Jeżyny.

Należą do tego samego rodzaju co maliny i są do nich podobne, choć różnią się wyraźnie. Jest całe mnóstwo gatunków, odmian, mieszańców i mają też rozmaite nazwy; ostrężyny, ożyny, popielice, ostręgi i inne. Bardzo często spotyka się jeżynę fałdowaną, wyrastającą do 1,5 m wysokości, kolczastą, o owocach czarnych, lśniących, smacznych i wspaniale „pachnących słońcem”. Jeżyny mają witaminy z gruby B, prowitaminę A, witaminę C- wszystkiego po trochu. Zawierają też całe bogactwo składników mineralnych, dużo żelaza i fosforu, sporo potasu, wapnia, magnezu, a także mikroelementy, m.in. miedź, mangan, jod, nikiel, bor, siarkę i inne. Z cukrów mają glukozę i fruktozę, ponadto rozmaite kwasy organiczne, m.in. śladowe ilości kwasu salicylowego. Ponadto owoce jeżyn zawierają trwałe barwniki cenione w przetwórstwie. W wydaniach powojennych klucza do oznaczenia roślin „Rośliny polskie” opisano 63 gatunki jeżyn występujących na terenie naszego kraju, zastrzegając się przy tym, że niektóre pominięto. Śląsk Cieszyński jak i Góry Świętokrzyskie są obszarami, na których można spotkać całe bogactwo gatunków oraz form jeżynowych. Wszystkie jeżyny mają owoce jadalne, ale jednak tylko kilka, i to w swoich rejonach, ma znaczenie gospodarcze. Do takich można zaliczyć, na przykład jeżynę wzniesioną, która dorasta nawet do 3 m wysokości. Jej owoce mają wyraźnie czerwonawy, odcień, a pędy pokryte są drobnymi słabymi, czerwonawobrunatnymi kolcami. Również pospolita jest jeżyna popielica, zwana też sinojagodową, gdyż małe i złożone z nielicznych pestkowców owoce mają barwę popielatoniebieską, wprost siną. Są niezbyt smaczne, kwaśne, choć też nadają się na przetwory. Popielica rośnie zwykle pod prześwietlonym drzewostanem, na obrzeżach lasów przy leśnych drogach, w zaroślach, a nieraz i na polach. Bardzo smacznych owoców dostarcza jeżyna gruczołowa, często spotykana w Karpatach i Sudetach oraz południowo- zachodnich częściach niżu. Jej płonne pędy mają różne wielkości, pokryte miękkimi, szczeciniastymi kolcami, zwykle się płożą. Na nich właśnie i na pędach kwiatonośnych pełno jest gruczołów i szczecinek, od których szypułki i działki kielicha przybierają fioletową lub purpurową barwę. Obok jeżyny gruczołowej można spotkać jeżynę wężową, tez płożącą się, ale łatwą do odróżnienia po kolorze. Jest zielona lub żółtozielona, a owoce ma podobne do gruczołowatej. Jeżyny ostręgi poszukują znawcy i cenią ją, gdyż na owoce najsmaczniejsze z wszystkich jeżyn leśnych. Ale nieczęsto występuje, a w północno-zachodniej części kraju w ogóle nie rośnie. Jest wysokim okazałym krzewem. Jego płonne pędy wyginają się łuskowato, a gdy trafią na glebę, to się zakorzeniają i w ten sposób roślina się rozmnaża. Pędy ma kanciaste, owłosione, zwykle purpurowobrunatne, z kolcami. Kwitnie jak inne jeżyny biało, czasem różowo. Jeżyny nie są tak aromatyczne jak maliny. W ziołolecznictwie stosuje się liście jeżyn jako że mają właściwości ściągające, przeciwzapalne, bakteriobójcze i odkażające. Są zasobne w garbniki, witaminę C i maja sporo związków mineralnych. Owoce jeżyn są odrobine trwalsze od malin. Okres ich zbioru jest dłuższy. Owocują od połowy sierpnia aż do listopada, zależnie od klimatu, gatunku, odmiany czy też środowiska. U nas uprawa jeżyn stała się dość popularna, odkąd wyhodowano jeżyny bezkolcowe, bardzo pienne i o większych niż w lesie owocach. Jednak te jeżyny nie rosną w lasach. Piękne gatunki i odmiany wyhodowano w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, gdzie owoce jeżyn są bardzo wysoko cienione i „modne”, a jadalne o wiele częściej, niż u nas.