik 1973) podjęły decyzję o podniesieniu cen ropy o 70%, zmiejszeniu eksportu o 5%, i robieniu temu co miesiąc jeśli sytuacja się nie ustabilizuje tzn. aż Izrael nie wycofa się z ziem zajętych w 1967 roku, i przywróci prawa Palestyńczykom. 4 listopada ogłoszono embargo na dostawy ropy do USA i Holandii. Embargo zniesiono w 1974, ale spowodowało 4krotny wzrost cen ropy.
Napięta sytuacja utrzymywała się do listopada 1977 roku, kiedy to Anwar Sadat odwiedził Izrael i wystąpił w Knesecie. Nawiązanie kontaktów było wynikiem wahadłowej koncepcji polityki prowadzonej przez Kissingera i Cartera. Dopiero zwycięstwo Likudu beginowskiego umożliwiło sytuacje w której za cenę ziemi (Synaju z roponośnymi terenami) oferowany był trwały pokój. W czasie konferencji w Camp Dawid (wg Begina KL de luxe), 13dniowej od 5 września do 17. Traktat pokojowy podpisano 26 marca 1979. Podpisanie traktatu wywołała oburzenie wśród państw arabskich, które zawiesiły Egipt w LPA i przeniosły stolicę z Kairu do Bagdadu.

Równocześnie z konfliktami w 1964 odbył się I Palestyński Kongres Narodowy.









W 1950 r. Tel Awiz wydał „Prawo Powrótu”, na mocy którego każdy Żyd mógł osiedlić się tam.
Znaczną rolę w ukształtowaniu Izraela odgrywali żydzi polscy: Cham Weizmann (prezydent), premierzy: Dawid Ben Gurion, Menachem Begin, Golda Meir, Szymon Peres, Icchak Szamir). Przez wiele lat język polski należał do najbardziej rozpowszechnionych.
Ogromne zróżnicowanie kulturowe, cywilizacyjne, językowe, co było wynikiem pochodzenia z różnych stron świata.
Ludność Izraela zasadniczo dzieliła się na 3 grupy: Askenazyjczyków (od słowa Aszkenazy,jak w średniowieczu nazywano Niemcy) – pochodzący ze środkowej i wschodniej Europy (których łączył język jidysz), Sefardyjczyków (od słowa Sfarad, Hiszpania) – potomków Żydów wypędzonych z Hiszpanii i Portugalii w końcu XV wieku, osiadłych na południu Europy, Bliskim Wschodzie, północnej Afryce (język spaniolski (ladino) ), oraz Żydzi Orientalni z Afryki i krajów arabskich. Występowały pomiędzy nimi kontrasty, przodowali Askenazyjczycy, obejmując kierownicze stanowiska. Poważne antagonizmy w państwie. Największe trudności w procesie adaptacyjnym wykazywali Żydzi z ZSSR, oraz kilkunastotysięczna rzesza Żydów etiopskich o czarnym kolorze skóry (sprowadzonych mostem powietrznym z Etiopii, która przeżywała czas zamętu, walk, klęsk głodowych.







Ustrój Izraela
Izrael ustosunkował się jako państwo republikańskie z parlamentarnym systemem rządów i dużym rozdrobnieniem sceny politycznej. Duży wpływ na losy Izraela zaczęła wywierać religia, dzięki której żydzi zachowali tożsamość. Wspomniane rozdrobnienie było przyczyną częstych zmian w składzie koalicji rządzących, które były kruche. Sytuację polityczną komplikowały powtarzające się kłopoty społeczno-gospodarcze oraz niepewna sytuacja polityczna, będąca wyrazem geopolitycznego położenia Izraela.
Do 1977 władzę w kraju sprawowała koalicja z socjaldemokratyczną partią Mapai na czele (od 1968 r. pod nazwą Izraelskiej Partii Pracy – Mai), premierzy Dawid Ben Gurion (1948-1953, 1955-1963, Mosze Szaret, Levi Szkol, Golda Meir (1969-1974), Icchak Rabin, Szymon Peres (1977), później rządy objął Likud (Menachem Regin 1977-1983, Icchak Szamir 1983-84) zaś od 1984 koalicja Mai-Likud z Peresem, Szafirem.
Pierwszym prezydentem został przewodniczący Światowej Organizacji Syjonistycznej Cham Weizmann (1949-1952).