Białorusini na Podlasiu

jest tu zbiór wiadomości o BIałorusinach na Podlasiu ( zostaly zebranw z internetu, mozliwe ze czesc z tej strony :)
MNIEJSZOSCI NARODOWE
Bialorusini

Białorusini to mniejszość narodowa, licząca około 200 - 300 tysięcy osób, w większości tradycyjnie mieszkąjacych na terenie województwa podlaskiego.
Należy zaznaczyć, że w województwie podlaskim przedstawiciele społecznosci białoruskiej zasiadają we władzach samorządowych, dysponując większoscia w radach niektórych powiatów i gmin. W trakcie wyborów w 2001 r. organizacje mniejszości białoruskiej poparły obecnych poslów Eugeniusza Czykwina i Aleksandra Czuza oraz senatora Sergiusza Plewe (wszyscy trzej SLD-UP).
Według danych GUS swojego języka ojczystego uczy się, w 39 szkołach publicznych, 8 tys. dzieci i mlodzież należących do mniejszości białoruskiej. Od kilku lat obserwuje się nieznaczną tendencję spadkową, spowodowaną głównie przyczynami demograficznymi.
Zdecydowana większosc przedstawicieli mniejszości białoruskiej należy do Polskiego Autokefalicznego Koscioła Prawosławnego.
Główne organizacje:
· Białoruskie Towarzystwo Społeczno - Kulturalne,
· Związek Białoruski w RP,
· Związek Młodzieży Białoruskiej,
· Białoruskie Stowarzyszenie Literackie "Białowieża",
· Białoruskie Towarzystwo Historyczne,
· Stowarzyszenie Dziennikarzy Białoruskich,
· Białoruskie Zrzeszenie Studentów.
Najważniejsze tytuły prasowe:
· "Niwa" - tygodnik,
· "Czasopis" - miesięcznik,
· "Białoruskie Zeszyty Historyczne" - półrocznik,
Największe imprezy kulturalne:
· Festiwal Białoruskiej Muzyki Młodzieżowej "Basowiszcza",
· Festiwal "Piosenka Białoruska" w Białymstoku,
· Bielska Jesien Bardów,
· Święto Kultury Białoruskiej w Białymstoku,
· Święto "Kupalle" w Bialowieży.

Ponadto należy zauważyć, że istotną rolę w podtrzymywaniu tożsamości narodowej mniejszości (zwłaszcza białoruskiej, ukrainskiej, rosyjskiej i lemkowskiej) odgrywają prasa i organizacje prawosławne, w szczególności:
· miesięcznik "Przegląd Prawosławny",
· Bractwo Prawosławne św. Cyryla i Metodego,
· Młodzieżowe Bractwo Prawosławne.
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>


Bialorusini
Stanowia najliczniejsza mniejszosc na Podlasiu. Glówne skupisko to gmina Bielsk Podlaski, który jest zamieszkaly w 50% przez Bialorusinów, a gmina Orla w 75%, Bardzo duze skupisko jest takze w gminie Bocki. W Bielsku Podlaskim znajduje sie LO z obowiazkowym nauczaniem jezyka bialoruskiego. Bialystok jest waznym osrodkiem kultury bialoruskiej, dzialaja tam rózne stowarzyszenia, kilka stacji radiowych, w których sa prowadzone audycje w jezyku bialoruskim. Do Bialegostoku sciagaja dzialacze opozycyjni a Bialorusi, wlasnie dzieki bialostockim stacjom radiowym moga kontynuowac swoja dzialalnosc z terenu Polski.
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>



