JAK HICKS TŁUMACZYŁ KEYNESA? – MODEL RÓWNOWAGI IS-LM

HALL (rysunki w załączniku!)

Podstawowe zależności makroekonomiczne
Zmienne endogeniczne Zmienne egzogeniczne
Dochód Y Zakupy rządowe G
Konsumpcja C Podaż pieniądza M Inwestycje I
Eksport netto X
Stopa procentowa R

Zmienna ustalona z góry
Poziom cen P

Zależności między zmiennymi
1. Y = C + I + G + X tożsamość dochodu
2. C = a + b(1 - t)Y funkcja konsumpcji
3. I = e – dR funkcja inwestycji
4. X = g – mY – nR funkcja eksportu netto
5. M = (kY - hR)P popyt na pieniądz





Krzywa IS

- ukazuje ona wszystkie kombinacje stopy procentowej i dochodu, które spełniają tożsamość dochodu, funkcję konsumpcji, inwestycji i eksportu netto; innymi słowy jest to zbiór punktów, w których zachodzi zbilansowanie wydatków
stopa procentowa (%)
PKB (Y)


Nachylenie
- krzywa IS biegnie ku dołowi, ponieważ wyższa stopa procentowa zmniejsza inwestycje i eksport netto, a skutkiem tego jest obniżenie się PKB w wyniku procesu mnożnikowego.

stopa procentowa (%)
PKB(Y)

Przesunięcie
- wzrost wydatków państwa powoduje zwiększenie się PKB poprzez efekt mnożnikowy; skoro PKB wzrasta, krzywa IS przesuwa się w prawo, i na odwrót, w wyniku spadku wydatków państwa krzywa IS przesuwa się w lewo.
Krzywa IS przesuwa się w prawo o :


Krzywa LM

- pokazuje takie wartości stopy procentowej i dochodu, przy których podaż pieniądza jest równa popytowi na pieniądz. Jak pokazano na wykresie krzywa LM wznosi się w górę.

stopa procentowa (%)
PKB(Y)

Nachylenia
- leżeli bank centralny utrzymuje stały poziom pieniądza nominalnego i nie zmienia się poziom cen, to podaż pieniądza realnego jest również stała. Jeżeli podaż pieniądza realnego jest stała, to wzrost stopy procentowej R zmniejszający popyt na pieniądz o hR musi być skompensowany wzrostem Y, który powoduje wzrost popytu na pieniądz o kY. Gdy zatem stopa procentowa R wzrasta, zwiększa się także dochód Y.

stopa procentowa (%)
PKB(Y)

Przesunięcie
- wzrost podaży pieniądza powoduje przesunięcie krzywej LM na prawo, i na odwrót, spadek podaży pieniądza powoduje przesunięcie krzywej LM w lewo.
Krzywa LM przesuwa się na prawo o :


Punkt przecięcia krzywych IS-LM

stopa procentowa (%)
PKB(Y)





Punkt przecięcia się krzywych IS-LM
- wartości stopy procentowej i dochodu przewidywane w makro-modelu występują w punkcie przecięcia się krzywych IS-LM. Dla tych wartości wszystkie pięć równań modelu jest spełnionych. Wzdłuż krzywej IS spełnione są równania popytu konsumpcyjnego, inwestycyjnego, eksportu netto i tożsamość dochodu. Wzdłuż krzywej LM popyt na pieniądz jest równy jego podaży.


Model IS-LM
- krzywa IS pokazuje wszystkie kombinacje stopy procentowej i dochodu, przy których zapewnione jest zbilansowanie wydatków;
- krzywa LM pokazuje wszystkie kombinacje stopy procentowej i dochodu, przy których zapewniona jest równowaga na rynku pieniężnym;
- przy danym poziomie cen wykres IS-LM pokazuje w punkcie przecięcia poziom PKB i stopy procentowej. Jest to jedyna kombinacja Y i R zapewniająca zbilansowanie wydatków i równowagę na rynku pieniężnym;

Polityka pieniężna
Co dzieje się w gospodarce, jeżeli zwiększa się podaż pieniądza?
Natychmiast po takiej operacji podaż pieniądza przewyższa popyt. To z kolei powoduje obniżenie stopy procentowej i wzrost popytu na pieniądz. Niższa stopa procentowa stymuluje inwestycje i eksport netto, a to zwiększa PKB dzięki efektowi mnożnikowemu. Czyli, PKB zwiększa się, a stopa procentowa spada.

Polityka fiskalna
Co dzieje się gdy rząd zwiększa wydatki?
Wzrost popytu ze strony rządu zwiększa PKB poprzez efekt mnożnikowy. Jednakże wzrost PKB zwiększy popyt na pieniądz. Więcej pieniądza będzie potrzebne dla celów transakcyjnych. Ponieważ bank centralny nie zmienia podaży pieniądza, wiemy, że do skompensowania wzrostu popytu na pieniądz, wynikającego ze wzrostu PKB, niezbędny jest wzrost stopy procentowej. Wzrost stopy procentowej zmniejszy popyt inwestycyjny i eksport netto i w ten sposób skompensuje działanie niektórych stymulatorów wzrostu PKB wywołane przez wydatki rządowe. Ujemny efekt kompensujący nazywany jest efektem wypierania.

Polityka skuteczna i mało skuteczna
1. Polityka pieniężna jest skuteczna, jeżeli krzywa IS jest płaska lub krzywa LM stroma. Polityka pieniężna jest mało skuteczna, jeżeli krzywa IS jest stroma lub krzywa LM plaska.
2. Polityka fiskalna jest skuteczna, jeżeli krzywa IS jest stroma lub krzywa LM płaska. Polityka fiskalna jest mało skuteczna, jeżeli krzywa IS jest płaska lub krzywa LM stroma.
3. Przy danych nachyleniach krzywych IS i LM polityka fiskalna jest bardziej efektywna, jeżeli mnożnik wydatków jest duży.




KWELLA

Równanie funkcji IS (investment-saving) :

- wprowadzone do teorii makroekonomii przez J.R. Hicksa, będącej zbiorem wszystkich kombinacji dochodu i stopy procentowej, przy których rynek dóbr i usług znajduje się w równowadze.

Równanie funkcji płynności pieniądza LM (liquid money):
- funkcja LM wyraża wszystkie kombinacje stopy procentowej i dochodu, zapewniające zgodność popytu na pieniądz MD z jego podażą MS, czyli przy których rynek pieniężny znajduje się w równowadze.

Polityka budżetowa
Czynniki wpływające na zmianę położenia krzywej IS:
- obniżka / wzrost stopy podatkowej przesuwa krzywą IS w prawo / w lewo;
- obniżka / wzrost podatków autonomicznych T0 przesuwa IS w prawo / w lewo;
- wzrost / spadek relacji C/S przesuwa IS w prawo / w lewo;
- wzrost / spadek wydatków konsumpcyjnych autonomicznych C0 przesuwa IS w prawo / w lewo;

Efekt Pigou – jest to zjawisko spostrzeżone przez A.C. Pigou, polegające na tym, że poziom cen wpływa nie tylko na krzywą LM, decydując o realnej podaży pieniądza, ale oddziałuje także – poprzez zmiany w poziomie aktywów – na oszczędności, a tym samym na krzywą IS.