Globalizacja

Globalizacja
Globalizacja - pojęcie to po raz pierwszy pojawiło się w Webster's Dictionary w 1961 roku; wcześniej używany był termin "globalny" o ekologicznych i społeczno-ekonomicznych konotacjach.
Rys historyczny
Ponieważ termin ten ma wiele znaczeń, różne też są podejścia do jego historii. W ogólnym ujęciu ekonomii i ekonomii politycznej historia globalizacji to historia narastającej wymiany handlowej pomiędzy państwami, opartej na stabilnych podstawach instytucjonalnych, które pozwalają jednostkom i firmom w różnych krajach wymieniać pomiędzy sobą towary i usługi
.
Proces globalizacji rozpoczął się od wielkich odkryć geograficznych, którym towarzyszyła rewolucja w komunikacji społecznej dzięki odkryciu czcionki i później prasy drukarskiej, przez co dyfuzja kulturowa mogła ulec skróceniu.
Pojęcie liberalizacji oznacza połączenie teorii ekonomicznej leseferyzmu oraz usunięcia barier przeszkadzających w swobodnym przepływie dóbr. Liberalizacja doprowadziła do rosnącej specjalizacji poszczególnych państw w produkcji towarów eksportowych oraz do nacisku na zniesienie innych barier handlowych. XIX wiek jest zwany złotym wiekiem liberalizacji lub też "pierwszą epoką globalizacji". Globalizacja rozwijała się wówczas wraz z rozwojem przemysłu
, a oparcie znajdowała w Pax Britannica. Teoretyczne podstawy dał jej Ricardo w swojej pracy o przewaga porównawcza oraz Say swoim Prawem Ogólnej Równowagi. W skrócie, argumentowano, że narody mogą skutecznie ze sobą handlować, a wszelkie chwilowe zakłócenia w popycie lub podaży automatycznie się skorygują bez ingerencji z zewnątrz. Złoty wiek pierwszej globalizacji rozpoczął się w głównych państwach uprzemysłowionych pomiędzy 1850 a 1880 rokiem, jakkolwiek kiedy dokładnie poszczególne państwa wkroczyły w ten okres rozwoju pozostaje kwestią sporną.
"Pierwsza Era Globalizacji" zakończyła się w okresie pomiędzy wybuchem Pierwszej Wojny Światowej a kryzysem ekonomicznym na przełomie lat 20-tych i 30-tych XX wieku. Udział w tej erze globalizacji wzięły głównie państwa należące do "rdzenia" Europy, część europejskich krajów peryferyjnych, jak również różne europejskie kolonie w Ameryce i Oceanii. Pomiędzy tymi państwami nastąpiło złagodzenie nierówności, ponieważ towary, kapitał
i praca między nimi przepływały zdumiewająco łatwo.
Nowoczesny proces globalizacji rozpoczął się po Drugiej Wojnie Światowej, początkowo pod auspicjami GATT, co doprowadziło do serii porozumień w celu usunięcia ograniczeń wolnego handlu. Runda "urugwajska" doprowadziła do stworzenia Światowej Organizacji Handlu czyli WTO, której celem jest pośrednictwo w sporach handlowych pomiędzy państwami. Inne dwustronne porozumienia handlowe, włączając w to Traktat z Maastricht oraz Północnoamerykańskie Porozumienie Wolnego Handlu, zostały zawarte w celu redukcji ceł i barier handlowych.
W 1960 roku Marshall McLuhan wprowadził do teorii kultury oraz mediów pojęcie globalnej wioski, aby zilustrować "kurczenie się" świata w wyniku wprowadzania nowych technologii komunikacyjnych.
Obecnie można wyróznić trzy główne obszary globalizacji: gospodarczy, kulturowy i polityczny.
Wymiar gospodarczy
W wymiarze gospodarczym globalizacja oznacza rozszerzanie się systemu kapitalistycznego na coraz większy obszar kuli ziemskiej oraz transformację lokalnych gospodarek w jeden "globalny" system. Globalizacja finansowa w znacznej mierze została w ostatnim ćwierćwieczu dwudziestego wieku wsparta przez proces rozwoju technologii informacyjnej, który umożliwił elektroniczny przepływ środków finansowych oraz dokonywanie transakcji gospodarczych na całym świecie w czasie rzeczywistym.
Znaczący wkład
w proces globalizacji wniósł również szybki rozwój międzynarodowych korporacji, które obecnie często dysponują budżetem wyższym niż budżety małych państw oraz w dużej mierze pozostają poza kontrolą rządów krajowych. Ten aspekt globalizacji jest również opisywany jako globalizacja produkcji
.
Wymiar kulturowy
Globalizacja w wymiarze kulturowym jest rezultatem rozwoju masowej turystyki, wzmożonych migracjii, komercjalizacji produktów kulturowych oraz rozprzestrzeniania się ideologii konsumeryzmu. Do jej rozwoju przyczyniają się również działania marketingowe międzynarodowych korporacji oraz rozwój masowych środków komunikacji. W tym kontekście często wspomina się również o makdonaldyzacji społeczeństwa.
Wymiar polityczny
W wyniku procesu globalizacji politycznej powstały takie organizacje międzynarodowe jak: Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Monetarny czy Światowa Organizacja Handlu. Organizacje te wpływają na gospodarkę śiatową, a przez to ograniczają niezależność państw narodowych. W tym kontekście często wynienia się również Unię Europejską. Niektórzy politolodzy dostrzegają w tym wymiarze również proces powstawania nowej międzynarodowej burżuazji, ale kwestia ta pozostaje sporna.
Problemy wynikające z globalizacji
Lista problematycznych kwestii związanych z procesem globalizacji jest długa. Do najczęściej wymienianych należą:
• rozpad państw narodowych
• zanieczyszczenie środowiska
• kwestie obywatelstwa
• migracje
• konflikty międzyrasowe i międzyetniczne
• napięcie pomiędzy prawami człowieka i obywatela

Często podkreśla się, że globalizacja zagraża ciągłości i autentyczności państw narodowych, ich niezależności, jak również niszczy lokalną kulturę i tradycje. Prowadzi to do powstawania i rozwoju ruchów antyglobalistycznych
Pozytywne strony procesu globalizacji
Z drugiej strony w procesie globalizacji dostrzeżono wiele pozytywnych cech. Globalizacja może prowadzić do rozwoju nowych form rządów oraz rozszerzenia demokracji na wszystkie państwa świata, a w rezultacie - do powstania nowego pokojowego systemu światowego.