MNIEJSZOSCI NARODOWE W POLSCE
W ostatnich latach obserwuje sie w Polsce renesans zainteresowania mniejszosciami narodowymi. Niewatpliwie jest to przejawem swiatowej tendencji odwrotu od spoleczenstwa masowego i wzmacniania sie roli malych spolecznosci, w tym mniejszosci. Wazna kwestia jest okreslenie tozsamosci poszczególnych spolecznosci uznawanych za mniejszosci narodowe.
Kwestia ta budzi istotne kontrowersje. Zauwaza sie, ze spolecznosc zaliczana do mniejszosci narodowych cechuje nagminnie bardzo wysoki stopien adaptacji i asymilacji w rzeczywistosci spoleczno-ekonomicznej i politycznej Polski. Dlatego tez dyskusyjne jest okreslanie spolecznosci mianem mniejszosci narodowych.
Mianem mniejszosci okresla sie najczesciej w Polsce mlodziez akademicka, poszukujaca swych korzeni narodowych oraz pokolenie ludzi starszych, przywiazujace istotna wage do tradycji, obrzedowosci. Pokolenie ludzi w wieku duzej aktywnosci zawodowej swiadomie nie identyfikuje sie z pochodzeniem mniejszosciowym.
Wspólczesnie obserwuje sie zjawisko budzenia swiadomosci pochodzenia mniejszosciowego przez licznych dzialaczy spoleczno-politycznych i kulturalnych. Przypominajac dzieje swych spolecznosci, ich zaslugi cywilizacyjne oraz wklad do kultury polskiej, wskazuja na potrzebe kontynuacji dziela swych przodków, a zarazem tez budza poczucie odrebnosci narodowej jako kategorii dumy, a nie wstydu spolecznego. Podkresla sie przy tym, ze panstwo polskie przychylne jest zyciu spoleczno-kulturalnemu mniejszosci narodowych - wspiera je normatywno-prawnie, organizacyjnie i finansowo.
Zlozona kwestia jest okreslenie wielkosci poszczególnych mniejszosci narodowych. Wynika to z malej precyzji okreslenia „mniejszosc narodowa”. O okresleniu tym decyduje przede wszystkim swiadomosc indywidualna poszczególnych jednostek - czy identyfikuja sie z dana grupa narodowosciowa, czy tez nie. Inne sa w tym wzgledzie szacunki oficjalne (pochodzace ze spisów ludnosci), inne sa struktur organizacyjnych poszczególnych mniejszosci, inne tez dzialaczy zajmujacych sie cementowaniem tych spolecznosci.
Mianem mniejszosci narodowych zwyklo sie nazywac te spolecznosci, które zamieszkuja na ziemiach polskich od stuleci badz kilkudziesieciu lat, posiadaja struktury organizacyjne (wyznaniowe, spoleczno-kulturalne) i zaadoptowali sie dobrze w rzeczywistosci spoleczno-ekonomicznej i politycznej Polski.
Mimo obecnosci na ziemiach polskich mniejszosci narodowych, nazywanych w przeszlosci mianem obcokrajowców, obserwuje sie w stosunku do nich duzy dystans narodu polskiego - najczesciej traktowani sa jako obcy wsród swoich. Zakorzenily sie w tym wzgledzie silne stereotypy, w których postrzega sie najczesciej negatywne komponenty, np. Cyganów postrzega sie jako zlodziei, Ukrainców - rezunów, Niemców - agresorów, faszystów.
Obraz zycia poszczególnych mniejszosci narodowych cechuje duza hermetycznosc. Publikowane przez nie wydawnictwa trafiaja do waskiego kregu odbiorców, w amatorskim zyciu artystycznym (teatralnym, muzycznym) nastepuje „zasklepianie sie” w waskim kregu twórców i odbiorców, nauczanie jezyków odbywa sie równiez w swoistym glebokim ukryciu, w ogóle zycie mniejszosciowe staje sie sfera prywatnosci poszczególnych jednostek.
W ostatnich latach próbe wyjscia z „ukrycia” mniejszosci stanowily festiwale mniejszosci narodowych oraz wystawa wydawnictw mniejszosci narodowych zorganizowane w Gdansku. W inicjatywach tych wziely udzial nie wszystkie spolecznosci mniejszosciowe. Daly znac o sobie znamiona pewnej nieufnosci, niepewnosci wobec idei organizacji tego typu przedsiewziec. Festiwale dostarczyly licznych dowodów, ze zycie mniejszosci narodowych jako odrebnosci kulturowych jest reliktem spolecznym.
W rzeczywistosci spoleczno-kulturalnej zauwaza sie wiele cennych inicjatyw. Np. w zyciu Bialorusinów obserwuje sie duza aktywnosc pismiennicza, oswiatowa, spoleczno-kulturalna - wykladnia w tym wzgledzie czytelna jest na lamach „Czasopisu” i „Niwy”. Podobnie znaczy sie wyraznie aktywnosc spolecznosci ukrainskiej w zyciu naukowym, oswiatowym, artystycznym. Duza aktywnosc zaznacza mala spolecznosc Tatarów polskich, której wykladnia znajduje sie m.in. w „Roczniku Tatarów Polskich”.
Spolecznoscia najbardziej hermetyczna sa Cyganie - nie sa zainteresowani nawiazywaniem kontaktów z innymi spolecznosciami, odrzucaja strukturalne formy zycia organizacyjnego, zorganizowani sa w strukturach o zasiegu lokalnym.
Rózne przejawy obecnosci przedstawicieli mniejszosci narodowych w zyciu spoleczno-politycznym i ekonomicznym wskazuja na istnienie dychotomii w ich polozeniu, dzialalnosci i recepcji spolecznej. Z jednej strony gwarantowane sa prawa mniejszosciom na równi z Polakami, zapewniona jest tolerancja; z drugiej zas - zauwaza sie rózne przejawy nieufnosci, a nawet nietolerancji. Mniejszosci narodowe asymilujac sie w polskiej rzeczywistosci, swiadomie rezygnuja z przyznawania sie do swych korzeni narodowosciowych.
Istotny wplyw na obraz zycia mniejszosci narodowych w Polsce wywiera odgórna polityka panstwa polskiego. Wywiera ona przemozny wplyw na ksztalt ich zycia organizacyjnego, jak tez przejawy zycia spoleczno-kulturalnego. Mniejszosci narodowe postrzegane sa glównie przez pryzmat folkloru.
Andrzej Chodubski

