Wątrobowce (Hepaticae)

Wątrobowce są prymitywną grupą mszaków. Wymagają większej niż mchy wilgotności środowiska, a ich ciało ma zazwyczaj budowę plechowatą. Upodabnia to wątrobowce do glonów, z których się rozwinęły.

Pospolitym plechowatym wątrobowcem jest porostnica (Marchantia), występująca na podmokłych łąkach. Gametofit porostnicy ma postać widlasto porozgałęzianej wstęgi, płasko rozpościerającej się po powierzchni gruntu. Jej plecha wykazuje dość zróżnicowaną budowę anatomiczną. Składa się ona z trzech rodzajów tkanek - okrywającej, asymilacyjnej i spichrzowej - oraz z elementów wzmacniających. Tkanka okrywająca (skórka) zbudowana jest z pojedynczej warstwy komórek; powleka ona plechę z obu stron. Na górnej powierzchni między komórkami występują otworki (szparki) ułatwiające wymianę gazową. Szparki prowadzą do leżących pod skórką komór powietrznych z luźną tkanką asymilacyjną, zbudowanej z komórek zawierających liczne chloroplasty. Poniżej znajduje się wielowarstwowa, zwarta tkanka spichrzowa. Jej komórki gromadzą skrobię i tłuszcze. W obrębie tkanki spichrzowej rozrzucone są pojedyncze komórki wzmacniające o grubych ścianach, nadające plesze sztywność.

Porostnica, jak wszystkie mszaki, nie ma korzeni. Ich funkcje częściowo spełniają chwytniki, przytwierdzające roślinę do podłoża. Są to nitkowate twory zbudowane z jednego szeregu komórek, wyrastające ze spodniej części plechy. Oprócz chwytników u porostnicy występują również drobne łuseczki - zaczątkowa forma liści i łodygi.

Porostnica jest gatunkiem dwupiennym, tzn. osobniki męskie i żeńskie występują jako osobne rośliny. Organy rozrodcze: męskie - plemnie i żeńskie - rodnie tworzą się na pionowo wzniesionych trzonkach (plemniostanach i rodniostanach), wyrastających z plechy. W plemniach powstają w ogromnej ilości komórki rozrodcze męskie - plemniki; w rodniach zawarte są gamety żeńskie - jaja (po jednym w każdej rodni). Zapłodnienie odbywa się w wodzie (np. w kroplach rosy). Zygota pozostaje w rodni i tam rozwija się w sporofit. Sporofit porostnicy jest bardzo niepozorny. Składa się z zarodni i podtrzymującego ją trzonka, wrośniętego w tkankę gametofitu. W zarodni tworzą się wiatrosiewne zarodniki. Komórki macierzyste zarodników, dzieląc się, przechodzą m.in. podział redukcyjny (melozję). Zarodniki są zatem haploidalne. Kiełkując, dają początek pokoleniu płciowemu - gametofitowi. Wątrobowce rozmnażają się również wegetatywnie za pomocą tzw. rozmnóżek - małych, odłączających się fragmentów ciała. Rozmnóżki tworzą się w specjalnych organach zwanych miseczkami.