Sądy

Sądy powszechne , podstawowe instytucje sadownictwa powszechnego , sądy rejonowe , są podzielone na wydziały , na przykład cywilny , karny, rodzinny . Prowadzą procesy z dziedziny : * prawa karnego , cywilnego , rodzinnego , na przykład dotyczące demoralizacji nieletnich , alimentów , leczenia osób uzależnionych , od alkoholu lub środków odurzających , * prawa pracy , na przykład o przywrócenie stanowiska pracy , * ubezpieczeń społecznych – na przykład o zasiłek chorobowy , wyrównawczy , opiekuńczy , macierzyński , porodowy , pogrzebowy , rodzinny , świadczenie rehabilitacyjne , odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy , ustalenie niepełnosprawności , świadczenie z funduszu alimentacyjnego , * ksiąg wieczystych i spraw gospodarczych . Każdy ma prawo odwoływać się od wyroku sądu rejonowego do sądu okręgowego . W niektórych procesach , na przykład rozwodowych , o separację , ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa , ochronę praw autorskich , sąd okręgowy jest sądem pierwszej instancji . Od jego wyroków można się odwołać do sądy apelacyjnego . Jako sad drugiej instancji rozpatruje on sprawy z zakresu prawa cywilnego , gospodarczego , rodzinnego i opiekuńczego , karnego , pracy oraz ubezpieczeń społecznych . Sędziów sądów powszechnych , powołuje ich prezydent na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ,. Powierza im na czas nieokreślone obowiązki w sądach rejonowych , okręgowych lub apelacyjnych. Jedną z podstawowych reguł sprawnego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości jest konstytucyjna zasada niezawisłości sędziów. Rozstrzygając sprawy , biorą oni pod uwagę tylko przepisy i orzekają zgodnie ze swoim sumieniem . Sędziowie poszczególnych typów sądów nie są sobie podporządkowani . W związku z tym , na przykład sędzia sądu okręgowego nie może niczego nakazać sędziemu sądu rejonowego . Gwarancję niezawisłości stanowi konstytucja została nieusuwalność sędziego . Do pozbawienia sędziego urzędu , zawieszania w pracy , przeniesienie do innej siedziby lun na inne stanowisko wbrew jego woli może dojść jedynie na mocy orzeczenia sądu i tylko w sytuacjach określonych w ustawie . Dzięki tej regule nie musi on obawiać się utraty zatrudnienia na skutek wydania wyroku sprzecznego z oczekiwanie władz państwowych czy opinii publicznej . Sędziom przysługuje immunitet – nie mogą być pociągani do odpowiedzialności karnej lub pozbawieni wolności bez uprzedniej zgody odpowiedniego sądu . Nie można ich zatrzymać ani aresztować – z wyjątkiem ujęcia na gorącym uczynku albo jeżeli zatrzymanie jest niezbędne dla zapewnienia prawidłowego toku postepowania . Ławnicy -Zgodnie z Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej w sprawowaniu władzy sądowniczej biorą udział również obywatele . Uczestniczą oni jako ławnicy , w rozpatrywaniu spraw przed sadami pierwszej instancji . Skład takiego sądu to zazwyczaj sędzia oraz dwóch ławników . Sędzia społeczny powinien wnosić do procesu sadowego , takie wartości , jak doświadczenie życiowe , znajomość problemów społecznych oraz szacunek dla człowieka .Zgodnie z polskim prawem ławnikiem może zostać osoba , która : * jest obywatelem polskim i korzysta z pełni praw cywilnych oraz obywatelskich , * ma nieskazitelny charakter , * ukończyła 30 lat , ale nie przekroczyła 70 lat , * pracuje , prowadzi działalność gospodarczą lub mieszka w miejscu kandydowania co najmniej od roku , * spełnia wymogi zdrowotne , * ma co najmniej średnie wykształcanie . Ławnikami nie mogą zostać czynni zawodowo prawnicy ( sędziowie , adwokaci , rady prawni , aplikanci ), duchowni , żołnierze , policjanci , funkcjonariusze służby więziennej , radni gmin , powiatów i województw . Prawo zgłaszania kandydatów maja prezesi sądów , grupy 50 obywateli , stowarzyszenia oraz inne organizacje społeczne i zawodowe. Nazwiska należy przedstawić radom gmin do 30 czerwca ostatniego roku kadencji . Partie polityczne nie mogą zgłaszać kandydatów na ławników . wybory sędziów społecznych przeprowadza się w głosowaniu tajnym . Kadencja ławnika trwa cztery lata i jest sprawowana tylko w jednym sądzie . Sędziego społecznego można wyznaczyć do udziału w rozprawach do 12 dni w roku . Liczba dni może zostać zwiększona z ważnych przyczyn przez prezesa sądu . Sądy podstawowa jednostka pomagająca obywatelom rozwiązać ich problemy karne , cywilne i inne.