Prof. dr hab. Andrzej Chodubski jest wykladowca Uniwersytetu Gdanskiego w Katedrze Nauki o Cywilizacji.

Biorac pod uwage szacunki dzialaczy spolecznych, uwzgledniajacych róznorodne elementy pozwalajace na identyfikacje narodowosciowa, zauwaza sie, ze w Polsce zamieszkuje:
· Niemców ok. 1 - 3 mln
· Ukrainców ok. 500 tys. - 2 mln
· Bialorusinów ok. 500 tys. - 1 mln
· Cyganów ok. 30 - 50 tys.
· Czechów ok. 25 - 40 tys.
· Litwinów ok. 25 - 40 tys.
· Slowaków ok. 25 - 40 tys.
· Lemków ok. 20 - 30 tys.
· Rosjan ok. 20 - 30 tys.
· Ormian ok. 15 - 20 tys.
· Zydów ok. 10 - 30 tys.
· Greków ok. 6 - 10 tys.
· Macedonczyków ok. 6 - 10 tys.
· Tatarów ok. 4 - 5 tys.
· Wegrów ok. 1 - 2 tys.
· Karaimów ok. 200 - 1000
W Polsce zamieszkuja tez przedstawiciele wielu innych panstw europejskich, afrykanskich, azjatyckich i amerykanskich. W ostatnich latach obserwuje sie nasilenie przedstawicieli róznych narodów ubiegajacych sie o azyl polityczny w Polsce. Rocznie o azyl ubiega sie ok. 2 tys. osób. Wsród nich najwiecej bylo przedstawicieli Armenii, Indii, Rosji, Afganistanu, Somalii, Sri Lanki, Iraku, Algierii i Pakistanu.
W mozaice narodowosci wyraznie zaznacza sie obecnosc Wlochów, Francuzów, Holendrów, Dunczyków, Szwedów oraz róznych przedstawicieli narodów b. Zwiazku Radzieckiego (Azerbejdzan, Gruzinów, Lotyszy, Kazachów i in.).
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>





