Państwo – trwała wspólnota ludzi zajmująca określone terytorium poddana władzy zwierzchniej; polityczna, suwerenna, terytorialna i przymusowa organizacja społeczeństwa.
Forma państwa – sposób sprawowania władzy oraz organizowania życia politycznego i społecznego w państwie.
Charakteryzuje się ze względu na:
- formę rządów (najwyższe organy)
- reżim polityczny
- ustrój terytorialny państwa
Podział państwa ze względu na FORMĘ RZĄDÓW
Monarchia (władzę sprawuje 1 os np. król, cesarz)
- Monarchia despotyczna (rządzi despota jako właściciel społeczeństwa)
- Monarchia patrymonialna (silna pozycja monarchy do którego należy cała ziemia kraju)
- Monarchia stanowa (mniejsza pozycja, rządy w oparciu o stany)
- Monarchia absolutna (silna władza absolutne rządy )
- Monarchia konstytucyjna (rządy w oparciu o konstytucję)
- Monarchia parlamentarna (współczesna np. w W. Bryt. - król nie rządzi, lecz ew. doradza. Tradycja)
Republika (rządy wybierane przez ogół obywateli
- rzymska (arystokratyczna)
- demokratyczna (Ateńska)
Podział państwa ze względu na REŻIM POLITYCZNY (sposób sprawowania władzy)
- państwo demokratyczne
- państwo autorytarne (autorytet 1 os sprawującej władzę, autorytet religii np. fundamentalizm islamski)
- państwo totalitarne (np. trzecia rzesza, zw. Radziecki, Kuba, Korea Płn, Chiny. - wszystko podporządkowane jednej ideologii)
Podział państwa ze względu na USTRÓJ TERYTORIALNY
Unitarne (jednolite jednostki podporządkowane organom centralnym np. w Polsce jednostki, czyli województwa nie mają samodzielności)
- z centralizowane
- zdecentralizowane
Złożone federacyjnie (części składowe mają duży zakres samodzielności, nad organami władza centralna)
- unie
- federacje np. Stany Zjednoczone, Niemcy.
Ścisła współpraca w uniach i federacjach.
- konfederacje
Luźna współpraca gł. dla sejmu.
Inne podziały
– ze względu na wyznanie, skład narodowościowy, typ gospodarki, przemysł, położenie.
Funkcje państwa (całokształt działalności państwa)
- funkcja zewnętrzna (działalność państwowa na arenie międzynarodowej)
- funkcja wewnętrzna (zapewnienie porządku i bezpieczeństwa w państwie)
Podpodział
- funkcja prawodawcza (tworzenie systemu prawnego na danym terytorium, wyznaczanie norm społecznego zachowania)
- funkcja porządkowa (działania mające zapewnić ład i porządek publiczny, wymuszanie przestrzegania przepisów prawa.)
- funkcja administracyjna (określone organy zarządzają odpowiednimi dziedzinami życia)
- funkcja gospodarczo- organizatorska (organizowanie gospodarki i oddziaływaniu na nią przez państwo)
- w państwie liberalnym (ograniczone ingerowanie państwa w gospodarkę)
- w państwie socjalistycznym (duże ingerowanie państwa w gospodarkę)
- funkcja socjalna (dążenie zapewnienia minimum egzystencji)
- funkcja kulturalna (wspieranie oświaty, nauki promowanie kultury narodowej za granicą, ochrona zabytków)
