Poetyka - pojęcia

KLAUZULA-żeńska z akcentem paroksytonicznym, męskie z akcentem oksytonicznym, daktyliczne z akcentem proparoksytonicznym.
PAROKSYTONICZNA-na przedostatnią sylabę
OKSYTONICZNA-akcent na ostatnią sylabę
NAGŁOS- jest na początku wersu, początek wyrazu, spełnia podobną rolę co klauzula
ŚREDNIÓWKA-przedział międzywersowy, na jednakową liczbę sylab. W wierszu sylabicznym występuje we wszystkich formatach wersowanych dłuższych od 8-zgłoskowca. W sylabotonizmie granicę wyznacza koniec wyrazu, po określonej liczbie sylab i metrycznych akcentów, pojawia się często w formatach krótszych od 9-zgłoskowca. W tonicznym dział średniówkowy wyznaczany jest przez granicę składniową po określonej stałej liczbie zestrojów akcentowych.
ŚREDNIÓWKA ZATARTA- rozrywa wyrazy, które tworzą jeden zespół
PRZESTRZEŃ KLAUZULOWA- liczymy ją od pierwszego klauzulowego akcentu, zwykle jest to akcent wersu ostatni, czasem przedostatni
PRZERZUTNIA- ostatni składnik pewnej całości zostaje przerzucony do następnego wersu
PRZERZUTNIA ZWARCIOWA-klauzula 1 wersu zostaje zrównana z klauzulą 2 wersu
KATALEKSA- w sylabotonicznym skrócenie ostatniej stopy, wersu lub członu wersowego o jej element słaby, sylabę krótszą lub nieakcentowaną
HIPERKATALEKSA-w stopach zakończonych sylabą akcentowaną tzn. w jambie i w anapeście, zdarza się rozszerzenie ostatniej stopy wersu lub członu wersowego o jedną sylabą nie akcentowaną(nadliczbową)
LOGAEDY- wiersze uważane za zbliżone do prozy, złożone z rozmaitych stóp powtarzających się w regularnym lub zmiennym porządku, najczęściej z daktyli
i trochejów lub anapestów i jambów
DIEREZA- w wierszu sylabotonicznym zbieganie się końca stopy i końca wyrazu (lub zestroju akcentowanego)
CEZURA-przedział międzywyrazowy przypadający stale wewnątrz określonych stóp wersu, każde przecięcie stopy przez koniec wyrazu.
MICKIEWICZOWSKA STROFA - 4 wersowa strofa, w której wers pierwszy i trzeci zbudowane są z dwóch 7 – zgłoskowych odcinków anapestycznych powiązanych wewnętrznie rymem średniówkowym, wers drugi i czwarty
mają postać 10 – zgłoskowców anapestycznych i powiązane są rymem końcowym. Strofę tę zastosował Mickiewicz w „Czatach”.
DOMINANTA – element nadrzędny wobec innych elementów.
KOMPOZYCYJNA np. akcja w powieści kryminalnej, narrator w poemacie dygresyjnym.
STYLISTYCZNA-element dzieła literackiego, któremu podporządkowane są inne składniki językowej budowy ciała.
STOPY- są to powtarzające się w wersie jednakowe pod względem układu akcentowanego zespoły sylab, z których jedna jest zawsze akcentowana inne zaś nie.
_ _ trochej
_ _ jamb
_ _ _ daktyl
_ _ _amfibrach
_ _ _ anapest
_ _ _ peon 3