Terytoria wspólczesnych panstw zamieszkuja niejednokrotnie rózniace sie od wiekszosci ich obywateli grupy etniczne, zwane mniejszosciami narodowymi. Pojawily sie one w wyniku naturalnego ruchu ludnosci w ciagu wielu setek lat, zmiany granic panstwowych lub wskutek powstania panstw wieloetnicznych. Jedna z glównych przyczyn masowych wedrówek ludzi bylo dazenie do poprawy bytu. Takze dzis glówny strumien migracji plynie z krajów ubogich do wysoko rozwinietych. Mniejszosciowe grupy narodowe popadaja nierzadko w konflikt z dominujaca w panstwie grupa narodowa na tle praw mniejszosci.
Mniejszosci narodowe mozna podzielic na zwarte i rozproszone. Mniejszosci zwarte to duze skupiska zamieszkujace od pokolen na jednym obszarze, zachowujace wlasna odrebnosc kulturowa, dazace czesto do utworzenia wlasnego samorzadu. Czlonkowie mniejszosci rozproszonych sa bardziej zagrozeni utrata wlasnej tozsamosci kulturalnej i jezykowej w wyniku swiadomie prowadzonej przez wladze asymilacji lub wskutek kontaktu z silniejsza kultura. Czasem imigranci akceptuja owa asymilacje, a nawet swiadomie do niej daza, szczególnie w bogatych krajach Zachodu.
Podlasie jest najbardziej zróznicowanym województwem w Polsce pod wzgledem etnicznym i kulturowym, oprócz Polaków tereny te zamieszkuja Bialorusini, Litwini, Tatarzy, Ukraincy, Rosjanie, Cyganie, Zydzi i Staroobrzednicy.

Bialorusini

Stanowia najliczniejsza mniejszosc na Podlasiu. Glówne skupisko to gmina Bielsk Podlaski, który jest zamieszkaly w 50% przez Bialorusinów, a gmina Orla w 75%, Bardzo duze skupisko jest takze w gminie Bocki.
W okresie powojennym nastapily istotne zmiany spolecznych sytuacji Bialorusinów, glównie w nastepstwie migracji do miast i mozliwosci zdobywania wyksztalcenia. Jednakze przewazajaca ich czesc nadal stanowi ludnosc wiejska. Polityka panstwa ograniczala sie do zaspokajania elementarnych potrzeb kulturalno-oswiatowych bialoruskiej mniejszosci narodowej. 1949 wznowiono nauczanie jezyka bialoruskiego w szkolach podstawowych i srednich na Bialostocczyznie (2 licea z bialoruskim jezykiem wykladowym — w Bielsku Podlaskim i Hajnówce), 1953 zapoczatkowano organizacje amatorskich zespolów artystycznych. Od 1956 dziala subsydiowane przez panstwo Bialoruskie Towarzystwo Spoleczno-Kulturalne, corocznie jest wydawany „Kalendarz Bialoruski”, ukazuja sie tomiki poezji i prozy miejscowych bialoruskich twórców, sa takze organizowane wystawy sztuki ludowej i festiwale amatorskich zespolów artystycznych. Radio Bialystok emituje codzienne audycje w jezyku bialoruskim. Od 1956 na Uniwersytecie Warszawskim dziala katedra filologii bialoruskiej, ponadto powstalo srodowisko naukowców bialoruskich zajmujacych sie w ramach Panstwowej Akademii Nauk i wyzszych uczelni zagadnieniami historii, literatury, jezykoznawstwa oraz stosunków polsko-bialoruskich. W Hajnówce powstalo, wciaz rozbudowywane, bialoruskie Muzeum Etnograficzne. W 1988, po kilkuletniej nieformalnej dzialalnosci, zostalo zarejestrowane Bialoruskie Zrzeszenie Studentów (imprezy studenckie, rajdy krajoznawcze itp.). W lutym 1990 powstalo Bialoruskie Zjednoczenie Demokratyczne. Wszystkie organizacje bialoruskich mniejszosci narodowych w Polsce utrzymuja kontakty z towarzystwami lacznosci z rodakami za granica w Minsku.

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>